Sayfa 151Yabancı Para Üzerinden Sözleşme Akdetme Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına İlişkin…
Dr. Öğr. Üyesi Başak ŞİT İMAMOĞLU…
ÖZET
12.9.2018 tarih ve 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye’de yerleşik kişiler…
Anahtar Kelimeler: Türk Parası Kıymetini Koruma, 32 Sayılı Karar, 85 Sayılı…
ABSTRACT: …
Parties to certain contracts, resident in Turkey, have been forbidden to determine…
Keywords: Protection of the Value of the Turkish Currency, Decree no. 32, Decree no. 85 of the president of the republic, foreign currency debt.1. 1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun…
a. menkul ve gayrımenkul alım satım sözleşmeleri…
b. taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrımenkul kiralama söz…
c. leasing (finansal kiralama) sözleşmeleri…
d. iş sözleşmeleri…
e. hizmet sözleşmeleri…
f. eser sözleşmelerinde …
sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz…
Karar’ın yürürlüğe girdiği 13.9.2018 tarihinden itibaren 30 gün içinde (32 s. Karar…
Bakanlıkça yapılması öngörülen düzenleme 27.9.2018 tarihi itibarıyla henüz çıkarılmamıştır
2.a. Bu değişiklik hakkında değinilmesi gereken ilk husus, özel hukukun temel ilkesi olan ve Anayasa’nın 48. maddesinde ifadesini bulan sözleşme özgürlüğü ilkesinin…
2.c. 32 sayılı Karar’a eklenen geçici madde 8’de, söz konusu sözleşme bedellerinin “yeniden belirleneceği” gösterilmiştir. Bu belirleme, hukukî niteliği itibarıyla “yenileme”…
3.a. Karar kapsamında bedeli veya diğer ödeme yükümlülükleri (örneğin teminat mektubu, cezaî şart) Türk parası cinsinden kararlaştırma zorunluluğu yerleşim yeri Türkiye’de…
Serbest Bölgeler Kanunu 6.1 ve 2 uyarınca serbest bölgeler, kambiyo mevzuatının…
3.b. Karar’ın kapsamına sadece yukarıda a-f’de gösterilen sözleşmeler dahil olup, bunun dışında kalan türev işlemler, kredi veya mevduat işlemleri gibi bankacılık sözleşmeleri, vekalet sözleşmesi niteliğinde olan danışman-
Teminat mektubu yönünden ise tam tersi bir sonuca varılmalı: Teminat mektubu,…
3.c. Karar ile Bakanlık’a verilen yetki Karar’da sayılan sözleşmelerin hangi…
3.d. Karar kapsamındaki sözleşmelerde yer alan döviz kayıtlarının 12.10.2018 tarihine kadar Türk parası olarak yeniden belirlenmesi öngörülmüştür. Bu bağlamda her ne kadar Karar’da, kur riskinden korunmaya karşı bir önlem alma amacı güdülmüş ise de, Karar’ın bu amacı tam olarak gerçekleştirmeye elverişli olduğu söylenemez. Zira örneğin revizyonun altına endeksli…
4. Karar’da yürürlükteki sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış olan…
5. Karar tarihinden önce akdedilmiş sözleşmeler bakımından hükmün esas itibarıyla…
Buradaki sorun çoğu zaman aynen ödeme değil mütemerrit borçlunun zorunlu revizyona dayanıp dayanamayacağı ve dolayısıyla alacaklının
Karar tarihinden önce temerrüde düşmüş olan borçlu, bu temerrüdünden alacaklı aleyhine…
6. Damga Vergisi Kanunu m. 14/2’ye göre; “belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tâbidir.” Bu durumda örneğin bedeli 10 ABD Doları olan bir sözleşme dolayısıyla, 1 ABD Doları, 4 TL iken 40 TL üzerinden damga vergisi doğarken, 1 ABD Doları, 6 TL olduğunda taraflar bu kur üzerinden yeni sözleşme bedelini 60 TL olarak belirlerlerse aradaki fark olan 20 TL üzerinden ek bir damga vergisi doğacaktır…
7. Zorunlu olduğu halde sözleşmelerin revize edilmemesi üzerine 32 sayılı Karar m. 21/II uyarınca ilgili Bakanlık, ilgilinin faaliyetlerini kısmen veya tamamen, geçici veya sürekli olarak durdurmaya veya müteakip işlemleri teminata bağlamaya, gerektiğinde bu teminatları kısmen veya tamamen Hazine’ye gelir yazmaya veya haklı ve mücbir sebeplerin mevcudiyeti halinde teminatı kaldırmaya yetkilidir. Ayrıca m. 21/IV’e göre 32 sayılı Karar’da belirtilen yükümlülükleri yerine getirmediği tespit edilen bankalar, yetkili müesseseler, PTT, kıymetli maden aracı kuruluşları ve aracı kurumların dövize ilişkin işlemlere aracılık etme yetkisi Bakanlıkça kısmen veya tamamen kaldırılabilir.8. Karar’ın dayanağı olan 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında…
9. Sözleşme tarafları revizyon konusunda (TL sözleşme bedeli üzerinde) anlaşamazlarsa,…
Bakanlık tebliğinde de bu konuda bir düzenleme yapılması söz konusu olamaz; zira…
Bu belirsizliğin, özellikle borcunu gereği gibi ifaya niyeti veya gücü olmayan borçlulara,…
Halihazırda sözleşme bedelinin 30 günlük sürenin sonunda kendiliğinden Türk parasına…
EN
TR
