III. Tespit ve Değerlendirmeler
a- “Anayasa Mahkemesince ertelemeli iptal kararları verildiğinde bu kararların dikkate alınmaksızın, iptal kararının hemen uygulanması yönündeki” Danıştay içtihatlarına katılmanın mümkün olmadığı ifade edilerek…
b- Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı, aynı zamanda Anayasa ile düzenlenmiş/öngörülmüş…
c- Danıştay kararlarında yer alan “itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurulması üzerine verilen ertelemeli iptal kararının görülen dava bakımından hemen uygulanması gerektiğine” ilişkin yaklaşımı ise son derece isabetli ve Anayasal dayanağı bulunan bir yaklaşımdır. Zira, Anayasanın 152/3. maddesinde yer alan “Anayasa Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak, Anayasa Mahkemesinin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse, mahkeme buna uymak zorundadır.” şeklindeki…
d- Dava henüz derdest iken erteleme süresi bitmiş ve fakat yasama organı yeni…
“Anayasa Mahkemesinin iptal kararların geriye yürümemekle birlikte somut norm denetiminde iptal kararının, itiraz başvurusuna konu yargılamada karar kesinleşmeden önce verilmesi halinde uygulanacağı noktasında tereddüt bulunmamaktadır. Adil yargılanma hakkının temel unsurlarından olan mahkemeye erişim hakkını engelleyen yasa kuralının iptal edilmesinden henüz kararı kesinleşmeyen somut norm denetimine konu yargılamadaki tarafların öncelikle faydalanacağı açıktır. Bu itibarla, dava konusu işlemin dayanağı olan yasal düzenlemenin Anayasa Mahkemesince iptal edilerek yürürlüğe girmiş bulunması ve kanun koyucu tarafından bu konuda henüz düzenleme yapılmamış olması karşısında, hukuka aykırılığı Anayasa Mahkemesi kararı ile tespit edilmiş bulunan Kanun maddesi uyarınca verilen…
e- İtiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine müracaat edilen uyuşmazlıklar bakımından, yukarıda ifade edildiği üzere, iptal kararının yürürlüğü ertelenmiş olsa bile uygulanması gerektiği kanaatindeyiz. Ancak, aynı kanunun uygulandığı ve itiraz yoluna müracaat edilmemiş, özellikle de taraflar ileri sürmüş olsa bile Mahkeme itirazı ciddi görmeyerek Anayasa Mahkemesine başvurmamış ise Anayasa Mahkemesince verilen kararın bu davalar bakımından etkili olup olmayacağı hususunun da tartışılması gerekmektedir. İtiraz yoluna başvurulmamış ancak iptal kararından yararlanma talebinde bulunulması halinde mahkemeler ne yönde karar vermelidir? Yüksek Mahkeme kararlarında bu yönde bir ayırıma rastlamadık. Ancak, eğer derdest bir dava var ve bu davanın çözümünde kullanılan kanun hükmü iptal edilmiş ise bu hususun göz önünde bulundurulmasının daha isabetli olacağı söylenebilir. Zira, Anayasaya aykırılık itirazında bulunmamış veya bulunmuş olsa bile bu talebi mahkemece reddedilmiş kişilerle, itiraz yoluna başvuruları kabul edilmiş kişiler arasında iptal hükmünden yararlanma bakımından ayırıma gidilmesi adalete uygun olmayacaktır. Danıştay, henüz dava açmamış olanların da iptal davasının sonuçlarından yararlanmasını kabul ettiğinden, açılmış davalar bakımından bu kabul evleviyete geçerli olacaktır.…
f- Danıştayın bilhassa iptal kararının erteleme süresi içinde uygulanmaması gerektiğine ilişkin kararlarında “Anayasa Mahkemesi kararının adeta isabetini ortaya koymak” iptal edilen hükmün uygulanmaması durumunda ortaya çıkacak hukuki boşluğun…
g- Bir diğer ihtimal ise, henüz dava konusu edilmemiş uyuşmazlıklar bakımından ertelemeli iptal hükmünün uygulanabilirliğidir. Danıştay, dava konusu edilmemiş işlemler bakımından da iptal kararının etkili olacağı kanaatindedir.…
“Bu hukuksal durumun doğal sonucu olarak, bir kanun ya da kanun hükmünde kararnamenin uygulanması nedeniyle dava açmak durumunda kalan ve Anayasanın 153. maddesi uyarınca itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurulmasını isteme hakkına sahip olan kişilerin de, olayımızda olduğu gibi, hak veya menfaatlerini ihlal eden kuralın iptal davası veya itiraz yoluyla daha önce yapılan başvuru sonucunda Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş olması halinde iptal hükmünün hukuki sonuçlarından yararlanmaları gerekeceği açıktır. Aksi…
Ertelemeli iptal kararlarının idareler bakımından ise geçerli olduğuna kuşku bulunmamaktadır.…
h- Ancak, idare bu kararlara uyarak verilen iptal kararına rağmen erteleme…
i- Ayrıca, Danıştay, Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarını “yeni bir hukuki…
“Anayasa Mahkemesi 23.6.2005 günlü, 25854 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4.5.2005 günlü, E:2004/4, K:2005/25 sayılı kararıyla; kıyı bankalarındaki hesaplarından bankacılık işlemi yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan bankaların yurt içi kayıtlarına karşılığı nakden ödenmeksizin aktarılan mevduat sahipleriyle aynı bankanın diğer mevduat sahipleri arasında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonundan yararlanma açısından bir fark bulunmadığından bunlar arasında muvazaalı durumlar dışında ayrım yapılmasının eşitlik ilkesine aykırılık oluşturacağı gerekçesiyle 5021 …
EN
TR
