4250 İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu

Amaç ve kapsam

Bu Kanunun amacı her türlü ispirto ve ispirtolu içkilerin üretimi, iç ve dış alım ve satımı, dağıtımı ve fiyatlandırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kamu kurum ve kuruluşlarına mer’i mevzuatla denetim, kontrol ve diğer hususlarda verilen yetkiler saklı kalmak kaydıyla, yukarıdaki faaliyetlere ilişkin iş ve işlemler Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri (Tekel) Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. Tekel Genel Müdürlüğü bu Kanunla kendisine verilen görevleri doğrudan veya bağlı ortaklıklar kurmak suretiyle yerine getirir.

İthalatçı firmaların, ülke genelinde kuruluş yeri nerede olursa olsun her satıcının sipariş verdiği ürünleri yerinde teslim etmeleri üretici firmaların ise en az bir milyon litre yıl kapasiteli yeni teknoloji ile kurulmuş entegre tesis kurmaları şarttır. Yıllık en az bir milyon litre yıl ayrı ayrı üretim, satış veya dış alım miktarına ulaşan firmalar, bu faaliyetlerini yürütmek ve fiyat belirlemekte serbesttir. Bu şartları yerine getiremeyen firmaların ürettikleri veya ithal ettikleri ispirto ve ispirtolu içkilerin fiyatlandırılması, satış ve dağıtımı Tekel Genel Müdürlüğü eliyle yapılır. Yurt içinde üretilen veya ithal edilen ürünler arasında ayrım yapılmaz.

İspirto, ispirtolu içki, bira ve şarap üretecek fabrikaların haiz olmaları gereken teknik şartlar, kurulmaları, işletilmeleri ve denetlenmeleri ile Tekel Genel Müdürlüğü tarafından satışı yapılan ürünlerin fiyatlandırılmasına ilişkin esaslar, Bakanlar Kurulunca belirlenir.

Üçüncü fıkrada belirlenen şartların yerine getirilip getirilmediğinin tespiti ve takibi doğrudan Tekel Genel Müdürlüğü tarafından yapılar.

Bira ve her türlü şarap ve meyve şaraplarının üretimi, fiyatlandırılması, dağıtılması ve satılması ile viski ve tabii köpüren şarapların ithali, fiyatlandırılması, dağıtılması ve satılması bu maddede öngörülen şartlar aranmaksızın, bu Kanun hükümlerine göre serbesttir. Kısmen tahammür etmiş olmakla beraber, içki vasfını haiz bulunmayan şıra ve boza gibi maddeler bu Kanun kapsamı dışındadır.

İnhisar dışında idarece yapılabilecek işler

İnhisarlar İdaresi, inhisar dışında olarak aşağıdaki işleri de yapabilir:

a) Tıbbi şaraplar hariç olmak üzere her türlü şarap, bira ve meyva usaresi yapılması ve satılması ile viski ve tabii köpüren şarap ithal ve satışı;

b) Asli imalattan kalan döküntüleri ve tali mahsulleri kıymetlendirmek veya maliyeti düşürmek için buz, gazoz, soda, malt hülasası gibi imalat ve bunların satılması;

c) Eter ve kolonya gibi iptidai maddesi alkol olan veya içinde % 20 den fazla alkol bulunan her türlü maddelerin yapılması ve satılması.

Şu kadar ki, bunlardan (b) ve (c) bentlerinde yazılı olanlar Maliye ve Gümrük Bakanlığının müsaadesiyle yapılır.

İspirto ve ispirtolu içkilere ait umumi hükümler

İspirto ve ispirtolu içkilerin Türk Gıda Kodeksine uygun olarak üretilmiş olması şarttır.

Her türlü alkollü içki üretiminde, tarımsal kökenli etil alkol veya distilatı dışındaki alkol ve alkol türevleri kullanılamaz. Üzüm kökenli bir distilat olan suma veya tarımsal kökenli etil alkol ile karıştırılmış sumanın, beşbin litre veya daha küçük hacimli geleneksel bakır imbiklerde, anason tohumu ile ikinci kez distile edilmesiyle üretilen rakının, Türkiye’de üretilmesi ve üründeki toplam alkolün en az % 65’inin suma olması şarttır.

Etilenden elde edilen sanayi tipi ham etil alkolü, gıda sanayii dışında kullanılmak üzere yurda sokmak isteyenler, Tekel Genel Müdürlüğünden müsaade almaya ve bu idarece tayin edilecek şartlara riayete mecburdurlar.

