İzmir'de Mucbir Sebep Haline İlişkin Genel Yazı

1.Mücbir Sebep Hali

17 Aralık 2001 tarihinde meydana gelen sel felaketi, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 13 üncü maddesi uyarınca mücbir sebep hali kapsamına girmektedir.

Mücbir sebep hallerinde mücbir sebebin başladığı tarih ile ortadan kalktığı tarih arasında geçen süreler işlememektedir. Ancak, belli bir bölge veya bölgenin bir kısmını etkileyen yangın, deprem, su basması gibi genel karakter taşıyan tabi afetlerde vergi ödevlerinin yerine getirilmesi bakımından mücbir sebep halinin başlangıç tarihi bilinmekte ise de sona erdiği tarihin tespiti mükellefler yönünden güçlük arz etmektedir. Bu gibi hallerde mücbir sebep halinin ortadan kalktığı tarihin diğer bir ifade ile işlemeyen mücbir sebep süresinin Vergi Usul Kanununun 14 üncü maddesi uyarınca idarece tespit edilmesi gerekmektedir.

Bu hüküm çerçevesinde, ilinizin Hasar Tespit Komisyonlarınca zarar gördüğü belirlenen yerlerinde 17 Aralık 2001 tarihinde başlayan mücbir sebep halinin 14 Ocak 2002 tarihi mesai saati sonuna kadar devam edeceği, dolayısıyla bu sürenin mücbir sebep hali nedeniyle işlemeyen süre olarak kabulü uygun görülmüştür.

Buna göre;

-20.12.2001 tarihine kadar verilmesi gereken Kasım/2001 ayına ait gelir (stopaj) vergisine ilişkin muhtasar beyannamenin 18.01.2002 tarihi mesai saati sonuna kadar,

-25.12.2001 tarihine kadar verilmesi gereken Kasım/2001 ayına ait katma değer vergisi beyannamesinin 23.01.2002 tarihi mesai saati sonuna kadar,

verilmesi ve bu vergilerin aynı süre içinde ödenmesi gerekmektedir.

Ayrıca, 2001 yılı Aralık Ayı içerisinde beyan edilmesi gereken vergilere ilişkin olarak afet tarihinden önce verilen beyannameler üzerinden tahakkuk eden, ancak afet tarihi itibarıyla ödeme süresi geçmemiş olan vergiler de mücbir sebep nedeniyle uzayan beyanname verme süresinin son gününe kadar ödenebilecektir.

Mücbir sebep kapsamına giren yerlerde;

-Aralık / 2001 ayına ait gelir (stopaj) vergisine ilişkin muhtasar beyannamenin 03.02.2002 tarihine kadar verilmesi gerekmekte ise de bu tarihin resmi tatil günü olması nedeniyle 04.02.2002 tarihine kadar,

-Aynı aya ait katma değer vergisi beyannamelerinin ise 08.02.2002 tarihine kadar,

-Ocak 2002 ayı sonuna kadar beyan edilmesi gereken gayrimenkul sermaye iradına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamelerinin 14.2.2002 tarihine kadar

verilmesi gerekmektedir.

Verilme süreleri mücbir sebep hali kapsamına giren diğer beyannamelerde de beyanname verme süreleri yukarıda açıklandığı şekilde hesaplanacaktır.

Yukarıda belirtilen süreler içerisinde verilmiş olan beyannamelerin kanuni süresi içerisinde verilmiş sayılacağı tabiidir.

2.Vergi Borçlarının Terkini

Bilindiği üzere Vergi Usul Kanununun 115 inci maddesinde belirtilen tabii afetler yüzünden;

a) Varlıklarının en az üçte birini kaybeden mükelleflerin bu afetlerin zarar verdiği gelir kaynakları ile ilgili bulunan vergi borçları ve vergi cezaları;

b) Mahsullerinin en az üçte birini kaybeden mükelleflerin afete maruz arazi için zararın tahakkuk ettiği hasat ve devşirme zamanına tesadüf eden yıla ait olarak tahakkuk ettirilen arazi vergisi borçları ve vergi cezaları;

Maliye Bakanlığınca zararla orantılı olarak kısmen veya tamamen terkin olunmaktadır.

Aynı madde hükmüne göre il-ilçe idare kurulları yaptıracağı tahkikat üzerine zarar derecesini ve ilgili bulunduğu gelir kaynağını tespit etmektedirler.

Tabii afetlere uğrayan mükelleflerin terkin işlemleri ile ilgili geniş açıklamalar 1 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer almış bulunmaktadır. Söz konusu Genel Tebliğin 3 numaralı bölümünde belirtildiği üzere terkin kapsamına giren ve vergi borcu bulunan mükelleflerin müracaatta bulunmalarını temin bakımından mutat vasıtalarla gerekli duyurular yapılacak, afete maruz kaldığı vergi dairesince bilinen mükelleflere de müracaatları beklenmeksizin terkin beyannameleri tevdi edilerek beyanda bulunmaları sağlanacaktır.

Buna göre, afete uğrayan mükelleflerce vergi dairelerinden temin edilecek terkin beyannamelerinin 1 numaralı tablosu doldurularak ilgili vergi dairesine müracaat edilecek, vergi dairesi de beyannamenin 2 numaralı tablosunu doldurduktan sonra Defterdarlık (ilçelerde Kaymakamlık) vasıtasıyla il-ilçe idare kuruluna intikal ettirecektir. İl-ilçe idare kurulları kendilerine intikal ettirilen beyannameler üzerine mükelleflerin tüm malvarlıklarına göre uğradıkları zarar derecesini yüzde olarak tespit etmek suretiyle beyannamenin 3 numaralı tablosunu dolduracaklardır. İl-ilçe idare kurulları uğranılan zarar derecesinin tespiti sırasında vergi denetmenlerince düzenlenecek ayrıntılı raporlardan yararlanabileceklerdir.