5887 Harçlar Kanunu

Aşağıda yazılı mevzulardan bu kanun hükümlerine göre harç alınır :

1. Her nevi dâvalar ile mahkemeler, hâkimler ve savcılar ve ticaret sicil memurları tarafından yapılan muamelelerle avukatlık işleri,

2. İcra ve iflâs muameleleri,

3. Noter muameleleri,

4. Vergi, resim ve harçlara ait itiraz ve temyiz işleriyle diğer vergi muameleleri,

5. Tapu ve kadastro muameleleri,

6. Nüfus muameleleri,

7. Konsolosluk muameleleri,

8. Pasaport ve vize işleriyle ikamet tezkereleri ve Dışişleri Bakanlığınca yapılan tasdik muameleleri,

9. Tâbiiyet muameleleri,

10. Her nevi ruhsatnameler, ihtisas ve izin vesikaları, ihtira beratları, marka hakları, imtiyazlar, diploma, tasdikname ve şahadetnameler, satış tezkereleri ve bunlara benzer vesikalar.

BİRİNCİ KISIM

Her nevi dâvalar ile mahkemeler, hâkimler ve savcılar ve ticaret sicil memurları tarafından yapılan muamelelerle avukatlık işlerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

Her nevi dâvalar ile mahkemeler, hâkimler ve savcılar ve ticaret sicil memurları tarafından yapılan muamelelerle avukatlık işlerinden bu kanuna ekli (1) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

İstisnalar ve muaflıklar

Aşağıda yazılı dâva, karar ve işler harçtan müstesna ve şahıslar harçtan muaftır :

a) Miktar veya kıymeti 59 lirayı geçmiyen dâva ve işler,

b) Doğrudan doğruya veya haber verilmek suretiyle vasi tâyin ve azline dair kararlar,

c) Ticaret sicillerinde re'sen yapılan terkinler,

ç) Hâkimin reddi talebinin kabulüne ve hâkimin istinikâfına mütaallik kararlar ile bu kararların tebliği,

d) Ayda 50 lirayı geçmiyen nafaka verilmesine dair olan ilâmlar,

e) İşin ifası sırasında mahkeme veya diğer resmî dâirelere yazılacak bilûmum tezkerelerin tekitleri,

f) Askerlik hizmetlerinin devamı müddetince erler, onbaşılar ve kıta çavuşları (Astsubaylar hariç).

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Hukuk ve ticaret dâvalarından alınacak harçlar

Miktar veya kıymet tâyini mümkün olan hallerde dâva arzuhalinde miktar veya kıymet gösterilmesi mecburidir. Miktar veya kıymet gösterilmemişse dâvacıya tesbit ettirilir. Tesbitten imtina halinde dâva arzuhali muameleye konmaz.

Yabancı bir mahkemeden sâdır olan ilâmların tenfizi hakkında açılacak dâvalardan bu ilâmda hükmolunmuş olan şeyin miktar, kıymet veya mahiyetine göre bu kânun dairesinde harç alınır.

Miktar veya kıymet tâyini mümkün olan dâvalardan tarifenin (42) ve miktar veya kıymet tâyini mümkün olmıyan dâvalardan tarifenin (43) üncü numarasında yazılı ilâm harcı alınır. Müdahalenin men’i, tescil ve tapu kayıt iptali gibi gayrimenkulün aynına taallûk eden dâvalar gayrimenkulün kıymeti üzerinden harca tabidir.

Gayrimenkul tahliye dâvalarında ilâm harcı, mukavele mevcut ise mukavele müddetine göre hesaplanacak kira bedeli mecmuu üzerinden, mukavele yoksa veya mukavelede müddet tâyin edilmemişse, bir senelik kira bedeli üzerinden alınır.

Hakem kararlarının infazı lâzım olduğuna dair mahkeme başkanı veya hâkim tarafından verilen şerhlerden, hakem kararının mahiyetine göre tarifenin (42) veya (43) üncü numaralarında yazılı harçlar alınır.

Yabancı hakem kararları da aynı hükme tabidir.

Kanunen tahkim yoliyle halli mecburi olan dâvalardan da aynı suretle harç alınır.

Her davada veya bir ilâm aleyhine kanun yollarına müracaat halinde ilâm harcının dörtte biri peşin olarak alınır. Muhakeme sırasında tesbit olunan kıymetin dâva arzuhalinde bildirilen kıymetten fazla olduğu anlaşılırsa, münhasıran o celse için muhakemeye devam olunur, mutaakıp celseye kadar noksan olan peşin harç ikmal edilmedikçe dâvaya devam olunamaz.

Peşin alınan harç ilâm harcına mahsup olunarak noksanı ikmal ettirilir ve fazlası beyiye aidatı tenzil edildikten sonra talep üzerine geri verilir.

Dâvadan feragat ve dâvayı kabul veya sulh, muhakemenin ilk celsesinde vukubulursa, ilâm harcının üçte biri, daha sonra vâki olursa üçte ikisi alınır.

Muameleden kaldırılan dosya Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun gösterdiği müddet içinde yenilenmezse, dâvanın görülebilmesi yeniden harç verilmesine bağlıdır.

Hukuk ve ticaret mahkemelerinde celse harcı, muhakeme tarafların talep ve muvafakatleri üzerine talik edilmiş ise, taraflardan ve evvelce yapılması mümkün olan bir keyfiyetin yapılmamış olmasından dolayı talik edilmişse, talika sebebiyet veren taraftan alınır.

Her iki halde talika vekiller sebebiyet vermişse celse harcı vekillere tahmil olunur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Ceza dâvalarından alınacak harçlar

Bir dâvada birden ziyade şahsi dâvacı bulunduğu takdirde bu kanunda gösterilen harçlar dâvacıların her birinden ayrı ayrı tam olarak alınır.

Bir ceza dâvası birden fazla suçlulara taallûk ediyorsa suçluların her birinden mahkûm olduğu cezaya göre ayrı harç alınır.

Hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile birlikte para cezası hükmedilen hallerde her iki cezanın mecmuu üzerinden harç alınır.

Sürgün cezalarında Türk Ceza Kanununun 40 ıncı maddesi kıyas yoliyle tatbik olunur.

Ceza Kanununun 77 nci maddesindeki hallerde yeni muhakeme için alınacak harç yeni cezanın eskiden hükmedilen cezayı geçen kısmı üzerinden hesap edilir. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 403 üncü maddesinde yazılı olan halde ayrıca harç alınmaz.

Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 169 uncu maddesinin son fıkrasında zikredilen hallerde tarifenin (53) sıra numarasında yazılı harçların yarısı alınır.

Sulh hâkimleri tarafından verilmiş olan ceza kararnameleri duruşma yapılmaksızın katîleşirse tarifenin (48) veya (49) uncu numaralarında yazılı harçların yarısı alınır.

Bir ceza kararnamesi aleyhine yapılan itiraz, dâva suçlunun ispatı vücut etmemesi sebebiyle bir kararla reddedilmiş bulunursa bütün muhakeme için tarifenin (48) veya (49) uncu numaralarında yazılı harçların tamamı alınır.

İlk tahkikat yapılmamış ve son tahkikatın icrası esnasında suçlu tarafından yeni delil ikame edilmemiş bulunursa tarifenin (48) veya (49) uncu numaralarında yazılı harçların yarısı alınır.

Bir dâvada suçlular birden fazla ise, bunların yalnız yeni delil ikame edenlerinden tam harç alınır.

Şahsi dâvalar ile takibi şikâyete bağlı suçlara ait dâvalardan dolayı kanun yollarına müracaat halinde bu kanun ve ekli tarife gereğince harç alınır.

Şahsi hukuka ve tazminat kabilinden olan para cezalarına dair verilen hükümlerden hukuk mahkemelerinde alınan nispi harç alınır.

Re’sen verilmesi icabetmiyen suretlerden hukuk dâvalarına ait suret harçları alınır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Ticaret sicillerinden alınacak harçlar

Merkezleri Türkiye'de veya ecnebi memlekette bulunan ticari müesseselerin Türkiye’deki şubelerine mütaallik her nevi ticaret sicili kayıt ve ilânlarından bu şubeye tahsis edilen sermaye üzerinden harç alınır.

Ticaret sicilinde yazılı kayıtların tadil ve terkinleri bu kayıtların yapılması için alınmış harçların yarısı nispetinde harca tabidir.