(...)

Metil alkol yapmak veya yurda sokmak istiyenler İnhisarlar İdaresinden müsaade almağa ve bu idarece tayin edilecek şartlara riayete mecburdurlar.

Alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamaz. Bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamaz. Ancak, münhasıran alkollü içkilerin uluslararası düzeyde tanıtımına yönelik ihtisas fuarları ile bilimsel yayın ve faaliyetler düzenlenebilir. Alkollü içkileri üreten, ithal eden ve pazarlayanlar, her ne surette olursa olsun hiçbir etkinliğe ürünlerinin marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek olamazlar. Açık alkollü içki satışı yapmaya ilişkin izin belgesi olan işletmelerde servis amaçlı materyallerde marka, amblem ve logo kullanılabilir. Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez.

Alkollü içkileri üretenler, ithal edenler ve pazarlayanlar her ne amaçla olursa olsun, teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon veya bedelsiz olarak alkollü içki dağıtamazlar.

Alkollü içkiler, tüketilmek veya beraberinde götürülmek üzere on sekiz yaşını doldurmamış kişilere satılamaz veya sunulamaz.

On sekiz yaşını doldurmamış kişiler, alkollü içkilerin üretiminde, pazarlanmasında, satışında ve açık sunumunda istihdam edilemez. Yasal düzenlemeler uyarınca gerçekleştirilen eğitim amaçlı çalışmalar bu hükmün dışındadır.

Alkollü içkiler, otomatik satış makineleri ile satılamaz, her nevi oyun makineleri veya farklı yöntemlerle oyun ve bahse konu edilemez. Bu ürünler basın ve yayın yoluyla tüketicilere satılamaz ve posta ile satış yöntemi kullanılarak gönderilemez. Alkollü içkiler, 22:00 ila 06:00 saatleri arasında perakende olarak satılamaz.

Alkollü içkiler sunum izni verilen yerlerde açık olarak tüketilebilir ve bu yerlerde tesis sınırları dışında tüketilmek üzere alkollü içki satışı yapılamaz.

Alkollü içkiler, işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satışa arz edilemez.

İhraç amaçlı üretilenler hariç olmak üzere, Türkiye’de üretilen veya ithal edilen alkollü içkilerin ambalajları üzerine, zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarı mesajları konulur. Uyarı mesajları resim, şekil veya grafik biçimlerinde de olabilir. Uyarı mesajlarını taşımayan alkollü içkiler satışa arz edilemez, satılamaz. Uyarı mesajlarının şekli, boyutu ve içeriği Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenir.

Alkollü içkilerin marka, tanıtıcı ve ayırt edici hiçbir işareti, alkolsüz içki ve sair ürünlerde; alkolsüz içki ve sair ürünlerin marka, tanıtıcı ve ayırt edici hiçbir işareti de alkollü içkilerde kullanılamaz. Ancak, ihraç amaçlı üretilenlerde bu fıkra hükmü uygulanmaz.

İhraç amaçlı üretilenler hariç olmak üzere, alkollü içki kategorisindeki ürünlerin işlenmesi sonucunda, elde edilen alkolsüz içkilerde; içeriğinde alkol kalmış içeceklerin ambalajları üzerine içerdiği alkol miktarı, alkol tamamen alınmış ise alkolün tamamen alındığı hususu tüketiciler tarafından kolaylıkla okunabilecek şekilde yazılır.

Meskun mahaller ve konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollardaki ve devlet karayollarındaki yapı ve tesislerde alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmez. Öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları, her türlü eğitim ve öğretim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı yapılamaz.

Cezalar

Bu Kanunun 6 ncı maddesinin;

a) Birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen yasakların her birine aykırı hareket edenlere ve ilgili işletme sahiplerine, beş bin Türk Lirasından iki yüz bin Türk Lirasına kadar,

b) Üçüncü, dördüncü ve altıncı fıkralarında belirtilen yasaklara aykırı hareket edenlere, on bin Türk Lirasından beş yüz bin Türk Lirasına kadar,

c) Yedinci fıkrasına aykırı hareket edenlere, beş bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar,

ç) Sekiz, dokuz ve onuncu fıkralarındaki yükümlülük ve yasakları ihlal eden üretici ve ithalatçılara, yüz bin Türk Lirasından aşağı olmamak kaydıyla, bu yükümlülük ve yasaklara aykırı olarak piyasaya sürülen malların piyasa değeri kadar,

d) On birinci fıkrasındaki yasakları ihlal eden satıcılara, on bin Türk Lirasından yüz bin Türk Lirasına kadar,

e) Beşinci fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerindeki yasaklara aykırı hareket edenlere, 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrasının (k) bendinde öngörülen,

f) Beşinci fıkrasının üçüncü cümlesindeki yasağa aykırı hareket edenlere, altmış beş bin Türk Lirasından üç yüz yirmi bin Türk Lirasına kadar,

idari para cezası verilir.

