Temel Hukuk Bilgisi

Tacir sıfatı, başta Türk Ticaret Kanunu olmak üzere, hukukun birçok alanında önem taşımakta ve tacir olmaya önemli birtakım sonuçlar bağlanmıştır. Halk dilindeki tacir kavramıyla, hukukî anlamda tacir kavramı arasında ciddî bir fark bulunmaktadır. Burada ayrıntıya girilmeden konuya kısaca, en temel hatlarıyla değinilecektir. Türk Ticaret Kanunu’nun 12. maddesine göre “Bir ticari işletmeyi, kısmen dahi olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir”. Dikkat edilirse, tacir olmak kısmen ya da tamamen bir ticarî işletme işletmeye bağlanmıştır. Bu durumda, ticarî işletmenin de ne olduğu sorusu sorulmalıdır. Yine Türk Ticaret Kanunu, bu konuda 11. maddede “Ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir” şeklinde genel bir tanım yapmıştır. Sayfa 239Kanun’dan da anlaşılacağı üzere, ticarî işletme, sıradan bir işletme değil, belirli bir gelir sağlamayı hedef tutan, devamlı, bağımsız ve sermaye gerektiren bir faaliyettir; tacir de bu faaliyeti yürüten, ticarî işletmeyi işleten kimsedir. Bu sebeple, tacirle esnafı da birbirine karıştırmamak gerekir. Nitekim Türk Ticaret Kanunu’nun “Esnaf” kenar başlıklı 15. maddesinde de “İster gezici olsun ister bir dükkânda veya bir sokağın belirli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan ve sanat veya ticaretle uğraşan kişi esnaftır” şeklinde bir belirleme yapılmıştır. Kısaca, küçük bir işletmeye sahip olan, bu işletmede bedenî çalışmanın nakdî sermayeye göre daha önemli olduğu ve kazancı belirli bir sınırın altındaki işletme sahibi artık tacir değil, esnaf sayılacaktır. Kanun’da bir yandan tacirin kim olduğu belirtilirken, bir yandan da karışmaması için kimlerin tacir olmayacağı ve esnaf sayılacağı da ayrıca belirtilmiştir.Sayfa 240