On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2021

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM GÖNDERENİN KUSUR SORUMLULUĞU I. GENEL ESASLAR A. SORUMLULUĞUN HUKUKÎ NİTELİĞİ Taşıma sözleşmesinin özel hukuk ilişkisi içerisinde bir ilişki doğurması ve taraflar arasında sorumluluğa uygulanacak kuralların buna dayanması hasebiyle bir “hukukî sorumluluk” söz konusudur(1). Gönderenin kusuru ile ihlâl ettiği yükümlülükleri neticesinde taşıyıcıya karşı tazminat ödeme yükümlülüğü bulunduğundan, sorumluluğun türü “…den sorumluluk”tur(2). Bu türden sorumlulukta borcun muhtevası, tarafların anlaşması ile veya hâkimin kararı ile belirli duruma gelir(3). Gönderenin kusur sorumluluğu

On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2021

III. TÜKETİCİ GÖNDERENİN KUSUR SORUMLULUĞU A. GENEL OLARAK Kanun koyucu, mehaz Alman Ticaret Kanununun 414. paragrafında olduğu gibi gönderenin kusursuz sorumluluğuna ilişkin Türk Ticaret Kanununun 864 (4). maddesinde(126) tüketici sıfatını haiz gönderenin taşıyıcıya karşı ancak kusurunun varlığı hâlinde sorumlu olacağını düzenlemiştir. Dolayısıyla gönderenin tüketici sıfatını haiz olup olmamasına göre bir ayrım yapılarak, sorumluluğun türü tüketici sıfatını haiz gönderen bakımından hafifletilmiştir. Tüketicinin sorumluluk sınırlandırmasından yararlanma imkânı ise devam etmektedir. Kanun koyucu, 864

Bilal Özel, Doktora Tezi, 2020

durumlarda gönderenin kusuru bulunmasa dahi taşıyıcıya karşı sorumlu tutulacağı belirlenmiştir. Bunlar; "yetersiz ambalajlamadan ve işaretlemeden", "taşıma ... sayılan hâllerden ziyade başka sebeplerle de taşıyıcının veya üçüncü kişilerin zararına yol açabilir. Bu durumda, gönderenin kusur sorumluluğunun bulunduğu muhakkaktır. Gönderenin tüketici sıfatının bulunması hâlinde ise, sorumluluk her zaman tüketici gönderenin kusurunun bulunmasına bağlanmıştır. Bu çalışmada gönderenin kusur sorumluluğu Türk Ticaret Kanununda gönderenin uhdesine bırakılan yükleme ve boşaltma yükümlülükleri çerçevesinde ele alınmıştır.

, Ocak 2023

bb.Sözleşmenin Gönderenin Kusurundan Ötürü İfa Edilememesi Sözleşme, gönderenin kusuru nedeniyle kararlaştırıldığı gibi ifa edilemiyorsa, taşıma işleri komisyoncusu Türk Borçlar Kanunu’nun 539. maddesinin 1. fıkrası uyarınca ücretin tamamına hak kazanır(855). (855) Alman hukuku açısından aynı yönde bkz. RINKLER [Ebenroth/Boujong/Joost/Strohn], § 456, Kn. 29; SPIEKER/SCHÖNFLEISCH [Häublein/Hoffmann-Theinert], § 456, Kn. 8. Koller, mehaz Alman hukukunda Alman Reform Kanunu’ndan sonra alım veya satım komisyonculuğu sözleşmesine yapılan atıf kaldırıldığı için komisyon sözleşmesine ilişkin hükümlerin

Bilal Özel / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2021

ve sorumluluğa ilişkin ilkeler or taya konularak, kusursuz sorumluluğu doğuran hâllerin her biri ayrı ayrı incelenmiştir. Üçüncü bölüm gönderenin kusur sorumluluğuna ayrılmıştır. Gönderenin kusur sorumluluğu şüphesiz geniş bir çerçevede ele alınabilir. Bu çerçevede hem sorumluluğun temeli bakımından ... kusursuz sorumluluğuna paralel biçimde gönderenin kusur sorumluluğu akdî sorumluk ve taşıyıcıya karşı sorumluluk özelinde sınırlandırılarak ele alınmıştır

Bülent Sözer / Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Haziran 2001, Cilt 21, Sayı 1

da taşıyanı sorumluluktan kurtaracak nitelikte bir müterafık kusur olarak görmektedir(108). Bu hüküm, özellikle yük taşıma sözleşmelerinde, gönderenin kusurunun bulunduğu hallerde, gönderilen tarafından açılan davalarda taşıyanın, gönderenin kusuruna dayanarak sorumluluktan kurtulmasına zemin sağlayacaktır

Bilal Özel / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2021

C. KUSUR SORUMLULUĞU Gönderen, Türk Ticaret Kanununun 864 (5). maddesi anlamında tüketici ise, 864 (1). maddesinde sayılan hâllerden yalnızca kusuruyla sorumludur (TTK m. 864 (4); TBK m. 114 (1)(c. 1)). Bu husus Alman hukuku doktrininde(135) “tüketici imtiyazı” olarak adlandırılmaktadır. Bununla ... ). Bu nedenle tüketici sıfatını haiz gönderen açısından kusur sorumluluğu kabul edilmiştir. Ticaret Kanununun 864 (1). maddesinde yer alan sorumluluk ... mesleği, yaşı ve eğitimi gönderenin kusur oranının belirlenmesinde dikkate alınmalıdır(139). (135) Ebenroth / Boujong / Joost / Strohn, § 414 HGB, Rn. 11

, Ocak 2023

. fıkrasından doğan sorumluluğu, bir kusur sorumluluğu olduğundan komisyoncu ve/veya yardımcıları, gönderene kusurlarıyla verdikleri zararın tamamını tazminle ... bu hususlar gözetilerek gönderenin kusurunun veya eşyanın ayıbının, meydana gelen zarara etkisi oranında tazminat miktarında indirim yapılması

Bilal Özel / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2021

2. Miktar Bakımından Gönderenin kusur sorumluluğunun miktar bakımından sınırlandırılması, gönderenin tüketici sıfatının bulunup bulunmadığına göre farklılık göstermektedir. Türk Ticaret Kanununun 864. maddesinde gönderenin tüketici olması hâlinde “birinci ve ikinci fıkra hükümlerine göre, zarar ve giderleri tazminle yükümlü” olduğu düzenlenmiştir. Dolayısıyla tüketici gönderen, 864 (1). maddede sayılan hâllerden dolayı kusuru ile sorumlu olsa da aynı ... . Dolayısıyla tüketici sıfatı bulunmayan gönderenin taşıyıcıya kusuru ile vermiş olduğu zararın tamamını tazmin yükümlülüğü bulunmaktadır.

Gözde Cömert Varol / On İki Levha Yayıncılık, Aralık 2020

gönderen, kusuru olmasa da; yetersiz ambalajlamadan ve işaretlemeden kaynaklanan, taşıyıcının zararları ile giderlerini TTK m.864/a uyarınca tazmin etmekle ... riske ait tüm açıklamalara artı olarak bu durumun bir sorumluluktan kurtulma sebebi sayılabilmesi için gönderenin ayrıca kusuru aranmaz; işin doğası