Ticari Sırların Korunması

Fikrî ve Sınaî Haklar alanındaki ticarî sırlar ile ilgili olan bir diğer konu ise endüstriyel tasarımlardır. 554 sayılı ve 1995 tarihli Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye göre tasarım; bir ürünün tümü, veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü ifade etmekte-Sayfa 80dir. Endüstriyel tasarım ise, endüstriyel yolla üretilen ve seri imalata konu olan ürün tasarımlarıdır(78). Şayet tasarım, yeni ve ayırt edici bir niteliğe sahipse 554 sayılı KHK’nın sağlamış olduğu korumadan yararlanabilmektedir. Bir tasarımın yeniliğinden söz edebilmek için, onun aynısının, tescil için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir(79). Ancak hemen belirtmek gerekir ki, özellikle de konumuz bakımından önem arz eden tescilsiz tasarımlar bakımından yenilik şartı bu denli katı bir şekilde aranmamaktadır. Nitekim 2005 tarihli bir Hukuk Genel Kurulu kararında(80); “... Davacı, (tescilli bir) endüstriyel tasarım hakkına tecavüz iddiasında bulunmadığına göre, böyle bir davada yenilik niteliği aranmaması gerekir” denilmektedir. Tasarımın ayırt edici niteliğinden maksat ise 554 sayılı KHK’nın 7. maddesine göre, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile ikinci fıkrada belirtilen herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olmasıdır. Yenilik ve ayırt edicilik niteliklerine sahip olmayan ve tescil edilmeyen endüstriyel tasarım mahiyetindeki tasarımların ne şekilde koruma altına alınacağı tartışmalıdır. Koruma koşulları oluşmadığından veya sahibinin arzusu ile tescil edilmeyen tasarımlar kamuya açıktır ve rekabet özgürlüğü çerçevesinde herkes tarafından üretilebilir. Fakat önemle belirtmek gerekir ki, o tasarımın üretimine ilişkin birtakım gizli teknik bilgiler, yöntemler ticarî sır kapsamında olacağından dolayı haksız rekabet hükümlerine göre ve şartlarını taşıyorsa ticarî sırların korunduğu diğer özel koruma yolları ile koruma altında olacaktır(81). Kaldı ki, 554 sayılı KHK’nın 1. maddesinin 2. fıkrasına göre, tescilsiz tasarımlar genel hükümlere tâbidir. Hâl böyle olunca, tescil edilmemiş bir endüstriyel tasarımın genel hükümlerdeki haksız rekabet hükümlerine göre korunması gerekmektedir(82).Sayfa 81

2.3.3.8. Ortaklıklar Hukuku Kapsamında Bilgi Alma Hakkının Bir Sınırı Olarak Ticarî Sırların Korunması