Ticaret Kanununun 34 üncü maddesi mucibince ticaret siciline muvakkaten kaydolunan muamelelerden tescil harçlarının yarısı alınır. Kanuni müddeti içinde katî tescil yaptırılırsa diğer yarısı ayrıca alınır. Kanuni müddeti içinde kâtı tescilin yaptırılmamasından dolayı muvakkat tesciller terkin olunursa, aynı muamelenin yeniden tescilinden tekrar harç alınır.

ALTINCI BÖLÜM

Kanun yollarına müracaat halinde alınacak harçlar

Ceza ve hukuk ilâmlarının Yargıtayca tasdikından, tasdik olunan karar muhtevası Yargıtayca hüküm altına alınmış gibi bu kanun ve tarife hükümlerine göre tam harç alınır. Hukuk ve ceza dâvalarında Yargıtayca işin esasına hükmolunduğu ahvalde dahi aynı suretle harç alınır.

Tetkik mercileri ile ticaret mahkemelerinin icra ve iflâs muamelelerine dair verecekleri kararların Temyiz Mahkemesince incelenmesi neticesinde verilecek kararlardan temyiz olunan karardan alınmış olan harç kadar yeniden harç alınır.

Tashihi karar talebinin kabulü üzerine temyiz olunan hüküm tasdik olunursa yukardaki madde hükmüne göre harç alınır.

Bir hükmün bozulmasını mütaakıp verilecek kararlardan yeni bir hüküm gibi ilâm harcı alınır. Bozulan karardan evvelce alınmış olan ilâm harcı, mütaakıp karara alt ilâm harcından mahsup olunur.

YEDİNCİ BÖLÜM

Danıştayda alınacak harçlar

Danıştayda açılacak idari dâvalardan bu kanun ve ekli (1) sayılı tarife gereğince harç alınır.

Vergi ve resimlere ait dâvalar kıymeti malûm olmıyan dâvalardan alınacak maktu harçlara tabidir.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Askerî mahkemelerde ve Askeri Yargıtayda alınacak harçlar

Askeri mahkemelerin ve Askerî Yargıtayın vazife ve salâhiyetleri dâhiline giren dâva ve işlerden bu kanun ve ekli (i) sayılı tarife gereğince harç alınır.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Birinci kısma ait müşterek hükümler

Mütekabil dâvalar müstakil dâvalar gibi harca tabidir.

Dâvaya müdahale eden kimsenin kanun yollarına müracaatı halinde iltihak ettiği taraftan alınan harca müsavi harç alınır.

İadei muhakemenin kabulü üzerine cereyan edecek dâvalar yeni dâvalar gibi harca tabidir. İadei muhakeme talebinde bulunan neticede haklı çıkarsa evvelce kendisinden alınan harç mahsup edilir.

Mahkemelerin kendi memurları ile yapacakları tebligatta, tebliğ yapanın zaruri masrafları, kendisine tebligat yapılacak şahsın bulunduğu yerin mesafesine nazaran her malî sene başında oranın adliye encümenleri tarafından tanzim olunacak cetvele göre ayrıca alınır.

Bu kısımda ve ekli (1) sayılı tarifede yazılı harçlar ödenmedikçe mütaakıp muamele yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmiyen harçları diğer taraf öderse muameleye devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir talebe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.

Vekil veya taraflara tahmil olunan celse harcı; mütaakıp iki oturumda ödenmezse bir misli fazlası ile alınır ve harcın bu miktar üzerinden tahsili için Maliyeye tezkere yazılmasına karar verilir.

İKİNCİ KISIM

İcra ve iflâs muamelelerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

İcra ve iflâs muamelelerinden bu kanuna ekli (2) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

İstisnalar ve muaflıklar

Aşağıda yazılı muameleler harçtan müstesna ve şahıslar harçtan muaftır :

a) Miktar ve kıymeti elli lirayı geçmiyen takipler (Ticari senetler hariç),

b) Aylık tutarı elli lirayı geçmiyen nafakalara alt takipler,

c) Bilûmum tekitler,

ç) İcra ve iflâs dairelerinin kusuru yüzünden yanlış yapılmış olan bir muamelenin ıslah veya iptaline dair tetkik mercileri kararları,

d) İcra ve iflâs dairelerinin kusuru yüzünden yanlış yapılmış olan bir muamelenin tetkik mercilerince ıslah veya iptalinden sonra bu ıslah veya iptal dolayısiyle yeniden yapılacak muameleler,

e) Askerlik hizmetlerinin devamı müddetince erler, onbaşılar ve kıta çavuşları (Astsubaylar hariç).

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Harç atmaya yetkili daire

Harçlar ve masraflar takip için müracaat olunan icra ve iflâs dairelerince alınır. Diğer bir icra ve iflâs dairesinden istinabe suretiyle bir muamele icrası istendiği zaman bu muamelelere alt lüzumlu masraflar o dairelere gönderilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Faizler

Harç takibe esas olan alacağın miktarına tabi olduğu zaman takipten sonra işliyecek faizler hesaba katılmaz.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Peşin harçlar

İlâma müstenit olmıyan takip taleplerinden alacak miktarının binde beşi nispetinde bir tahsil harcı peşin olarak alınır.

Muayyen kıymeti olmıyan takiplerde peşin tahsil harcı 1 liradır. Peşin harçlar takip sonunda alınacak asıl harca mahsup olunur. İlâma müstenit olmıyan takiplerde alacaklı mahkemeye müracaata mecbur kalırsa peşin alınan harç kendisine iade olunur veya alâkalının talebi ile mahkeme harçlarına mahsup edilir.

ALTINCI BÖLÜM

Müteferrik hükümler

İcra tetkik mercileri tarafından görülen istihkak dâvalarından bu kanunun hukuk dâvalarından alınacak harçlara alt hükümlerine göre harç alınır.

İcra tetkik mercilerinin cezaya mütedair kararları ile bu kararların temyizinden bu kanunun ceza dâvalarından alınacak harçlara ait hükümlerine göre harç alınır.

Her ne sebep ve suretle olursa olsun, icra taklibinden vazgeçildiğinin zabıtnameye yazılması için vazgeçilen miktara ait tahsil harcının yansı alınır. Ancak haczedilen mal satılıp paraya çevrildikten sonra vazgeçilirse tahsil harcı tam olarak alınır.

İş mahkemeleri tarafından işçiler lehine hükme bağlanmış olan hak ve alacakların takibinde işçilerden hiç bir harç almadan gerekli muamele yapılır. Bu harçlar işçi haklı çıktığı takdirde takip sonunda hesap edilerek ayrıca bir hükme hacet kalmadan borçludan tahsil olunur.

İcra ve iflâs dairelerinin kusurları yüzünden yanlış yapılmış olan bir muamele tetkik mercileri tarafından iptal edilirse iptal edilen muamele yerine bir muamele yapılmadığı ahvalde evvelce alınmış olan harçlar iade veya mütaakıp muamelelere ait harçlardan mahsup olunur. Tetkik mercileri, kararlarında bu ciheti tasrih ederler.

Bu kanun ve ekli (1) sayılı tarifenin celse harçlarına mütaallik hükümleri icra tetkik mercilerinde de tatbik olunur.

İcra ve iflâs dairelerinin kendi memurları vasıtasiyle yapılacak tebligat işlerinde bu kanunun 33 üncü maddesi hükmü uygulanır.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Noter muamelelerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

Noter muamelelerinden bu kanuna ekli (3) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

İstisnalar

Pey akçesi, zamanı rücu, ücret tevkifi ve cezai şart gibi, bir akdin müeyyidesi kabilinden, olan taahhütler başlı başına bir akit mevzuu olmadıkça harca tabi değildir.

Amme hukukiyle ilgili işlerde salâhiyetli makamların isteyecekleri suretlerden harç alınmaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Harç alınmasında esaslar

Birbiriyle alâkalı işler bir arada bulunursa en yüksek harç alınmasını gerektiren iş üzerinden bir harç alanır.

Bir kişinin temsil ettiği şahısların taaddüdü harcın artırılmasını icabettirmez. Bir işte müştereken hareket eden vekillerin ve bir borca kefalet eden müteselsil kefillerin bir kâğıda koyacakları mütaaddit imzalar bir imza sayılır.

Ancak mümessil haiz olduğu birden ziyade sıfatlara istinaden imza ederse sıfatları sayısınca harç çoğaltılır. Bir kişi hem kendisi için ve hem başkalarını temsil suretiyle imza ederse kendisi için ayrı, başkaları için de yukarki fıkralara göre ayrı harç alınır.

Birden ziyade kimseler bir kâğıda ayrı ayrı işler için imza atıyorlarsa herbirinden imza ettikleri kısım için ayrı ayrı harç alınır.

