EN
TR
Amaç
Bu Kanunun amacı; fakrü zarûret içinde ve muhtaç durumda bulunan vatandaşlara yardım etmek ve sosyal adaleti pekiştirici tedbirler alarak gelir dağılımının adilane bir şekilde tevzi edilmesini sağlamak, sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik etmektir.
Kapsam
Fakrü zarûret içinde ve muhtaç durumda bulunan, kanunla kurulu sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olmayan ve bu kuruluşlardan aylık ve gelir almayan (2022 sayılı Kanuna göre aylık alan kişiler dahil) vatandaşlar ile geçici olarak küçük bir yardım veya eğitim ve öğretim imkanı sağlanması halinde topluma faydalı hale getirilecek, üretken duruma geçirilebilecek kişiler bu Kanun kapsamı içindedir.
Kuruluş
Bu Kanunda öngörülen hizmetlerin gerçekleştirilmesi için Başbakanlığa bağlı ve T.C. Merkez Bankası nezdinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kurulmuştur.
Fonun gelirleri
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun gelirleri;
a) Kanun ve kararnamelerle kurulu bulunan ve kurulacak olan fonlardan Bakanlar Kurulu kararlarıyla % 10’a kadar aktarılacak miktardan,
b) Bütçeye konulacak ödeneklerden,
c) Orman emvali satış hâsılatından aktarılacak % 5’lik miktardan,
d) Trafik para cezası hâsılatının yarısından,
e) Yıllık beyanname veren Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, hesaplanan gelir veya kurumlar vergisine ilave olarak ödeyecekleri yüzde birlik miktardan, (mükelleflerce ödenen bu miktar vergi uygulamasında gider yazılmaz.)
f) TRT reklam gelirlerinden aktarılacak 30’luk miktardan,
g) Petrol ürünlerinin satışlarından her kilogram için kesilecek 1’er liradan, (bu miktarı 5 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.)
h) Her nevi bağış ve yardımlardan,
i) Diğer gelirlerden,
Teşekkül eder.
Bu maddeye göre (d ve e bentleri hariç) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu için tahsil edilen veya aktarılması yapılan miktar, tahsil veya aktarmayı takip eden ayın en geç 15’ine kadar T.C. Merkez Bankası nezdindeki fon hesabına yatırılmak zorundadır.
Bu maddenin (e) bendi gereğince, yıllık beyanname veren Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin ödemeleri gereken miktar söz konusu mükellefler tarafından hesaplanır:
Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından fona ödenecek meblağın tarh, tahakkuk ve ödenmesine ait usul ve esaslar hakkında, Gelir ve Kurumlar Vergisinin tarh, tahakkuk ve ödenmesine ilişkin hükümleri uygulanır.
Bu maddenin (d) ve (e) bentleri uyarınca vergi daireleri ve saymanlıklarca, tahsil edilen fona ait paralar, tahsilatın yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenecek esaslara göre, T.C. Merkez Bankasındaki fon hesabına gönderilir.
Fonun çalışma usul ve esasları
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun çalışma usul ve esasları ile toplanacak kaynakların Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına dağıtım esasları yönetmelikle tespit edilir.
Fonun denetimi
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun denetimi Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunca yapılır.
Vakıflar
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunda toplanan kaynağın ülke çapında ihtiyaç sahibi vatandaşlara nakdî ve aynî olarak dağıtılmak ve bu Kanunun amacına uygun faaliyet ve çalışmalarda bulunmak üzere her il ve ilçede Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıfları kurulur.
Mülkî idare amirleri vakfın tabiî başkanı olup, illerde, belediye başkanı, emniyet müdürü, defterdar, milli eğitim gençlik ve spor il müdürü, sağlık ve sosyal yardım il müdürü ve müftü; ilçelerde, belediye başkanı, ilçe emniyet üst görevlisi, malmüdürü, milli eğitim gençlik ve spor ilçe müdürü, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının ilçe üst görevlisi ve müftü vakfın mütevelli heyetidir.
Vakıf senetleri mahallin en büyük mülkî idare amiri tarafından Medenî Kanundaki hükümlere göre tescil ettirilir.
Her faaliyet dönemi için il ve ilçelerde hayırsever vatandaşlar arasından valinin seçeceği üçer kişi mütevelli heyetinde görev alırlar.
Vakfın gelirleri
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının gelirleri;
a) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan aktarılacak miktardan,
b) Mahallî İdare bütçelerinden % 2 oranında ayrılacak paydan, (köyler hariç)
c) Her nevi fitre, zekât, kurban derileri ve bağırsak yardımlarından, (bu bende göre elde edilecek nakdî ve aynî gelirin toplanması ve Türk Hava Kurumu, Türkiye Kızılay Derneği, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Diyanet Vakfı ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları arasında paylaştırılması usul ve esasları bir yönetmelik ile düzenlenir.)
d) İşletme ve iştiraklerden elde edilecek gelirlerden,
e) Diğer gelirlerden,
Teşekkül eder.
Muafiyetler
Bu Kanunla kurulan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları;
a) Kurumlar Vergisinden, (iktisadi işletmeler hariç)
b) Yapılacak bağış ve yardımlar sebebiyle Veraset ve İntikal Vergisinden,
c) Yapacakları her türlü muameleler dolayısıyla Damga Vergisinden,
Muaftır.
Fona ve Vakfa yapılacak bağış ve yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar Kurumlar ve Gelir Vergisi matrahından indirilebilir.
Kaldırılan hükümler
23 Haziran 1983 tarihli ve 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununun BEŞİNCİ BÖLÜMÜ ile bu bölümde yer alan 21, 22 ve 23 üncü maddeleri ve ALTINCI BÖLÜMDE yer alan 29 uncu maddenin 2 nci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
a) 4 üncü maddenin (e) bendi 1986 yılı kazançlarına uygulanır.
b) Mahalli idareler vakıflara aktaracakları % 2’lik miktar için bütçelerinde aktarma yaparlar.
Yürürlük
Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
