EN
TR
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
Milli Savunma Bakanlığı tarafından, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 10/06/2020 tarih ve E:2020/139, K:2020/598 sayılı kararı ile Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 03/11/2020 tarih ve E:2019/3074, K:2020/1947 sayılı kararı arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,
"Aykırılığın, davanın incelenmeksizin reddi yolundaki İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkimi 'nun
açıklamaları dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:
AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI : A- İSTANBUL BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 2. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2020/139
SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Kara Kuvvetleri Komutanlığı ........................................
................ Komutanlığı emrinde Mu.Asb.Kd.Bçvş. rütbesi ile görev yapan davacının, 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nun 17. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi uyarınca ve alt ceza uygulanmak suretiyle "kınama" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 26/07/2019 tarih ve 2019/6 sayılı Kara Kuvvetleri Komutanlığı ........................ ......................... .........................
...................... işleminin iptali istenilmiştir.
İstanbul 8. İdare Mahkemesinin 19/11/2019 tarih ve E:2019/2573, K:2019/2872 sayılı kararının özeti:
Anayasa'nın "Kamu Hizmeti Görevlileriyle İlgili Hükümler, Görev ve Sorumlulukları Disiplin Kovuşturulmasında Güvence" başlıklı 129. maddesinin üçüncü fıkrasında, disiplin kararlarının yargı denetimi dışında bırakılamayacağı; dördüncü fıkrasında ise Silahlı Kuvvetler mensupları ile hakimler ve savcılar hakkındaki hükümlerin saklı olduğu düzenlemelerinin yer aldığı;
6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nun 43. maddesinde, yargı denetimi kapsamında olan disiplin cezalarının barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezaları olarak belirlendiği; maddede sayılan bu cezalar dışında kalan uyarma, kınama, hizmete kısmi süreli devam cezalarına ise yargı yolunun kapatıldığı;
Yasa koyucunun, Anayasa'dan aldığı yetkiye istinaden, davacının da tabi olduğu 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nun 43. maddesinde "yargı yolu açık olan disiplin cezaları" arasında "kınama cezası"na yer vermediği;
Bu durumda; Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu olan davacı hakkında uygulanan kınama cezasına yönelik olarak yargı yolunu açık tutan bir düzenlemeye yer verilmemesi nedeniyle, davanın esasının incelenmesi olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 10/06/2020 tarih ve E:2020/139, K:2020/598 sayılı kararının özeti:
İstanbul 8. İdare Mahkemesinin 19/11/2019 tarih ve E:2019/2573, K:2019/2872 sayılı kararının usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
B- GAZİANTEP BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 5. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2019/3074 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: ....................... ..................... ............... ..................
K.lığı'nda Hv. İs. Üsteğmen olarak görev yapan davacının, 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nun 16. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca "kınama" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 30/06/2017 tarih ve 1040-180-17 sayılı Kara Kuvvetleri Komutanlığı
............................... Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştitr.
Malatya İdare Mahkemesinin 21/11/2018 tarih ve E:2017/1537, K:2018/1443 sayılı kararının özeti:
Davacıya disiplin cezası verilmesinin ön şartının savunma yapma hakkının tanınması olduğu, savunma istem yazısının bireysel bir idari bir işlem olduğu ve bu işlemin hukuk aleminde hüküm ifade ederek davacı hakkında sonuç doğurabilmesi için bahse konu savunma istem yazısının 7201 sayılı Tebligat Kanunu çerçevesinde davacıya tebliğ edilmesi gerektiği;
Davalı idare tarafından, 7201 sayılı Kanun'un 21. maddesine uygun şekilde tebliğ edilmeyen ve ilgili PTT şubesinde bekleyen tebligat geçerli sayılarak savunma hakkı kısıtlanan davacının "kınama" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde bu nedenle hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle anılan işlemin iptaline karar verilmiştir.
Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 03/11/2020 tarih ve E:2019/3074, K:2020/1947 sayılı kararının özeti:
6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nun 43. maddesinde yargı yolu açık olan askeri disiplin cezaları arasında kınama cezasına yer verilmemiş olması, askeri personele verilen kınama cezalarına karşı yargı yolunun kapalı olduğu şeklinde yorumlanamayacağından uyuşmazlık konusu kınama cezasına karşı yargı yolunun açık olduğuna karar verildikten sonra; Malatya İdare Mahkemesinin 21/11/2018 tarih ve E:2017/1537, K:2018/1443 sayılı kararının usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf
başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY:
Uyuşmazlıklarda, asker olan davacılar hakkında verilen kınama cezalarının iptali istemiyle açılan davalarda, uyuşmazlığın esasının incelenemeyeceğinden bahisle verilen incelenmeksizin ret kararı ile uyuşmazlığın esası incelenerek verilen iptal kararlarının kesinleşmesi üzerine, aykırılığın oluştuğu görülmüştür.
İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa:
Görev ve sorumlulukları, disiplin kovuşturulmasında güvence
Madde 129 – Memurlar ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette bulunmakla yükümlüdürler.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemez.
Disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz.
Silahlı Kuvvetler mensupları ile hakimler ve savcılar hakkındaki hükümler saklıdır.
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine açılabilir.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.
6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu:
Disiplin cezaları
MADDE 11 – (1) Subay, astsubay ve uzman erbaşlar ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında verilebilecek disiplin cezaları ağırlık derecesine göre aşağıda belirtilmiştir:
Uyarma
Kınama
Hizmete kısmi süreli devam ç) Aylıktan kesme
Hizmet yerini terk etmeme
Oda hapsi
Silahlı Kuvvetlerden ayırma
(2) Uyarma, kınama, hizmete kısmi süreli devam ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından; hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezaları disiplin kurulları ve disiplin
amirleri tarafından; Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası yüksek disiplin kurulları tarafından verilir.
Yargı denetimi
MADDE 43 – (1) Yüksek disiplin kurulları tarafından verilen Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezaları ile subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir.
(2) Dava açma süresi, cezanın kesinleşmesinden itibaren başlar. Ancak Türk karasuları dışındaki gemilerde verilen cezalarda, dava açma süresi karasuları dışında işlemez.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun:
Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulu:
Madde 3/C-
...
Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri şunlardır:
...
c) Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi hâlinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek.
...
Dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemler, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İncelemeye konu başvuruda giderilmesi istenen aykırılık; 6413 sayılı Kanun uyarınca tesis edilen kınama cezalarının yargı denetimine tabi olup olmadığı hususundan kaynaklanmaktadır.
Anayasa'nın 129. maddesinin üçüncü fıkrasında, disiplin cezalarının yargı denetimi dışında bırakılamayacağı ifade edildikten sonra, dördüncü fıkrasında, silahlı kuvvetler mensupları ile hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümlerin saklı olduğu belirtilerek silahlı kuvvetler mensupları ile hâkimler ve savcılar hakkında verilecek disiplin cezalarının yargı denetimi dışında bırakılması konusunda kanun koyucuya takdir yetkisi tanınmıştır.
6413 sayılı Kanun'un 43. maddesinin 1. fıkrasının dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan şeklinde yer alan, yüksek disiplin kurulları tarafından verilen Silahlı
Kuvvetlerden ayırma cezaları ile subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde iptal davası açılabileceği yolundaki hükümden, sayılanlar dışındaki cezalara yargı yolunun kapalı olduğu anlaşılmaktadır.
Buna göre, Anayasa'nın 129. maddesinin verdiği yetkiye istinaden, kanun koyucunun askerî personele verilen uyarma, kınama ve hizmete kısmi süreli devam cezalarına karşı yargı yolunu açmadığı tartışmasızdır.
Bu itibarla, Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu olan davacılara uygulanan kınama cezalarına karşı yargı yolu kapalı olduğundan, bu işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların esasının incelenmesi olanağı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
SONUÇ :
Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 10/06/2020 tarih ve E:2020/139, K:2020/598 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesine , 25/10/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.
