Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

SONUÇ Kanuna karşı hile, emredici bir hükümle yasaklanan sonuca başka bir kanun hükmüyle ulaşmaya çalışmaktır. Kökenleri Roma Hukuku’na kadar ... edebilmesi ilgi çekici olmuştur. Kanuna karşı hileye ilişkin ilk değerlendirmelere Roma ve Orta Çağ Hukukunda rastlanmaktadır. Bu dönemde kanuna karşı hileye ... ve bundan dolayı kanuna karşı hile, başka birtakım hukuki kavramlarla birbirine karışmıştır. Çağdaş Hukuk sistemlerine bakıldığında ise örneğin Alman Hukukunda kanuna karşı hilenin 19. yüzyıla kadar dayandığı; benzer şekilde İsviçre ve Fransız Hukukularında da kavramın pratik bir öneme sahip olduğu

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

-kanuna karşı hile- bazılarınca hayranlık uyandıran bir etki yaratmaktadır. Kişinin kanun hükmüne doğrudan aykırı hareket etmeksizin onu kanuna karşı hile yoluyla “alt etmesi” ilgi çekici olabilmektedir. Kanuna karşı hilede özellikle dolanılan hükmün amacı büyük ölçüde zedelenmektedir. Bunun yanı sıra kanuna ... . Kanuna karşı hilenin maddi anlamda varlıklı olan kişilerce daha çok tercih edilmesi ve bir menfaat sağlanması bunun göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bu nedenlerle kanuna karşı hilenin önlenmesi gerektiği açıktır. Dolayısıyla mevcut hükümlerin kanuna karşı hileyi önlemeye uygun olup olmadığı veya

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

a. Alman Hukukunda Kanuna karşı hilenin Alman Hukukundaki tarihsel gelişimi, kendi içerisinde dönemsel olarak farklılık göstermektedir. Kanuna karşı hileye ilişkin tartışmalar 19 ila 20. yüzyıllara kadar dayanmaktadır. Tarihsel süreçte, BGB’de kanuna karşı hile ile ilgili genel bir düzenlemenin ... ortaya çıkabileceği düşüncesidir(16). Alman Medeni Kanunu’nun kabulünden önce kanuna karşı hile, çeşitli görüşlerle ifade edilmeye çalışılmış ve kanuna ... . yüzyılın ortalarına kadar kanuna karşı hile, Orta Çağ uygulanmasındaki duruma benzer bir hâl göstermiş ve kanuna karşı hilenin, ilgili kanunun kapsamlı bir

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

E. Kanuna Karşı Hilenin Amacı, Kanuna Karşı Hileye İlişkin Görüşler ve Kanuna Karşı Hileye İlişkin Genel Bir Düzenlemenin Gerekli Olup Olmadığı 1. Kanuna Karşı Hilenin Amacı Kanuna karşı hileye başvurulmasındaki temel amaç, kanunun emredici bir hükmüyle yasaklanmış olan sonuca, kanunun izin verdiği bir hükümle ulaşmaktır. Kanuna karşı hilede, hukuk tarafından istenmeyen bir sonucun elde edilmesi söz konusudur. Bu durumla bağlantılı olacak şekilde, kanuna karşı hilede, doğrudan bir düzenlemenin ihlalinden bahsetmek mümkün değildir. İlk bakışta bir kanun hükmüne aykırı hareket edilmiyor olması kanuna

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

a. Bir Kuralın Yorumlanması ve Dolanılması Kanuna karşı hile ile yorum arasındaki ilişki söz konusu olduğunda farklı yaklaşımlardan söz edilmesi mümkündür. Bunlardan ilki, kanuna karşı hilenin, bir yorum sorunu olduğudur. Doktrindeki bir görüşe(345) göre, kanuna karşı hilenini bir yorum sorunu olduğu yönündeki değerlendirme günümüz hukuk sistemleri açısından hâkim olan görüşle çelişmektedir; çünkü kanuna karşı hilenin, yorumla ilgisi bulunmamaktadır ve aksine yorumun bittiği yerde kanuna karşı hile başlamaktadır. Bununla birlikte doktrindeki diğer bir görüşte(346) ise kanuna karşı hile vakalarının hem