6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen yasağa aykırı hareket edilmesi sonucunda çocuğun sağlığının tehlikeye sokulması hâlinde, fail hakkında ayrıca 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “Sağlık için tehlikeli madde temini” başlıklı 194 üncü maddesi hükmüne göre cezaya hükmolunur.

6 ncı maddenin üçüncü fıkrası ile beşinci fıkrasının üçüncü cümlesinde belirtilen kabahat eyleminin, ilk fiilin işlenmesinden sonraki beş yıl içinde üçüncü defa işlenmesi halinde ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından, satıcıya ait tüm perakende alkollü içki ve açık alkollü içki satış belgelerinin iptaline karar verilir. Satış belgesi iptal edilen kişilere, iki yıl süreyle yeni perakende alkollü içki ve açık alkollü içki satış belgesi verilemez.

Birinci fıkranın (a), (ç), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen idari para cezalarını vermeye Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, televizyon ve radyolara uygulanacak idari para cezalarını vermeye Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, birinci fıkranın diğer bentlerinde yer alan idari para cezalarını vermeye mahalli mülki amir yetkilidir.

Birinci fıkranın (ç) bendinde tanımlanan kabahatin konusunu oluşturan ürünlerin ayrıca mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Bu kararı vermeye Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu yetkilidir.

İnhisarlar İdaresince yapılan ispirto ve ispirtolu içkilerin bulundukları kablara idarenin farik alameti konulur. Üçüncü maddeye göre yapılan ve satışa çıkarılan mamullerin kablarında da amillerinin farik alametleri ile İnhisarlar İdaresinin mühür veya kontrol alametinin bulundurulması mecburidir.

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumundan satış belgesi almak isteyenlerin, öncelikle belediye veya il özel idaresinden iş yeri açma ruhsatı ya da Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm belgesi almaları zorunludur. Tütün mamulü, etil alkol, metil alkol ve alkollü içki satmak isteyenlerin, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumundan satış belgesi almaları zorunludur. Belediye veya il özel idaresi, ruhsat vermeden önce, yetkili kolluk kuvvetinin görüşünü alır. Kolluk kuvveti görüşünü yedi gün içinde verir.

Bu Kanun kapsamına giren ürünlerin perakende veya açık olarak satışının yapıldığı yerler ile örgün eğitim kurumları ve dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethaneler arasında kapıdan kapıya en az yüz metre mesafenin bulunması zorunludur. Bu fıkradaki mesafe şartı turizm belgeli işletmeler için uygulanmaz.

Mesafe şartı, satış belgesinin verildiği tarih itibarıyla aranır.

İkinci fıkradaki mesafe sınırları içerisindeki taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli yapılarda düzenlenecek süreli etkinlikler için Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunca açık alkollü içki sunum izni verilebilir.

(...)

(...)

Şaraba ait hükümler

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

İspirto ve ispirtolu içkilerle diğer maddelerin satışı

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

Ceza hükümleri

Bu kanunla inhisar altına alınan ve inhisar veya hususi istihlak resmine tabi tutulan maddelere konulan İnhisar İdaresine ait mühür, damga, farik kontrol veya alametleri, bandrol veya etiketleri taklit veya tahrif ederek, konulduğu eşyadan kaldırarak, değiştirerek veya her ne suretle olursa olsun tedarik ederek kaçak maddelerde kullananların hareketleri kaçakçılık sayılır ve haklarında 1918 sayılı kanunun 25 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yazılı cezalardan başka yüz liradan beş yüz liraya kadar ağır para cezası ve bu suçun TÜrk Ceza Kanununda muayyen olan cezası da hükmolunur.

Yukarki fıkrada yazılı alamet veya bandrol veya etiketleri salahiyet ve mezuniyetleri olmaksızın basanlar veya satanlar veya saklıyanlar hakkında altı aydan iki seneye kadar hapis cezası ile birlikte yüz liradan beşyüz liraya kadar ağır para cezası da hükmolunur.

Bu maddede yazılı fiiller alakalı memurlar tarafından işlenmiş ise bu cezalar iki kat olarak hükmolunur.

Kaçak olarak tutulan ispirto ve ispirtolu içkilerle bunların yapılmasına yarıyan alet ve vasıtalar ve iptidai maddeler müsadere edilir.

Bunlardan:

a) Kaçak ispirto ve ispirtolu içki yapmak maksadiyle tahammüre terkedilen veya ıslatılan iptidai maddelerin suyu ile birlikte dört litresine kadarından bir lira, bundan yukarı her litre veya kesirlerinden ayrıca yirmi beş kuruş;

b) Vermut ve biraların iki litreye kadarından bir lira, bunu aşan her bir litre veya litre kesirlerinden ayrıca elli kuruş;

c) İspirto ve (b) fıkrasında yazılı içkilerin dışında kalan her türlü ispirtolu içkilerin (Şarap hariç) her bir litresinden veya litre kesirlerinden beş lira, ağır para cezası alınır.

d) (b) ve (c) fıkralarında yazılı İspirto ve ispirtolu içkiler yabancı memleket mamulü olduğu takdirde bunlara ait para cezaları beş kat olarak alınır.

e) İspirto ve ispirtolu içki imaline yarıyan vasıtalardan istiap hacmi yirmi litreye kadar (Dahil) olan imbik ve diğer taktir aletleri için yüz lira, kırk litreye kadar (Dahil) olanlar için üç yüz lira ağır para cezası alınır. Bu hacimden fazla her bir yirmi litre veya kesirleri için para cezası iki yüz lira artırılır.

Kazansız olarak yakalanan imbik aksamı ve sair taktir aletlerinin (Kapak, nakil, müberrit, müberrit kapağı ve müberrit tasları gibi) kaçakçılıkta kullanılırken yakalanan veya kullanılmakta olduğu anlaşılan her bir parçasından on lira ağır para cezası alınır.

f) 1918 sayılı kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrası mevzuuna giren kaçakçılıklarda yalnız müsadere cezası tatbik edilir.

Gülyağı ve diğer tıbbi mamuller yapılmasında kullanılan ruhsatsız imbikler veya taktir aletleri için birinci defasında yukarıda yazılı cezaların yirmide biri ve tekerrüründe beşte biri hükmolunur.

İşletilmelerine müsaade olunan fabrika, imalathane, imlahane ve sair yerlerde mevcut taktir aletleriyle alelümum kablara, İnhisar İdaresince konmuş olan mühürlerin kast ve iradeye makrun olmaksızın bozulması halinde alakalılar bunu en geç yirmi dört saat içinde yazı ile inhisar idaresine (Bulunmıyan yerlerde ihtiyar heyetine) bildirmeğe mecburdurlar. Müddeti içinde bildirmeyenlerle kontrol şartlarına, fenni ve idari kayıtlara riayet etmiyen müessese sahip veya mümessillerinden birinci defasında on liradan elli liraya kadar ağır para cezası alınır. Tekerrüründe bu ceza iki kat hükmolunur ve inhisarlar idaresi imalatı muvakkaten men veya verilmiş olan ruhsatı iptal edebilir.

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

İspirto ve ispirtolu içki fabrika, imalathane, imlahane ve ticarethaneleriyle bu gibi yerleri işletmek hakkı inhisar idaresinden müsaade alınmaksızın başkasına devredilemez. Aksi halde işletme müsaadeleri geri alınmakla beraber devreden ve devralanlardan yirmişer liradan ellişer liraya kadar ağır para cezası alınır.

İspirto ve ispirtolu içki fabrika, imalathane ve imlahanelerinde ancak müsaade edilen maddeler imal ve imla edilir. Bunlardan başka ispirto ve ispirtolu içki yapılmasına yarayabilen diğer maddelerin fabrika, imalathane ve imlahanelere sokulması yasaktır. Buna aykırı hareket edenlerden yirmi beş liradan üç yüz liraya kadar ağır para cezası alınır.

Bu kanunla inhisar altına alınan maddelerin kaçakçılıkları hakkında 1918 sayılı kanun hükümleri de tatbik olunur.

Bu kanuna göre inhisar altında olmayıp imal, ithal ve satış gibi muamelelerden bir veya bir kaçı dolayısiyle inhisar veya istihlak resmine tabi bulunan maddeleri bu resimlerden kaçıranlardan, kaçırdıkları maddelere ait resimler ağır para cezası olarak alınır ve tutulan kaçak maddeler müsadere edilir.

1918 sayılı kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrası hükmü mahfuzdur.

Kaçak maddelerin, kaçakçı, ortak veya yataklarının elinden çıkmış olması veya istihlak edilmiş bulunması gibi sebeplerle müsaderesi kabil olmazsa kaçakçılarından, müsadere karşılığı olarak ayrıca bu maddelerin resimlenmiş değeri kadar ağır para cezası alınır.

Her iki halde de, kaçakçı hakkında 1918 sayılı kanun hükümleri tatbik olunur.

Bunlardan, imal dolayısiyle resme tabi olanların amillerinden, hareketlerinin ağırlığına göre, imal müsaadesi de inhisarlar idaresince geri alınabilir.

26, 28, 29, 31, 32, 33 ve 35 inci maddelerde yazılı cezaların hüküm ve infazında 10/6/1938 tarihli ve 3437 sayılı kanunun 107 ve 109 uncu maddeleri tatbik olunur.

38 inci maddenin matufu olan maddelerde yazılı suçlar hakkında İnhisarlar İdaresi, Gümrük ve İnhisarlar Vekilinin muvafakatiyle hükümden evvel veya katileşmiş olsun olmasın hükümden sonra sulh olabileceği gibi bu cezaları takip ve tahsilden vazgeçebilir.

Müsadere edilen eşya ve maddelerin satışından elde edilecek paralarla, kaçakçılıktan başka suçlardan dolayı bu kanuna göre hükmolunup tahsil edilen para cezaları, İnhisar İdaresi Bütçesine irat kaydedilir.

(...)

(...)

(...)

İspirto ve Meşrubatı Küuliye İnhisarı hakkındaki 790 sayılı ve 22/3/1926 tarihli kanun ile 1918 sayılı kanunun 63 üncü maddesi ve bu kanuna muhalif sair hükümler kaldırılmıştır.

İnhisarlar İdaresi, inhisar dışındaki ispirtolu içkileri imal eden fabrika ve tesislerini Cumhurbaşkanı kararı ile ve Muhasebe Umumiye Kanununun 24 üncü maddesi hükmüne tabi olmaksızın umumi hükümler dairesinde satabilir.

İnhisarlar İdaresi, Cumhurbaşkanı tarafından tesbit edilecek esas ve şartlarla inhisar dışı ispirtolu içkilerin imal, ithal ve satışı için hususi sermaye ile ortaklıklar kurabilir veya kurulmuş ortaklıklara katılabilir ve mevcut tesislerini de işletmek üzere ortaklıklar kurabilir.

Perakende ya da açık alkollü içki satışı yapılan iş yerlerinin tabelaları bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde 6 ncı maddenin birinci fıkrasına uygun hâle getirilir.

6 ncı maddenin sekiz, dokuz ve onuncu fıkraları ile ilgili ikincil düzenlemeler bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ay içinde Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından yapılır.

6 ncı maddenin sekiz, dokuz ve onuncu fıkraları kapsamına giren ürünler, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemelerin Resmî Gazete’de yayımından itibaren on ay içinde anılan fıkralardaki hükümlere uygun hâle getirilir. Uygun olmayan ürünler, bu tarihten itibaren piyasaya arz edilemez.

9 uncu maddenin ikinci fıkrası, bu maddenin yayımı tarihinden önce iş yeri açma ruhsatı ve satış belgesi almış işletmeler için uygulanmaz. Bu işletme sahipleri işletmelerini birinci ve ikinci derece kan hısımlarına devredebilir.

Bu maddenin yayımı tarihinde alkollü içkilerin üretiminde, pazarlanmasında, satışında ve açık sunumunda on sekiz yaşını doldurmamış kişileri çalıştırmakta olanlar, bu maddenin yayımı tarihinden itibaren bir yıl süreyle bu kişileri çalıştırmaya devam edebilirler.

Perakende alkollü içki satışı yapılan iş yerlerindeki alkollü içkilerin konulduğu ve üzerlerinde alkollü içkilerin marka, amblem ve logosu bulunan mevcut soğutucular, iş yerlerinin kapalı bölümlerinde bulunması kaydıyla, bu maddenin yayımı tarihinden itibaren üç yıl süreyle kullanılabilir.

Bu kanun neşri tarihinden bir ay sonra mer'idir.

Bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.