Tarifede yazılı nispî harçların hesabında, sulhlarda sulh bedeli, rehinlerde rehin bedeli, kiralarda mukaveledeki müddete göre kira karşılığının mecmuu, müddet belli değilse bir senelik kira tutarı, hizmet akdinde müddete göre verilecek ücretin mecmuu ve müddet belli değilse bir senelik ücret tutarı, sermayeli şirketlerde konulan ve ilerde konulması taahhüt edilen sermayenin mecmuu, kaydı hayatla irat bağlanmasında bir yıllık irat yekûnu, harca esas olur. Kiralamanın devir ve bozulmasında geri kalan müddete ve sermayenin, artırılmasında yalnız artırılan kısma ve sermaye paylaşılmasında mevcut miktara göre harç alınır.

Müddetin uzatılması ve vâdenin yenilenmesi halinde asıl senet, mukavele ve evraktan alınmış olan harcın yarısı alınır.

Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehne mütaallik her nevi mukavele, senet ve kâğıtlarda kıymet gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları bu hükümden müstesnadır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İşin bozulması halinde harcın iadesi

Tanzim veya tasdik muameleleri noterlerin kusurlarından dolayı, mahkeme tarafından hükümsüz addolunursa, noter, aldığı harç ve ücretler tutarını şahsan tazmin ile mükelleftir.

Harç ve ücretlerin tazmin ettirilmiş olması alâkalıların umumi hükümler dairesinde noterden ayrıca zarar ve ziyan istemelerine mâni teşkil etmez.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Noterlere verilecek ücretler ve beyiyeler

Noterler, gördükleri göreve karşılık olarak bu kanun ve tarifeye göre aldıkları harçların nispî harçlarda yüzde otuzunu, maktu harçlarda yüzde on beşini noter ücreti olarak alırlar.

Harç pullarından dolayı beyiye aidatı yüzde on beştir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Vergi, resim, harç ve cezalara ve belediye gelirleri meyanında bulunan ücretlere ait itiraz ve temyiz işleriyle diğer vergi muamelelerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

Vergi, resim, harç ve belediye gelirleri meyanında bulunan ücretlere ait itiraz ve temyiz işleriyle sair vergi muamelelerinden bu kanuna ekli (4) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Harcın iadesi

Harç mevzuu olan bir komisyon kararının Danıştayca kısmen veya tamamen nakzından sonra ihtilâflı vergi, resim, harç ve ceza ve belediye gelirleri meyanında bulunan ücret kesin bir kararla Hazine veya belediye aleyhine kaldırılır veya indirilirse, evvelce alınmış olan nispî harçlar, mükellefçe kazanılan miktar nispetinde, kesin kararın tebliği tarihinden itibaren bir yıl içinde geri verilir veya talebi üzerine vergi borcuna mahsup edilir.

BEŞİNCİ KISIM

Tapu ve kadastro muamelelerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

Tapu ve kadastro muamelelerinde bu kanuna ekli (5) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Muaflıklar

Aşağıda yazılı muameleler tapu ve kadastro harçlarından muaftır :

a) Menafil umumiyeye hadim cemiyetlerin iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve diğer ayni haklann tescilleri ve şerhi müstelzim muameleleri ile, bu cemiyetlere ait tesislerin ve bu tesislerin sonradan iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri ve şerhi müstelzim muameleleri ve bunların terkinleri,

b) Hazine namına kayıt ve tescil olunacak gayrimenkullerle sair ayni haklar ve şerhi müstelzim diğer muameleler ve bunların terkinleri,

c) Alâkalıların kusurları olmaksızın tapu ve kadastro idareleri tarafından yapılacak hataların tashihleri,

ç) Mahkemeler, icra ve iflâs daireleri ve diğer resmi dairelerce istenecek kayıt suretleri.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Mükellef

Harçlar taraflarca hilâfına mutabık kalınmamışsa aşağıdaki şahıslar tarafından ödenir :

a) Mülkiyet, daimî ve müstakil haklar ve gayrimenkul mükellefiyetlerinde bu hakları iktisap edenler (iktisap eden şahıslar birden ziyade ise harçları hisseleri nispetinde öderler),

b) Trampa muamelelerinde taraflar (yarı yarıya),

c) İpoteklerde ipoteği tesis edenler ve ipotekli borç ve irat senetleri ile gayrimenkul karşılık gösterilerek senet ihracında senetleri ihraç edenler,

ç) Kadastro işlerinde namlarına tescil yapılanlar,

d) Mirastan mütevellit çıplak mülkiyetin mirasçı adına tescilinde çıplak mülkiyet sahibi olanlar,

e) Alâkadarların talebi üzerine gönderilecek ihbarnamelere ait harçlarda bu talepte bulunanlar,

f) Rücularda rücu eden taraf,

g) Bunlar haricinde kalan muamelelerde lehine muamele yapılmış olanlar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Harcın hesabı

Trampada harç, trampa edilen gayrimenkullerin mukayyet kıymetlerinin hangisi yüksekse onun üzerinden hesaplanır.

Cebrî icra suretiyle satılan gayrımenkullerle aynı suretle satılan sair ayni haklara alt harçlar satış bedeli üzerinden hesap edilir.

Umumi, mülhak ve hususi bütçelerle idare edilen daire ve müesseselerle, sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan müesseselerin, menafil umumiyeye hadim cemiyetlerin alıp sattıkları gayrimenkuller ile sair ayni haklann tesciline mütaallik harçlar alış veya satış bedeli üzerinden hesap edilir.

Madenlere ait tasarruf muamelelerinde, ruhsatname ve imtiyazname harçlarının üçte biri ve şerhi müstelzim muamelelerde onda biri tapu harcı olarak alınır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Mukayyet kıymet veya bedelin tâyini

Bu kanunda ve ekil tarifelerde zikredilen mukayyet kıymet veya bedellerin tâyininde aşağıdaki hususlara riayet olunur.

a) Rehin ile takyit edilmiş bir gayrimenkulün satışında satış akdi yapıldığı anda bakiye kalan rehinli borç miktarı taraflarca bildirilen bedele ilâve edilir. Hisseli satışlarda bedele o hisseye isabet eden borç eklenir.

b) Bir başkasının borcundan dolayı gayri menkulünü rehin ile takyit etmiş olan malik, gayrimenkulünü hakikî borçlu olan kimseye temlik ettiği takdirde bedele bir şey eklenmez.

c) Alelûmum hisseli satışlarda bedel, şayi hisseye düşecek mukayyet kıymet ile mukayese edilir.

ç) Gayrimenkulle beraber olan su veya gayrimenkule teferruat olarak eklenmiş menkul eşyanın mukayyet kıymetleri ve eğer mukayyet kıymetleri yoksa takdir olunacak değerleri, gayrimenkulün mukayyet kıymetine eklenir.

d) Türk parasından başka her nevi para, menkul mal veya madenî veya itibari sair kıymetlerle yapılan muamelâtta bu ivazların bu kanun mucibince Türk parası olarak takdir olunacak kıymetleri bedel olarak kabul edilir.

e) Bu kanunda tasrih olunan haller dışında mülkiyet ve intifa haklarına ait harçların hesabında, mukayyet kıymetin üçte biri mülkiyete ve üçte ikisi de intifa hakkına tefrik olunur.

Satış bedeli, ivaz mukabilinde ihdas edilen her nevi ayni haklarla ¡gayrimenkul mükellefiyetlerinin tesis ve devrinde mutabık kalınan bedel, senelere taksim edilerek taksite bağlanmış olduğu takdirde, 20 seneden dun taksitlerde taksitlerin mecmuu, 20 seneden fazla taksitlerde 20 seneliği bedel olarak kabul edilir. Senevi muayyen bir bedel tâyini suretiyle tesis olunan gayrimenkul mükellefiyetlerinde ve diğer ayni haklarda müddet 20 seneden az ise senevi taksitler yekûnu, müddet tâyin edilmemiş veya 20 seneden ziyade ise 20 senelik miktar bedel olarak kabul edilir. Taksitlerden dolayı bedelden bir tenzilât yapılmaz.

İvaz mukabilinde ihdas edilen gayrimenkul hükmündeki daimî ve müstakil hakların tesis ve devrinde alınacak harçlar:

a) Bir yerin üstünde veya altındaki inşaat hakkının tescilinde veya bu hakkın her hangi bir inşaat yapılmadan devredilmesinde, o yerin mukayyet kıymetinin yarısı ile bedel mukayese edilerek hangisi yüksekse onun üzerinden,

b) Mevcut inşaat hakkına müsteniden tesisat veya inşaat yapıldıktan sonra bu hakkın devrinde,

I- Eğer tesisat ve inşaat için mukayyet ayrı bir kıymet mevcut ise bu kıymet ile bedel mukayese edilerek hangisi yüksekse onun üzerinden,

II- Tesisat ve inşaat için mukayyet ayrı bir kıymet mevcut değilse, tesisat ve inşaat için takdir olunacak kıymet ile arsanın mukayyet kıymet yekûnundan, hakkın tesisi zamanındaki arsa kıymetinin yarısı tenzil edildikten sonra kalan kıymetle bedelden hangisi yüksekse onun üzerinden,

c) Mevcut bir inşaatın ipkası hakkiyle bu hakkın devrinde,

I- İnşaatın ipkası hakkı kıymeti ile bedelden hangisi yüksekse onun üzerinden,

II - İnşaatın ipkası hakkı kıymeti ile arsanın kıymeti birlikte ise umum kıymetten hakkın tesisi zamanındaki arsa kıymetinin yarısı tenzil edildikten sonra kalan kıymet ile bedelden hangisi yüksekse onun üzerinden,

III - Arsa kıymeti malûm değilse umum kıymetten yarısı tenzil edildikten sonra kalan kıymetle bedelden hangisi yüksekse onun üzerinden,

ç) Üzerinde başkasına ait inşaat hakkı bulunan bir yerin ivaz mukabilinde satılmasında mukayyet kıymetin dörtte biri ile bedelden hangisi yüksekse onun üzerinden,

d) İvaz mukabilinde ihdas olunan müstakil ve daimi hak,başkasının arzı üzerinde kaynak hakkı veya umumi sular üzerinde su imtiyazı ile tesis edilmiş imtiyaz hakkı ise,

I - Kaynak veya imtiyaz hakkının mukayyet ayrı bir kıymeti mevcut ise bu kıymet ile bedelden hangisi yüksekse onun üzerinden,

II - Kaynak veya imtiyaz hakkının mukayyet ayrı bir kıymeti yoksa takdir olunacak kıymetle bedelden hangisi yüksekse onun üzerinden hesap olunur.

ALTINCI BÖLÜM

Muhtelif muamelelerin aynı zamanda yapılması

Muhtelif muameleler aynı zamanda yapılırsa her muameleden ayrı ayrı harç alınır.

YEDİNCİ BÖLÜM

Kayıt harici kalmış gayrimenkullerin tescili

Kayıt harici kalmış gayrimenkullerin tapuya tescilinde evvelki tedavüllerden harç alınmaz.

Tapu sicilinde kayıtlı arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak bina ve sair tesislerin tescilinde tashih harcı alınır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Rayiç bedel esası ve cezalar

Alâkalılar tarafından tapu idarelerine bildirilecek gayrimenkul satış bedelleri muamele tarihindeki rayiç bedelden aşağı olamaz. Tapu ve kadastro idareleri tescili mütaakıp yeni mal sahibinin adı ve adresi ile gayrimenkulun satış bedelini ve evsafını muamelenin yapıldığı tarihten itibaren en geç üç gün içinde ilgili vergi dairesine bildirmekle mükelleftirler. Mahkemelerle diğer resmî daireler de rayiç bedelden aşağı olarak yapıldığına muttali oldukları gayrimenkul satış muamelelerini alâkalıların isim ve adresleriyle birlikte derhal mahallin en büyük mal memurluğuna yazı ile bildirmeye mecburdurlar.

Mal daireleri, gerek re’sen ve gerekse bildirim suretiyle aşağı bedelle yapıldığına muttali oldukları satış muamelelerine mevzu olan gayrimenkuller hakkında rayiç bedel takdiri yaptırırlar.

Rayiç bedel takdiri Vergi Usul Kanununda yazılı takdir komisyonları tarafından yapılır.

Rayiç bedel muamele tarihindeki normal alım satıma bedelidir.

Harca matrah olan bedel veya mukayyet kıymet rayiç bedelden fazla veya % 30 a kadar (30 dâhil) noksan ise takdir komisyonu kararı üzerine bir muamele yapılmaz. Harca matrah olan bedel veya mukayyet kıymet rayiç bedelden % 30 dan fazla noksan olduğu takdirde harç rayiç bedele göre yeniden hesaplanır, evvelce alınan harç bu miktardan mahsup olunduktan sonra bakiyesi iki kat fazlası ile tahsil olunur. Âkıdlar cezalı harcın ödenmesinden müştereken ve müteselsilen mesuldür.

Harca matrah olan mukayyet kıymet veya bedel rayiç bedelin yüzde otuzundan fazla noksan olur ve bu noksanlığın tarafların noksan harç vermek kasdından ileri geldiği anlaşılır ve bu suretle kaçırılan harç miktarı 500 liradan fazla olursa yukardaki maddede yazılı harç ve cezadan ayrı olarak, taraflar hakkında 100 liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezası hükmolunur.

Tapu memurları, akdin icrasından evvel bu bölümde yazılı hükümleri alâkalılara bildirerek gerekli ikazlarda bulunmaya mecburdurlar. Bu ikazın yapıldığı zabıt defterlerine yazılır.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Diğer hükümler

Tapu memurlarının talep vukuunda akit icrası için daire haricinde bir mahalle gitmeleri halinde yapılacak akitten alınacak harç matrahının binde biri emaneten malsandığına yatırılır. Bu meblağ 5 liradan az ve 50 liradan fazla olamaz. Vazifenin ikmalinden sonra bu meblâğın yarısı Hazineye irat kaydedilir. Diğer yarısı ücret olarak alâkalı memurlar arasında maaş nispetinde tevzi edilir. Akit için mahalline gidilmekten sarfınazar olunursa emaneten alınan meblâğ iade olunur. Mûtat vesaiti nakliye temini iş sahiplerine aittir. İfraz, taksim, mesaha gibi işler için harice gidildiği takdirde Harcırah Kararnamesi hükümleri tatbik olunur.

ALTINCI KISIM

Nüfus muamelelerinden alınacak harçlar

Mevzu ve tarife

Nüfus muamelelerinden bu kanuna ekli (6) sayılı tarife gereğince harç alınır.

YEDİNCİ KISIM

Konsolosluk muamelelerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

Türkiye Cumhuriyeti muvazzaf ve fahrî konsoloslukları ile icabında Türkiye menfaatlerini deruhde eden yabancı devlet muvazzaf ve fahrî konsoloslukları tarafından yapılacak konsolosluk muamelelerinden bu kanuna ekli (7) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

İstisna ve muaflıklar

Aşağıda yazılı muameleler konsolosluk harçlarına tabi değildir :

a) Yabancı memleketlerde tahsil ve tetkik için bulunan talebelerle resmî bir vazife veya Devletçe tedavi veya hava değişimine gönderilmesi sebebiyle bulunduğu sırada ölen milletvekilleri, askeri ve sivil memurlar, subaylar ve alelûmum erlerin ve Türk mürettebatının terekelerinin tesbit, tahsil, muhafaza ve irsali ve bu işlere ait sair muameleler,

b) Doğum ve ölüm ilmühaberleri,

c) Konsoloslukların salâhiyetleri dâhiline giren askerî muamelelere ait her türlü evrak tanzim veya tasdiki,

ç) Talebe müfettişliği bulunmıyan mahallerde müfettişlik vazifesi gören konsoloslukların bu işe mütaallik olarak tanzim ve tasdik edecekleri evrak,

d) Mahallî rayice göre kıymetleri (100) Türk lirasına kadar olan ticari eşyaya ait menşe şahadetnamelerinin vize ve tasdiki.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Noter işleri

Konsoloslar tarafından görülecek noter işlerinde, bu kanunun noter harçlarına ait hükümleri ile buna ait (3) sayılı tarife gereğince harç alınır. Ancak bu kanunun noterlere ait ücret ve beyiyelere mütaallik (57) nci maddesi hükmü konsoloslar hakkında tatbik olunmaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Harcın hangi para ile ödeneceği

Madde 81

Harçlar Maliye ve Dışişleri Bakanlıklarınca hazırlanan fiyat cetveline göre tarifede yazılı Türk parasının tekabül ettiği mahallî para ile ödenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Dışişleri Bakanlığının salâhiyeti

Yabancı devletler konsolosluklarınca Türklerden alınan konsolosluk harçları tarifede yazılı harçlardan fazla olduğu takdirde, Dışişleri Bakanlığı, mukabele bilmisil olarak o devletler uyruklarından aynı miktarda konsolosluk harçları almaya yetkilidir.

ALTINCI BÖLÜM

Zaruri masraflar

Kanuna göre alınması icabeden harçlardan maada, muhafaza ücreti, hakem, hesap görme, bilirkişi, yolluk ve saire gibi harca tabi muamelât için yapılması zaruri masraflar, alâkalılar tarafından peşin olarak ödenir.

Kırtasiye veya diğer büro giderleri için masraf namiyle bir şey alınmaz.

SEKİZİNCİ KISIM

Pasaport ve vize işleriyle ikamet tezkerelerinden ve Dışişleri Bakanlığı tasdik muamelelerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

Pasaport ve vize işleriyle, yabancılara verilecek ikamet tezkerelerinden ve Dışişleri Bakanlığı tasdik muamelelerinden bu kanuna ekli (8) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Muaflıklar

I

Pasaport ve vize harçları

Pasaport Kanunu hükümlerine uygun olarak verilecek aşağıda yazılı pasaportlar pasaport ve vize harçlarından muaftır:

a) Pasaport Kanunu hükümlerine uygun olarak verilecek diplomatik pasaportlar, hususi pasaportlar ve hizmet pasaportları,

b) Yabancı memleketlere münhasıran tahsil için gideceklere gerek Türkiye’den çıkarken ve gerekse yabancı memleketlerde tahsillerini ikmal edinceye kadar verilecek pasaportlar,

c) Yabancı memleketlerde yoksul kalmış oldukları sabit olan Türk vatandaşlarına Türkiye Cumhuriyeti konsoloslukları tarafından münhasıran Türkiye’ye dönüş yolculuğu için muteber olmak ve veriliş tarihinden itibaren en fazla bir ay içinde kullanılmak üzere verilecek pasaportlar,

ç) Seyahatleri Türkiye için kültürel, ticari veya sosyal bir menfaat temin edecek mahiyette bulunduğu sabit olanlarla, Milli Eğitim Bakanlığının müsaadesiyle ilmi tetkiklerde bulunmak veya yabancı memleketlerde yapılacak spor temas ve müsabakalarına iştirak etmek üzere kafile halinde gezi yapacak öğretmen, öğrenci ve sporculara verilecek pasaportlar.

Pasaportların refakat hanesinde kayıtlı olanlardan ayrıca pasaport ve vize iharcı alınmaz.

Milli veya milletlerarası tarih, kültür ve güzel sanatlar şenlikleri ve festivalleri, spor müsabakaları, kongreler ve konferanslar, sergi ve panayırlar münasebetiyle Türkiye’ye gelecek veya başka memleketlerde vukubulacak aynı mahiyetteki milletlerarası gösterilerde bulunmak veya bunlara katılmak için Türkiye’den transit geçeceklere harçsız vize verilir. Bakanlar Kurulunca tâyin olunacak yerlere turizm, tedavi veya hava değiştirme maksadiyle geleceklere de tesbit edilen şartlara bağlı olmak üzere harçsız vize verilir. Bu maddede yazılı giriş vizeleri (turist) damgasını taşıyacaktır.

II

İkamet tezkeresi harçları

Aşağıda yazılı yabancılara ikamet tezkeresi harçsız olarak verilir:

a) Türk okullarında veya fakültelerinde okuyan öğrenciler,

b) Münhasıran gazete muhabirliği yapanlar,

c) Devlet, il özel idareleri, belediyeler, İktisadi Devlet Teşekkülleri ve bunlara bağlı resmi müesseseler tarafından istihdam edilen profesör ve uzmanlarla iş sahibi olmıyan eşleri ve çocukları,

ç) Mali durumlarının bozuk olduğuna ikamet tezkeresi vermiye yetkili makamlarca kanaat getirilen mülteciler.

Türkiye’deki yabancı konsolosluk müstahdemleriyle, bu konsoloslukların meslekten olan memurları yanında ikamet etmek suretiyle hizmetlerinde bulunan yabancılara verilecek ikamet tezkerelerinden mütekabiliyet şartiyle harç alınmaz.

III

Tasdik harçları

Yabancı memleketlerde Türk konsoloslukları tarafından tanzim veya tasdik olunan evrakın Dışişleri Bakanlığınca tasdikından harç alınmaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Müteferrik hükümler

Müddetinin sona ermesi sebebiyle yenilenen ikamet tezkerelerinden yeniden harç alınır.

Kayıp olan ikamet tezkereleri harca tabi ise yerine alınacak ikamet tezkerelerinden tam harç alınır.

Dışişleri Bakanlığınca alınacak tasdik harçlarını mütekabiliyet esasına göre bazı devletler tebaası hakkında artırmaya ve icabında haddi asliye irca etmeye mezkûr Bakanlık yetkilidir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Cezalar

Kanunlar veya anlaşmalarla vize harcı ödemekten muaf tutulmamış bulunan yabancılardan Türkiye sınırlarına vizesiz gelipte Türkiye’ye girmelerine müsaade olunanlar vize harcını iki kat olarak girişlerinde ödemeye mecburdurlar. Vize vermeye yetkili bir Türk makamı bulunmıyan memleketlerden gelipte seyahatlerinin şekli icabı olarak yolda da vize temin edemedikleri sabit olanlardan vize harcı zamsız olarak alınır.

Kanuni müddet geçtikten sonra kendiliğinden ikamet tezkeresi almak üzere müracaat edenlerden geçmiş senelere ait ikamet tezkeresi harçları iki kat ve bu müddet geçtiği halde kendiliğinden müracaat etmiyerek bu durumları zabıtaca tesbit olunanların geçmiş seneler ikamet tezkeresi harçları 3 kat olarak alınır. Müddeti biten ikamet tezkeresini yenilemek üzere kanuni müddet geçtikten sonra kendiliğinden müracaat edenlerden geçmiş seneler ikamet tezkeresi harçları iki kat ve bu müddet geçtiği halde müracaat etmiyerek bu durumları zabıtaca tesbit olunanlardan geçmiş seneler ikamet tezkeresi harçları üç kat olarak alınır.

DOKUZUNCU KISIM Tâbiiyet muamelelerinden alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM Mevzu ve tarife

Tâbiiyet muamelelerinden bu kanuna ekli (9) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Muaflıklar

Aşağıda yazılı şahıslar ve aileleri efradı harçtan muaftır:

I - Türkiye’ye geldikleri tarihten itibaren iki yıl içinde Türk vatandaşlığına kabullerini istemeleri şartiyle :

a) Göçmenler,

b) Göçmenliği kabul edilen mülteciler,

c) Serbest göçmenler,

ç) Türk soyundan olupta göçmen ve mülteci sıfatiyle olmaksızın Türkiye’ye gelenlerden yoksul oldukları sabit olanlar,

II- Vatandaşlık Kanunu hükümlerine göre fevkalâde olarak vatandaşlığa alınacaklardan Bakanlar Kurulu kararı ile harçsız alınması tensip edilenler.

ONUNCU KISIM

Ruhsatnameler, ihtisas ve izin vesikaları, ihtira beratları, marka hakları, imtiyazlar, diplomalar ve tasdiknameler, şahadetnameler ve satış tezkereleri ve bunlara benzer vesikalardan alınacak harçlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Mevzu ve tarife

Muhtelif kanun, nizam ve talimatlar gereğince verilecek ruhsatname, ihtisas ve izin vesikaları, ihtira beratları, markalar, imtiyazlar, diplomalar, tasdikname ve şahadetnameler ve satış tezkereleri ve bunlara benzer vesikalardan bu kanuna ekli (10) sayılı tarife gereğince harç alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Müteferrik hükümler

Bu kanunda ve ekli tarifelerde hilâfına hüküm bulunmıyan hallerde bu kısımda yazılı olup harca tabi tutulmuş olan evrak ve vesikaların tecdidinde veya devir suretiyle başkalarına intikalinde ve her hangi bir sebeple iptal edildikten sonra yenilenmeleri halinde tekrar tam harç alınır. Beratlı bir ihtiraın tadil ve ıslahı veya yapılacak ilâveler için verilecek tasdikname yerine yeni bir berat istenirse yeniden harç alınır.

Maden arama ve işletme ruhsatnameleri ile imtiyazlarının devrinde yarı harç alınır.

Zayiinden alınacak evrak ve vesikalar kaybolan asıllarının müddeti kadar muteberdir. Senelik harca tabi olanlar sene ortasında alınırsa ancak verildiği malî yılın sonuna kadar muteber olurlar. Kanunlarda hilâfı yazılı olmadıkça her yıl alınacak harçlarda yıl küsurları tam sene gibi harca tabidir.

Alâkalıların kusuru olmaksızın Devlet tarafından görülen her hangi lüzuma binaen iptal edilen evrak ve vesikalar için evvelce alınmış harçlar iki sene içinde ve talep üzerine geri verilir.

Diploma harcı alınmadıkça resmî veya hususi daire ve müesseselere mezuniyete ait yazılar yazılamıyacağı gibi buna ait bir vesika da verilemez.

Yabancı memleketlerde tahsillerini yapmış olanların tahsil derecelerinin Türkiye’deki muadeletinin tasdikından Türkiye’deki muadil tahsil diplomasından alınan harç kadar harç alınır.

Bu kısımda yazılı olup sınıfa göre harca tabi tutulmuş olan işlerde sınıf dereceleri harç mevzuu olan muameleyi yapan makamlar tarafından tâyin olunur.

Vâdesi gelen berat harcı yıllık taksiti vâde gününü takip eden bir sene içinde iki misli zammı ile birilikte ödenebilir. Bıı müddet içinde taksit ve zammı ödenmediği takdirde berat hükümden düşer.

ON BİRİNCİ KISIM

Kısımlar arasında müşterek hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel muaflıklar

Hususi kanunlarla harçtan muaf tutulan şahıslarla istisna edilen muamelelerden harç alınmaz.

İlgili şahıslar Nüfus Kanununa göre açtıkları yaş, kayıt, ad ve soyadı tashihi dâvalarında bu muaflıktan faydalanmazlar.

Yabancı devletlerin Türkiye’de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile, elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o memleketin uyrukluğunda bulunan memurların, ve Türkiye’de resmî bir göreve memur edilenlerin bu sıfatlarından dolayı yapacakları her nevi muameleler karşılıklı olmak şartiyle bu kanunda yazılı harçlardan muaftır.

İKİNCİ BÖLÜM

Harçları ödemekle mükellef olanlar

Kanunlarda hilâfına hüküm bulunmadıkça, bu kanuna göre alınacak harçlar dâvayı açan veya harca mevzu olan muameleyi talebeden şahıslar tarafından ödenir.

Vasinin hesabının görülmesi dolayısiyle alınacak harçlar vesayet altındaki şahsa izafeten vasiden ve ceza ilâmlarına ait harçlar mahkûmlardan alınır. Her hangi bir talep olmaksızın re’sen yapılacak muamelelere ait harçlar, hilâfına hüküm bulunmadıkça lehine muamele yapılan şahıslardan alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Harçları almaya yetkili daireler

Hilâfına sarahat bulunmıyan hallerde, bu kanuna göre alınacak harçlar harca mevzu olan muameleleri yapan daireler tarafından tahsil olunur.

Maliye Bakanlığı lüzum gördüğü takdirde harçları doğrudan doğruya malsandıklarınca tahsil ettirmeye yetkilidir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Genel esaslar

Kaydiye harcına tabi olan evraktan bir kere kayıt harcı alındıktan sonra evrak diğer bir husus için yeniden, ibraz olunursa kaydiye harcı tekrar alınır.

Harçlar sayfa üzerine hesap edildiği ahvalde 20 satır bir sayfa ve 50 harf bir satır itibar olunur.

Son sayfa 20 satırdan eksik olsa da bir sayfa sayılır.

Bu kanuna ekli tarifelerde kıymet veya bedele göre müterakki nispet üzerinden harca tabi tutulmuş olan muamelelere alt harçların tahakkuk ve tahsilinden sonra yeni bir kıymet veya bedel farkı tesbit olunduğu takdirde, harç eski kıymet veya bedele sonradan tesbit olunan farkın ilâvesiyle bulunacak yekûn üzerinden yeniden hesaplanır ve evvelce alınmış olan harç tenzil ve bakıyesi tahsil olunur.

Bu kanunda, yazılı kıymet takdir işleri Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre servet takidiri işlerini gören komisyonlar tarafından yapılır. Takdir suretiyle bulunacak kıymetler takdir tarihinden itibaren iki sene müddetle, diğer muamelelerde de harç matrahı olarak kabul edilir. Bu müddet geçtikten sonra yapılacak muameleler için yeniden kıymet takdiri lâzımdır.

Hilâfı bu kanunda yazılı olmadıkça yabancı memleket paraları üzerinden cereyan eden muamelelerde, yabancı para Maliye Bakanlığınca her altı ayda bir tesbit ve ilân olunan listeye göre Türk parasına çevrilerek harç bunun üzerinden hesaplanır. Ecnebi madenî paralarına bu kanunda yazılı şekilde kıymet takdir ettirilir. Maliye Bakanlığınca neşredilen listede bulunmıyan yabancı paralar ile hisse senetleri, tahviller ve sair benzeri evrakın kıymetleri en yakın borsa merkezinden sorularak tesbit olunur. En yakın borsadan öğrenilemiyen kıymetler İstanbul Borsasından sorulur. Bu kıymetler İstanbul Borsası tarafından da tesbit olunamazsa kıymeti malûm olmıyan muameleler gibi maktu harç alınır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

İkmal tarhiyatı ve cezalar

Bu kanunda hususi ceza hükümleri bulunmıyan hallerde alâkalıların noksan harç vermek maksadiyle yaptıkları her hangi bir muamele neticesinde bu kanuna göre alınması gereken harçların noksan alındığı veya hiç alınmadığı zamanaşımı süresi içinde anlaşıldığı takdirde noksan alınmış veya hiç alınmamış olan harç bir kat cezasiyle birlikte tarh ve alâkalılara tebliğ olunur.

Bu kanunda yazılı harçlardan her hangi birinin yanlış tarife tatbikı veya maddî bir hata neticesinde eksik alındığı veya hiç alınmadığı zamanaşımı süresi içinde anlaşıldığı takdirde noksan alınmış veya hiç alınmamış olan harç tarh ve alâkalılara tebliğ olunur.

Tebliğler Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılır.

ALTINCI BÖLÜM

Kanun yolları

Bu kanundaki esaslara göre tarh ve tebliğ olunan harç ve cezalara mükellefler ve takdir kararlarına karşı vergi dairesi tarafından kanun yollarına müracaat halinde Vergi Usul Kanununun vergi ihtilâfları hakkındaki beşinci kitabı hükümleri tatbik olunur.

Konsolosluk harçlarına ait itirazlar konsolosluklar vasıtası ile Dışişleri Bakanlığına gönderilir ve bu Bakanlıkla Maliye Bakanlığı tarafından müştereken tetkik olunur ve katî karara bağlanır.

YEDİNCİ BÖLÜM

Tahsile ait hükümler

Bu kanun mucibince alınacak harçlar alâkalı evrak ve vesikalara harç pulu yapıştırılmak suretiyle istıfa olunur. Pullar, üzerine tarih konulduktan sonra imzalanmak veya mühürlenmek suretiyle iptal edilir.

Daireler kendilerine gelen evrakta iptal edilmemiş veya yanlış iptal edilmiş olan pulları tarih ve mühürle iptal ederler. Bu iptal yapılmadan evrak muameleye konulmaz.

Noter harçlarına ait pullar alâkalı iş kâğıdının noterliklerde kalacak nüshalarına yapıştırılıp üzerlerine daire mührü basılmak ve tarih ve yevmiye defterinin sıra numarası yazılmak suretiyle iptal edilir.

Defter tasdikı dolayısiyle kullanılacak harç pulları bu defter üzerine yapıştırılarak aynı şekilde iptal olunur.

Konsoloslar, icra ve iflâs memurları ve mahkeme başkâtipleri zimmetle alacakları pullar ile bunlardan yaptıkları sarfiyatı hususi bir deftere kaydetmekle mükelleftirler.

Maliye Bakanlığı lüzum gördüğü ahvalde pulların zımba ile veya başka suretlerle iptaline veya harçların pul ilsakı yerine makbuz mukabilinde tahsiline veya soğuk damga kullanılmasına yetki verebilir.

Harçların tamamı peşin olarak alınmadıkça harca mevzu olan muamele yapılmaz; kaydiye harcına tabi evrak ise muameleye konmaz; peşin ilâm harçları alınmadan dâva arzuhali kabul edilmez.

Harca tabi olan telgraflara ait kaydiye harçları telgrafı kabul eden P .T. T. idarelerince tahsil olunur.

Gerekli harçları tamamen almadan muamele yapan memurlar harcın ödenmesinden mükellefler ile müteselsilen mesuldürler.

Kadastro harçları tahakkukundan itibaren bir sene içinde ödenir.

5602 sayılı Tapulama Kanununun 60 ve 61 inci maddeleri hükmü mahfuzdur.

Tapulama Kanununa göre tahakkuk etmiş olup tapu kütüğünde mukayyet bulunan kadastro harçlarında gayrimenkuller harcın teminatıdır ve maliki değiştiği takdirde yeni malikten dahi tahsil olunabilir.

Kanunen mecburiyet bulunmıyan hallerde dahi mükellefler istedikleri takdirde alınan harçlara mukabil kendilerine bir makbuz verilir.

Bu kanuna göre hukuk ve icra işlerinde ilâm harçları ile mahkeme masrafları alâkadarları tarafından kararın verilmesinden itibaren iki ay içinde ödenir. Bu müddet zarfında ödenmiyen harçlar kararı veren mahkeme veya makamlar tarafından bu müddetin sonundan itibaren 15 gün zarfında bir müzekkere ile o yerin ilgili vergi dairesine bildirilir.

Müzekkerelerde harcın nev'i ve mahiyeti, miktarı, mükellefin adı ve soyadı ve en son ikametgâh adresi sarih olarak gösterilir.

İlâm harçları ile mahkeme masrafları haricinde kalan ve mahiyetleri icabı işin sonunda alınması gereken diğer harçlar, harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenir. Bu müddet içinde ödenmiyen harçlar alâkalı makam ve daireler tarafından yukarıdaki fıkrada yazılı malûmatı muhtevi olarak bu müddetin sonundan itibaren 15 gün zarfında tanzim edilecek müzekkerelerle ilgili vergi dairesine bildirilir.

Vergi dairesine gönderilen müzekkereler muhteviyatı Tahsili Emval Kanunu hükümlerine göre tahsil olunur.

Yanlış tarife tatbikı veya maddi bir hata neticesinde eksik alınmış veya her hangi bir sebeple hiç alınmamış olan harçlar tahakkuk ve tebliğ edildikleri tarihten itibaren 15 gün içinde ödenir. Bu müddet içinde ödenmiyenler % 5 fazlasiyle aynı suretle tahsil olunur.

Tahakkuk tâbiri Vergi Usul Kanunundaki tarifi ifade eder.

Maliye Bakanlığının müsaadesiyle soğuk damga kullanan veya makbuzla tahsilâtta bulunan memurlar, bir aya ait tahsilât tutarını ertesi ayın beşinci günü akşamına kadar en yakın vergi dairesine yatırırlar. 500 lirayı geçen tahsilât bu müddetle bağlı olmaksızın derhal yatırılır.

Maliye Bakanlığı lüzum gördüğü yerlerde bu miktarı artırmaya yetkilidir.

Maliye müfettişleri, maliye müfettiş muavinleri ve gelir kontrolörleri her hal ve takdirde bu memurların hesaplarını teftiş ve kontrola yetkilidirler. Mahallin en büyük mal memuru tarafından kontrol memurlarına da bu hususta yetki verilebilir.

Vergi Usul Kanununun 5 inci maddesi hükmü bu madde gereğince yapılacak teftiş ve kontrollar hakkında da tatbik olunur.

Konsolosluk harçlarından yapılan tahsilât tutarının konsolosluk masraflarına karşılık tutulması veya civar konsolosluklara gönderilmesi veya memlekete getirilmesi hususları Maliye ve Dışişleri Bakanlıklarınca müştereken kararlaştırılır.

Ruhsatname, izin vesikası, satış tezkeresi ve sair yıllık harçlar her malî yılın ilk ayı içinde ödenir. Bu müddet içinde ödenmeyenler % 10 zammiyle birlikte Tahsili Emval Kanunu hükümlerine göre tahsil olunur.

Ruhsatname, satış tezkeresi ve bunlara mümasil vesikaları zamanında almamış olanlar hakkında hususi kanunlarında yazılı ceza hükümleri ve ihtira beratları harçlarının yıllık taksitlerinin tahsil sureti hakkındaki hususi hükümler mahfuzdur.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Tahakkuk ve tahsil zamanaşımı

Harç alacağının doğduğu takvim yılını takip eden takvim yılının başından başlıyarak 3 yıl içinde tarih ve tebliğ edilmiyen ve kesinleştiği takvim yılını takip eden yıl başından itibaren beş yıl içinde tahsil olunmıyan harçlar ve cezalar zamanaşımına uğrar.

Harç alacağının doğması, tarh ve tebliğ, kesinleşme tâbirleri Vergi Usul Kanunundaki tarifleri ifade eder.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Müteferrik hükümler

Mahkemeler, hâkimler, cumhuriyet savcıları ve icra ve iflâs daireleri tarafından adli ve idari muamelelerle takip muamelelerinden dolayı her hangi bir sebeple alınmış olan paraların bankaya yatırılması halinde bu paralara ait faiz, ikramiye ve sair menfaatler Devlete aittir.

Paraların bankaya ve malsandıklarına yatırılması için alâkalılardan masraf namiyle bir şey alınmaz.

Paraların alacaklıya gönderilme masrafları alacaklıya aittir.

Alâkalının istihkak kesbettiği parayı istihkakı tarihinden itibaren on sene içinde almak için müracaat etmemesi halinde bu paralar alâkalılar aleyhine zamanaşımına uğrayarak Hazineye irat kaydolunur.

Tebliğden başka bir muamele yapmak için makamından uzaklaşmıya mecbur olan hâkimler ve cumhuriyet savcıları ve icra ve iflâs memurlariyle adlî tabiplere yol masrafından başka beher gün için maktuan 5 lira yol tazminatı verilir.

Daireden uzaklaşmayı icabettiren birden ziyade iş olursa mümkün oldukça işler aynı günde yapılır. Bir günde birden ziyade iş yapıldığı takdirde beher iş için 4 lira alınır ve bu miktar bir gün için 10 lirayı geçemez.

Görülen işler aynı mahalde ise yol masrafı ve tazminatı müsavi hisselere, muhtelif mahallerde ise yol masrafı mesafe nazara alınarak mütenasip ve yol tazminatı müsavi hisselere taksim olunur.

Adalet başkâtipleri ile kâtip ve müstahdemler için bu miktarların yarısı ödenir.

Yukarda yazılı yol tazminatlarına 4327 sayılı kanundaki zamlar yapılmaz.

Hâkim ve adalet memurları dışında kalan diğer memurlar hakkında Harcırah Kararnamesi hükümleri uygulanır.

Yol masrafları ile tazminat, ilgili şahıslar tarafından işin ifasından evvel emaneten makbuz mukabilinde vezneye yatırılarak buna mahsus bir deftere kaydedilir.

Emanet suretiyle alınan paradan sarfedilmiyerek artan miktarlar iş sahiplerine iade edilir.

Tapu memurlarının munhasıran akit yapmak maksadı ile daire haricine çıkmaları halinde alacakları tazminat bu kanunun 76 ncı maddesine göre hesaplanır.

Noterlerin daire haricinde yapacakları işler için alacakları tazminat ve yol masrafları hakkında Noter Kanununun bu husustaki hükümleri tatbik olunur.

ONUNCU BÖLÜM

Mülga hükümler

Aşağıda yazılı kanun ve nizamname hükümleri mülgadır:

a) 9/6/1934 tarih ve 2503 sayılı Adliye Harç Tarifesi Kanunu ile buna ek 24/6/1938 tarih ve 3494 sayılı Noter Harç Tarifesi Kanunu ve bu kanunların ek ve tadilleri,

b) 15/6/1938 tarih ve 3456 sayılı Noter Kanununun değişik 71 inci maddesinin 1 inci bendiyle 1/7/1948 tarih ve 5235 sayılı kanunun geçici maddesinin Noter Kanununun değişik 71 inci maddesinin 1 inci bendi gereğince alınacak ücretlere zam yapan hükmü, Noter Kanununun 72 nci maddesinin harç pullarından alınacak beyiye aidatı miktarına ait hükmü, Mektebi Hukuk İane Pulları hakkındaki 1301 tarihli irade,

c) 16/5/1929 tarih ve 1451 sayılı Tapu Harçları Kanuniyle 17/5/1943 tarih ve 4415 sayılı Fevkalâde Zam Kanununun tapu harçlarına taallûk eden 2 nci maddesi, 15/12/1934 tarih ve 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun 36 ve 37 nci maddeleri, 16/3/1950 tarih ve 5602 sayılı Tapulama Kanununun 59 uncu maddesi, 22/12/1934 tarih ve 2644 sayılı Tapu Kanununun 29 uncu maddesi, yabancılara ait sefarethane ve konsoloshane binalarının ferağ harçlariyle vergi ve her gûna rüsumu belediyeden müstesna olduğuna dair olan 1 Mart 1332 tarihli kanunun ferağ harcına mütaallik hükmü, mekâtibi iptidaiye ve tâliye binalariyle vilâyetlere ait sair emakinin harçtan muafiyetine dair olan 30 Teşrinisani 1330 tarihli kanun, 797, 1833, 1837, 2560, 2762, 2814 ve 5625 sayılı kanunların bu kanuna uymıyan hükümleri,

