Erdemli davranıp iyilik etme, dürüst hareket edip yalan söylememe, sözün özü “ayıp…

İbadet, örneğin oruç, “dinin” buyruğudur. Hemen ekleyelim: Böylesine “uhrevi” (ahretle,…

Yaşlıya ve kadına yer ve yol verme, selamlaşmada, davetlerde ve ziyaretlerde saygı…

Resmi törenlerde üst rütbeye öncelik verme “protokol” kuralının buyruğudur.…

Resmi mekanlarda kravat takmak “moda” kuralına, faul yapmamak da “spor” kuralına…

Spor kuralının özelliği sadece belirli spor karşılaşmasıyla ve bu karşılaşmanın sporcularıyla sınırlı olarak uygulanmasıdır. Spor kuralının uygulanması yargısal denetime tabi tutulamaz. Hakemin yanlış kararı mahkemece düzeltilip değiştirilemez. Bu anlamda sporun hukuk ötesi bir alan oluşturduğu söylenebilir. Ama karşılaşmanın sonrasına sarkan ve sporcunun ya da kulübün kişi varlığını veya malvarlığını ihlal eden ek yaptırımlar (yerine göre özel bir tahkim kurulunda da olsa) pekala yargısal denetime tabi tutulabilir.…

Bütün bu kuralların arasındaki tarihsel ilişki ve karşılıklı etkileşim yadsınamaz.…

Özellikle ahlak kurallarıyla hukuk kuralları arasındaki ilişki dikkat çekicidir. Bu yoğun ilişki özellikle MK 2’nin dürüstlük kuralında, BK 27’nin ahlaka aykırılık butlanında, BK 49 II’nin ahlaka aykırılık tazminatında ve BK 81’in ahlaka aykırı amaçla verilen edimin geri istenmesi yasağında göze çarpar. Bu kurallarda hukuk düpedüz ahlaka göndermede bulunur. Medeni Hukukla ahlak arasındaki ilişki bağlamında şu nokta da unu

Hukukla ahlak arasındaki karşılıklı sosyal ve kültürel etkileşim ilginçtir. Örneklendirelim: Cinsellik ahlakı konusunda toplumsal değer yargılarındaki değişim (liberalleşme) hukuksal işlemin (diyelim metres vasiyetnamesinin, genelev kirasının ve evlenme tellallığının) hukuksal bağlayıcılıktan yoksun bırakılması konusundaki hukuksal değer yargılarını değiştirebilir; buna karşılık, hukuksal yenileştirmeler (sözgelişi evlilik dışı yaşam birlikteliğini, yapay döllemeyi ve çocuk düşürmeyi hoşgören bir yasa veya içtihat) bu konuda toplumda geçerli ahlak yargılarını etkileyebilir. Aslında bu son olgu ileride hukukun işlevleri bağlamında değinilecek olan bir gerçeğin, hukukun toplumun manevi yaşamını etkileyici gücünün doğal yansımasıdır.…

Hele gelenek, ahlak, din ve görgü açısından büsbütün renksiz “teknik hukuk” (örneğin trafik) kuralları açısından bu ayrım daha da belirgin biçimde ortaya çıkar. Bu gibi teknik hukuk kurallarında kamusal zorlayıcılık, ulusallık (yerlilik), maddi eyleme dönüklük, maddi yaşama özgü işlevsellik ve eleştirilebilip değiştirilebilirlik özellikleri çok açık biçimde göze çarpar.

Din kurallarının hukuk kurallarına dönüştürüldüğü yerlerde ve çağlarda bu gerçeğin…

Serozan Hukukta Yöntem - Mantık

Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.

VI. HUKUK KURALLARINI DİĞER TOPLUMSAL DAVRANIŞ KURALLARINDAN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLER