EN
TR
Yasa kuralının söylemi (sözcükleri/kavramı) yorumun sınırını çizer. Kavram çekirdeğinin…
Boşluk doldurma yorumdan çok daha duyarlı bir konudur. Çünkü boşluk doldurma suretiyle…
Bu yüzdendir ki ister daraltıcı olsun, ister genişletici olsun, yorumlamada daha…
Şimdi sırasıyla, önce açık yasa boşluklarının, sonra örtülü yasa boşluklarının doldurulmasını…
Tüm yorum yolları tüketildiği halde, yasada somut uyuşmazlık olayına olumlu ya da…
Bu açık boşluk yasa koyucunun daha baştan ihtimaline dayanabileceği gibi (ki buna…
Yasada somut olaya uyan kural bulunamadı diye yargıcın yargıdan kaçınması olacak…
Dahası var: Açık yasa boşluğunun “kıyas” (örnekseme) yoluyla doldurulmasından kaçınılması,…
Kaldı ki MK 1 kuralı yargıca “kanunda uygulanabilir hüküm yoksa örf ve adet hukukuna…
MK 1’in bu kuralı, evvelce tutulması gerekli hukukçuluk yöntemi yoluna ilişkin açıklamalar…
Demek ki açık yasa boşluğunda yargıcın kural koyma yetkisi sınırsız bir yetki olmayıp…
Açık boşluk konusundaki tanımda da işaret edildiği gibi, böyle bir boşluktan söz…
Bu konuyu biraz açalım: Yasanın belirli bir alandaki suskunluğu, pekala bilinçli…
Diyelim ki yasa evlilik ve evlat edinme işlemlerinde hükümsüzlük nedenlerini özel…
Bunun gibi, ayni hakların ve tüzel kişilerin sınırlı sayıda tiplendirilmelerinin…
İşte bu gibi durumlarda, yani yasa kuralında düzenlenmemiş olan olguların benzer…
Yasanın gerçekten böylesine olumsuz bir tavır alıp almadığı, klasik yorum yöntemlerine…
İşte bu geniş ufuklu değerlendirme ışığındadır ki sözgelişi yeğen amcadan nafaka…
Bir başka örnek: Yasada evliliğin belirli süreli yapılması öngörülmüş değildir. Borçlar…
Örneklendirici (tadadi) değil de sınırlandırıcı (tahdidi) sayımda “argumentum a simile”…
Kıyasa elverişsiz “tahdidi” (kapalı, sınırlandırıcı) döküm ile kıyasa elverişli “tadadi”…
Sonra, yasanın amacı, örneğin benimsediği “kuralsız suç, ceza ve vergi olmaz” (nullum…
Kural eksikliğinde “karşıttan sonuç çıkarmayı” (argumentum e contrario’yu) gerektiren…
En tipik tartışmalı örnek BK 39 kuralında karşımıza çıkar. Kimileri bu kuraldaki üst süre eksikliğini zıt kavramdan sonuç çıkarmayı gerektiren nitelikli bir susma olarak değerlendirirken, kimileri de on yıllık hak düşümü süresinin kıyasen uygulanmasını gerektiren bir yasa boşluğu olarak değerlendirirler.(54)…
Evvelce belirtilen bir noktayı anımsayalım: Kavram hukukçusu karşıttan (zıt anlamdan) sonuç çıkarmaya eğilimliyken, menfaat (değerlendirme) hukukçusu örneksemeye (kıyasa) yatkındır.…
Bu konudaki değerlendirmenin ne denli çok yönlü ve duyarlı olduğunun çarpıcı kanıtı şudur: Büyük babayla büyük ananın torunlarıyla kişisel ilişki kurma olanaklarına hiç değinmeyen İsviçre ve Türk Medeni K.larının bu sessizliği İsviçre’de yasanın hesaplı suskunluğu olarak değerlendirilirken, bizde plan dışı bir eksiklik, bir yasa boşluğu olarak değerlendirilmiştir. İki toplumun yargıçları çağdaş hukukçuluk yöntemi ışığında toplumsal değer yargılarının ayrılığına bağlı olarak ayrımlı hukuksal yargılara varmışlardır.(55)…
Özetle, yasanın belirli bir konudaki edilgen, sessiz ve olumsuz tutumunun bilinçli…
Yasada açık boşluk örneği olarak ders kitaplarında genelde şu örneğe yer verilir:…
Başka bir kıyas yoluyla açık boşluk doldurma örneği: MK 869 I, kuralı malikin rehinli…
Taşınır eşya satımına özgü BK kurallarının maddi olmayan malların satımına da aşılanıp…
Borçlar Hukuku’nda yasada düzenlenmemiş olan tüm modern, atipik sözleşmelerde, örneğin…
Kıyas (örnekseme) üzerinde daha ayrıntılı ve daha bol örnekli durmanın yeri gelmiştir…
* * *…
Açık boşlukların doldurulmasında ilk başta başvurulacak olan mantık yolu anılan örneklerde…
Kıyas operasyonunda iki farklı maddi olgunun (diyelim ki sövme ile dövmenin) birbirine…
Dikkat edilirse, benzetme ve örnekseme mantığı ile benzer ama yeni bir kural yaratan…
Gerçi kıyas operasyonunda da beylik tasım (altlama) mantığı işler. Ama bu tasımdaki…
Medeni Hukukun en önemli akıl yürütme tekniğidir kıyas. O aynı zamanda hem zekanın…
Atıftan, yani yasal yollamadan (ki tipik örneği MK 5 kuralıdır) ayrımı şudur kıyasın:…
Evvelce atıf kuralı bağlamında vurgulanmıştı; bir kez daha analım: Gerek atıf kuralında, gerek fiksiyon (varsayım) kuralında, gerekse kıyasen (örneksemeli) uygulamada, hiçbir zaman mekanik, otomatik bir aktarmacılığa sapılmaz. Tümünde de duyarlı ve özenli bir menfaat değerlendirilmesi yapılır. O halde, atıf, fiksiyon ve kıyas arasındaki ayrım daha çok kuramsal ve kavramsal bir ayrım sayılabilir.…