ç) 14 Ağustos 1330 tarihli Sicilli Nüfus Kanununun muaddel 41, 42 ve 43 üncü maddeleriyle 11 inci maddesinin harçlara alt son fıkrası,

d) 23 Haziran 1927 tarihli ve 1143 sayılı Şehbenderlik Rüsumu Kanunu ve ekli tarifesi,

e) 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanununun harçlara nütaallik hükümleri ile 30, 31 ve 37 nci maddeleri,

f) Yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatleri hakkındaki 15/7/1950 tarihli ve 5683 sayılı kanunun harçlara mütaallik hükümleri,

g) Hâriciye Vekâleti tasdik harçları hakkındaki 23/5/1928 tarih ve 1318 sayılı kanun ve tadilleri,

h) Tâbiiyet muamelâtından alınacak harçlara dair 12/5/1928 tarih ve 1260 sayılı kanunun ve ek ve tadillerinin harç miktarlarına ait hükümleri,

i) Eczacılar ve eczaneler hakkındaki 24/1/1927 tarih ve 964 sayılı, ecza ticarethaneleriyle, sanat ve ziraat işlerinde kullanılan zehirli ve müessir kimyevi maddelerin satıldığı dükkânlara mahsus 2/3/1927 tarih ve 984 sayılı, ispençiyari ve tıbbi müstahzarlar hakkındaki 14/5/1928 tarih ve 1262 sayılı, mühendislik ve mimarlık hakkındaki 17/6/1938 tarih ve 3458 sayılı, avukatlar hakkındaki 27/6/1938 tarih ve 3499 sayılı kanunların harçlara mütaallik hükümleri, mütehassıs tabiplerle kimyagerlere ve sıhhiye mensupları ile fennî gözlükçülere ve hususi hastane açacaklara verilecek ihtısas vesikası, şahadetname ve ruhsatnamelerden alınacak harçlar hakkındaki 9/10/1939 tarih ve 3728 sayılı kanun,

j) 10 Mart 1296 tarihli İhtira Beratı Kanununun 15, 17 ve 21 inci maddeleri, 4, 7, 13, 20 ve 28 inci maddelerinin resim miktarlarını tâyin eden hükümleri ve 4 üncü maddesinin son cümlesi ile aynı kanunun 16 ncı maddesinin resme mütaallik hükümleri ve 2/4/1932 tarih ve 1939 sayılı kanun,

28 Nisan 1304 tarihli Alâmeti Farika Nizamnamesi ile buna ek mevzuatın resim miktarlarına dair hükümleri, ihtira beratları ile alâmeti farika rüsumunun tazifi hakkındaki 25 Mart 1321 tarihli irade ve 2 Mart 1929 tarih ve 1401 sayılı kanunun 1 inci maddesinin 1 inci fıkrasının geri verilecek ve irat kaydedilecek resme mütaallik hükmü ile aynı maddenin 2 nci fıkrası,

26 Mart 1322 tarihli Maadin Nizamnamesinin 19 ve 47 nci maddeleri,

Madenlerin arama ve işletilmesi hakkındaki 17/6/1942 tarih ve 4268 sayılı kanunun 17 nci maddesi, aynı kanunun 19 uncu maddesinin 2 nci fıkrasının son cümlesi,

18 Safer 1299 tarihli Zabıtai Saydiye Nizamnamesinin 11 ve 12 nci maddeleri ve bu nizamnamenin bazı maddelerini tadil eden 820 sayılı kanununun 3 üncü maddesi,

Kara avcılığı hakkındaki 5/5/1937 tarih ve 3167 sayılı kanunun 11 inci maddesi,

Sigorta şirketleriyle sigortacılığın teftiş ve murakabesi hakkındaki 1149 sayılı kanunun 3 üncü ve 6 ncı maddelerinin harç miktarına alt hükümleri,

k) 10/6/1938 tarih ve 3437 sayılı Tütün ve Tütün İnhisarı, 14/1/1943 tarih ve 4374 sayılı Barut ve Patlayıcı Maddeler Silâh ve Teferruatı İnhisarı hakkındaki kanunların harçlara ait hükümleri,

l) 21/8/1940 tarih ve 3911 sayılı kanunun 2 nci maddesinin 1, 2 ve 3 üncü fıkraları ve diğer kanunların bu kanuna uymıyan hükümleri.

ON BİRİNCİ BÖLÜM

Geçici hükümler

Yeniden bir tahrir yapılıncaya kadar tapu ve kadastro harçlarının hesabında :

1. 1 Haziran 1942 tarihinden evvel tahrir veya tadil görmüş olan arazi ve arsaların mukayyet kıymetlerinin 3 misli,

2. Aynı tarihten evvel tahrir veya tadil suretiyle gayrisâfi iratları takdir olunmuş binaların Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bulunacak kıymetlerinin 3 misli,

3. 1 Haziran 1942 (dâhil) tarihi ile 28 Şubat 1947 (dâhil) tarihleri arasında tadil veya tahrir suretiyle gayrisâfi iratları takdir olunmuş binaların Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bulunacak kıymetlerinin 2 misli,

Mukayyet kıymet olarak kabul ve harçların hesabında bedel ile bu kıymetler mukayese edilir.

Bu kanunun yürürlüğe girmesinden evvelki zamanlara ait harçlarda mükellefiyet, istisna ve muaflık, nispet ve cezalar eski hükümlere tabidir.

Bu kanunun meriyet tarihinden evvelki hükümlere göre bir yıl muteber olmak üzere harçları ödenerek alınmış olan ruhsatname, satış tezkereleri ve mümasil vesikalar ancak bu kanunun meriyete girdiği malî yılın sonuna kadar muteberdir.

Evvelce harca tabi olmadığı halde bu kanun ile yeniden her yıl harca tabi tutulmuş olan ruhsatname, satış tezkereleri ve mümasil vesikaların sahipleri bu kanunun meriyeti tarihinden itibaren altı ay içinde mezkûr vesikaları aldıkları makamlara veya o makamlar yerine kaim olanlara müracaatla bu kanunda yazılı harçları ödemeye mecburdurlar. Bu müddet içinde harcı ödemiyenlerin harca mevzu olan vesikaları hükümsüz sayılır.

Bu kanunun neşri tarihine kadar muhacir ve mülteci sıfatı olmaksızın Türkiye'ye girip te vatandaşlığa kabul edilen ve iki yıllık müddet içinde müracaat edemediklerinden, harç muaflığından faydalanamıyan Türk soylu olanların harç aranmaksızın nüfusa tescilleri yapılır.

Bu kanunun yürürlüğe girmesinden evvel müracaatı yapılmış olan ihtira ve markalara ait muameleler müracaat tarihindeki hükümlere göre yürütülür.

Bu kanunun meriyeti tarihinden evvel mahkemeler, hâkimler ve cumhuriyet savcıları tarafından adlî veya idari muameleler dolayısiyle alınmış olup ta bankaya yatırılan paraların faiz, ikramiye ve sair menfaatleriyle bu tarihten evvelki zamanlara ait olup 2503 sayılı Adliye Harç Tarifesi Kanununun 12 nci maddesi gereğince iş sahiplerinden tahsil edilen ve istihkak sahiplerine verilememiş bulunan paralar hakkında 30/6/1934 tarih ve 2548 sayılı kanunun 5 inci ve 6 ncı maddeleri hükümleri uygulanır.

Mahkemeler, hâkimler ve savcılar tarafından adlî veya idari muameleler dolayısiyle her hangi bir sebeple alınmış olan paralardan bu kanunun meriyetinden önceki tarihlere ait bulunanlar hakkında da 124 üncü maddenin son fıkrasında gösterilen müddet nazara alınmak suretiyle 2548 sayılı kanunun 5 ve 6 ncı maddeleri hükümleri uygulanır.

ON İKİNCİ BÖLÜM

Son hükümler

Bu kanun yayımı tarihinden bir ay sonra yürürlüğe girer.

Bu kanunu yürütmeğe Bakanlar Kurulu memurdur.