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

b. Çağdaş Hukuk Sistemlerinde Roma ve Orta Çağ Hukukundaki tanımların aksine çağdaş hukuk sistemlerindeki tanımlarda kanuna karşı hilenin sınırları daha net bir biçimde belirlenmiştir. Özellikle Glossator’lar tarafından yapılan sınıflandırma oldukça geniş olup, hangi hâllerde kanuna karşı hileden söz edilebileceği ortaya koyulmuştu. Çağdaş Hukuk sistemlerindeki tanımlarda ise kanuna karşı hileye ilişkin kavramsal sınırın çizilmeye çalışıldığı görülmektedir. Kanuna karşı hileye ilişkin olarak hem genel hem de monografik eserlerde pek çok tanımın yapıldığını söylemek mümkündür. Kimi yazarlar kanuna karşı hilenin

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

2. Kanuna Karşı Hile ile Muvazaanın Karşılaştırılması Teorik açıdan durum ele alındığında kanuna karşı hile ile muvazaa arasındaki fark açık bir şekilde görülmektedir. Muvazaada, üzerinde anlaşmaya varılan işlem aslında ciddi bir şekilde istenmemektedir. Ancak kanuna karşı hile, nihai yasal sonuca ... bu nedenle bugün hâkim görüşe göre kanuna karşı hile ile muvazaa birbirinden ayrılmalıdır(229). Tarihsel süreçte kanuna karşı hile ile muvazaa sıklıkla birbirine eş tutulmuş ve bu durum aslında kanuna karşı hile ile muvazaa arasındaki teorik farkın gözden kaçırılmasından dolayı değil; muvazaa

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

3. Tanım ve Terminolojinin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz Kanuna karşı hile Roma Hukukundan günümüze kadar gelmiş ve uygulamasının varlığından söz edilen bir kavramdır. Kanuna karşı hile sabit bir kavram olmayıp genel hukuk anlayışı ve onu kanunlara karşı tutumuyla yakından bağlantılıdır(103). Kanuna karşı hileye ilişkin Roma Hukukunda ve özellikle Glossatorlar döneminde yapılan açıklamalar kapsam olarak oldukça geniş tutulmuştur. Bu ... karşı hileye ilişkin somut örnekler üzerinde durulmuştur. Çağdaş Hukuk sistemlerine gelindiğinde kanuna karşı hileye ilişkin yapılan tanımların birbirine

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

3. Kanuna Karşı Hileye İlişkin Genel Bir Düzenlemenin Gerekli Olup Olmadığı a. Genel Olarak Kanuna karşı hileye ilişkin olarak -diğer hukuk ... . maddelerinde ilgili hukuki müesseseyle sınırlı olacak şekilde “Kanuna Karşı Hile” başlığını taşıyan hükümler yer almaktadır. TTK’nin 380. maddesinin, kanuna karşı hile başlığını taşıması doktrinde eleştirilmiştir(159). Kanuna karşı hilenin, kanunlarda açık ve doğrudan düzenlenmiyor olması doktrinde farklı sebeplere dayandırılmaktadır. Bu sebeplerden biri, hileli durumun her hâl ve şart altında bir yaptırımının olacağı düşüncesinden hareketle, kanuna karşı hile

Hakkı Mert Doğu / On İki Levha Yayıncılık, Mart 2023

C. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz Kanuna karşı hilenin yaptırımına ilişkin olarak doktrinde üç ana görüş üzerinden değerlendirmeler yapılmaktadır. Bunlardan ilki hükümsüzlük görüşüdür. Bu görüşte kanuna karşı hilede hükmü dolanma fiili doğrudan geçersiz kabul edilmektedir. Kanaatimizce bu görüşün uygulanması günümüz şartlarında yeterli kapsamı ve sonucu sağlamaz. Kanuna karşı hilenin önlenebilmesinde daha etkili bir yaptırımın ortaya ... doğurur. Kanuna karşı hilenin yaptırımına ilişkin ikinci görüş ihlal edilmek istenen hükme ilişkin yaptırımın uygulanması şeklinde kendini göstermektedir