Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
Sayfa 405§ 10. Hukuki İşlemde Temsil
1.3.10.1
İş bölümünü geliştirmiş ekonomilerde işlemler genelde başkaları eliyle kotarılır.…
Öte yandan, ehliyetsizlikleri yüzünden bizzat hukuki işlem kuramayan kişilerin işlem…
İşte bu zorunluluğun dayatmasıyladır ki çağdaş hukuklarda kişi sadece kendi adına…
Örnek: Temsilci T temsil olunan TO adına ve gideriyle getirisi ona ait olmak üzere…
1.3.10.2
Temsilci aracılığıyla kurulan böyle bir hukuki işlemin tüm sonuçları da sanki işlemi…
1.3.10.3
Üç köşeli temsil ilişkisindeki bu “hukuki yansıtma büyüsü” ayrıksıdır ve yabansıdır…
Kendisine güvenilen komisyoncu benzeri bir kişinin kendisini görevlendiren kişi hesabına ama kendi adına kurduğu hukuki işlemde gerçek anlamda bir temsilden söz edilmez; olsa olsa geniş anlamda sessiz ve gizli temsilden, daha yaygın bir deyimle “dolaylı temsil” den söz edilir. Dolaylı temsilde hukuki işlemin bütün sonuçları önce dolaylı temsilcinin şahsında doğar; o, daha sonra kendi adına yaptığı işlemden doğan hak ve borçları kendisini görevlendirmiş olan arka plandaki kişiye aktarır. Görülüyor ki bu üç köşeli ilişkide gerçek temsilin yansıtma büyüsü devre dışıdır. Temsil olunanla üçüncü kişi arasında hiçbir ilişki kurulmaz. Dolaylı temsilci ile dolaylı …
Dolaylı olarak temsil olunan ve dolaylı temsilcisine güvenen kişinin bu yüzden karşı karşıya bulunduğu risk (güvenilen kişinin hak transferinden kaçınması riski) büyüktür. Yasanın, yargının ve yazının bu riski azaltma çabaları ilginçtir.…
Dolaylı temsil kavramı en fazla “saman adam” kavramında güncelleşir. Saman adam, belirli özellikleri taşımadığı (ruhsat sahibi olmadığı) için ortaya çıkamayan kişi (örneğin eczane açma ruhsatı bulunmayan kişi) veya özel nedenlerle arka planda (kuliste) kalmayı yeğleyen kişi yerine sahneye çıkan güvenilir kişi anlamında kullanılır. Başkasının malvarlığını yöneten “yediemin” de (Treuhand) böyle bir dolaylı temsilci sayılır.…
Öte yandan tellalın (simsarın) ve acentenin aracılığında da kural olarak temsil ilişkisi söz konusu olmaz. Bu kişiler sadece başkalarının kendi aralarında sözleşme kurmalarına aracılık ederler; işte o kadar.…
Kendi iradesini beyan eden gerçek anlamda temsilciyi sadece başkasının irade beyanını iletmekle yetinen ve kendisine, yanıltıcı ve öğrenci için sakıncalı bir deyimle “beyan temsilcisi” denen haberciden de (ulaktan da) özenle ayırmalıdır. Gerçek bir temsilci hukuki işleme kendi irade beyanıyla katılırken, beyan temsilcisi (ulak) sadece başkasının beyanını aktarmakla yetinir. Onun iletkenliği renk vermeyen bir katalizörlük derekesinde kalır. Bu nedenle de temsilcinin en az ayırt etme gücü olmalıdır; ama ulağın ayırt etme gücü olmasa da olur.…
Gerçek temsil ilişkisinde (üçgeninde) irade beyanında bulunan kişi bizzat temsilci olduğuna göre, irade beyanının irade bozukluğundan veya iyi niyetin varlığından etkilendiği durumlarda, belirleyici olan, temsilcinin iradesi, beyanı ve bilgisi olur. Yalnız iki noktaya dikkat etmelidir: İşlemi irade bozukluğu nedeniyle iptal yetkisi yine de temsil olunanda kalır. Bu gerçek karşısında gerçek anlamda hukuki işlem temsilcisiyle salt beyanı aktarmakla yetinen beyan temsilcisi (aracı) arasında herhangi bir pratik fark da kalmaz. Patronun malını yanlış fiyatla satan tezgahtar ister gerçek işlem temsilcisi sayılsın, ister salt beyan temsilcisi (aracı ulak) sayılsın (BK 33) patron satımı hata nedeniyle iptal edebilir. Dikkat edilecek ikinci nokta da şudur: Eğer temsil olunan temsilciyi bile bile işlemi kurmaya itelemişse, onun kötü niyeti pekala kendisine isnat edilebilir. Ne de olsa hiç kimse kendi kötü emellerine başkasını (bu arada iyi niyetli temsilcisini) alet edememelidir.…
Aktif temsilci kendisi irade beyanında bulunarak başkası adına ve hesabına işlem kurar. Pasif temsilci ise başkasının irade beyanını yine bir başkası adına ve hesabına almakla yetinir; herhangi bir kişisel beyanda bulunmaz; salt alıcı-anten işlevi görür.…
Yasada düzenlenen temsil aktif temsildir; ama aktif temsille ilgili kurallar pasif temsile de uygulanabilir.…
1.3.10.4
Temsil salt hukuki işlemde olabilir; maddi eylemde ve hukuka aykırı eylemde temsil…
Unutmayalım: Bir eyleme hukuki işlem damgasını basmanın pratik önemi kendisini özellikle şu üç alanda gösterir: Evvelce ele aldığımız ehliyet, irade bozukluğu ve şimdi ele aldığımız temsil ancak hukuki işlemlerde söz konusu olur; yoksa eylemlerde, bu arada haksız eylemlerde değil.…
Ana babanın, vasinin, kayyımın, eşlerin yasal ve yargısal temsil yetkilerine ve organ-kişilerin temsil yetkilerine de işlemsel temsile ilişkin BK 40 i.s. kuralları örnekseme yoluyla uygulanır. Bunların ayırt edici özellikleri temsilciye özel bir temsil yetkisi sağlamanın gerekmemesi; bu yetkilendirmeyi bizzat yasanın veya yargıcın yapmasıdır.…
§ 9. Hukuki İşlemin Koşula ve Vadeye Bağlanması
İKİNCİ BAŞLIK: Kişiler Hukuku
EN
TR
