Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
Sayfa 503§ 2. Tüzel Kişinin Türleri
2.2.2.1
Tüzel kişilerin değişik türleri şöyle bir şemada toparlanabilir:…
2.2.2.1.a
Bilindiği gibi, kamu hukuku, sınırlı, bağlı iradeye dayanan işlemlerin, yani neden…
Kamu hukuku-özel hukuk tüzel kişileri ayırımı, işte bu kamu hukuku-özel hukuk ayırımına…
Bu ayırımın pratik önemi, “yargı yollarının ayrılığı” kadar (biri idari yargıya öteki…
Bu bağlamda, özellikle tüzel kişinin görevlisinin başkalarına zarar verici eyleminden…
Kamusal görev kusurunda sorumluluk yalnız kamu tüzel kişisine yüklenirken (arka plandaki…
Kamu hukuku tüzel kişileri…
Kamu tüzel kişileri, kamu hukuku tasarruflarıyla kurulup sona eren, üyelikleri isteğe…
Bütün bu öğelerin hep bir arada bulunması, tüzel kişinin kamusal nitelik taşıması…
2.2.2.1.b
Kamu tüzel kişileri, “kamu idareleri” ve “kamu kurumları” olarak karşımıza çıkarlar.…
Devletin tüzel (tinsel) kişiliği, özellikle devletin yöneticilerinin değişiminden etkilenmeyen sürekliliğini sağlar. (Devletin tüzel kişiliği Anayasaca da vurgulanır. Bk. örneğin mad. 29 III, 821)…
Kamu kurumlarına gelince, bunlar dört ayrı öbekte (kümede) toplanabilir.…
Barolar, Ticaret, Sanayi ve Ziraat Odaları, Türk Tabipler Birliği gibi “meslek kuruluşları”…
Üniversite, TRT, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu gibi “kültürel kamu kurumları”…
Sosyal Güvenlik Kurumu, Türkiye İş Kurumu, gibi “sosyal kamu kurumları”.…
TCDD, TMO, DMO, gibi “iktisadi kamu kurumları” (KİT’ler!).…
1984 t.’li ve 233 s.’lı yasa gücünde bir kararnameyle özel olarak düzenlenen ve “KİT” (Kamu İktisadi Teşebbüsü) diye bilinen iktisadi kamu kurumlarının sermayesinin yarısına kadarı özel hukuk kişilerine ait olabilir. Ayrıca bu kurumlar “ticaret yapıp kazanç sağlama esaslarına” (özel hukuka) göre etkinlikte bulunabilirler. Bu nedenle, özel hukuk tüzel kişilerine başkaca kamu tüzel kişilerinden biraz daha fazla yaklaşan bu kurumlara karma nitelikli tüzel kişi etiketini takanlar da vardır. Gündemde sımsıcak tutulan “özelleştirme”, yani bu kurumları büsbütün özel hukuka tabi kılma projesinin ekonomik ve sosyal faturası düşündürücüdür.…
Özel hukuk tüzel kişileri…
2.2.2.1.c
Özel hukuk tüzel kişilerine gelince: Bunlar, derneklerden (bu arada sendikalardan…
Kamu hukukuna özgü çizgiler ve izler (kamusal denetim, yardım ve müdahale özellikleri) taşısalar bile, sendikaları ve siyasal partileri özel hukuk tüzel kişilerinden saymak gerekir.…
Dikkat edilirse, özel hukuk tüzel kişilerinden bir bölümü, “üyeler (ortaklar) bileşiminden”…
Ama özel hukuk tüzel kişileri arasındaki temel ayırımı belirleyen başlıca ölçüt (ayıraç)…
Ticaret K.nda düzenlenmiş olan ticaret ortaklıkları, adları üstünde, ticaretle uğraşırlar,…
Bu gibi ortaklıklarda, ortak malvarlığının, ortaklık alacaklılarının ve ortakların…
Buna karşılık, dernekler, (bu arada sendikalar ve siyasal partiler ülküsel (ideal),…
Karşılıklı ekonomik dayanışma ve yardımlaşma suretiyle mesleğe ve günlük geçime ilişkin…
Derneklerle vakıfları birbirinden ayırmak çok daha kolaydır. Dernek, ortak bir amaca…
Vakıfların, ticaret ortaklıklarında rastlandığı gibi, ekonomik çıkarlarını kovalayan…
O kadar ki, kimi hukukçular vakfa “sahibi olmayan (öznesiz) hak” ya da “ölü (özel)…
2.2.2.2
Tüzel kişilere ilişkin genel hükümler MK 47-117 kurallarında yer alır. Bu kurallar…
2.2.2.3
Görülüyor ki tüzel kişilerin türleri çoktur; yürürlük kaynakları zengindir. Ama…
2.2.2.4
“Numerus clausus”, yasaca öngörülen kalıplar, modeller, tipler dışında yeni tüzel…
Bu tip sıkılığı anlayışına, hukukumuzda, özellikle, eşler arasındaki mal rejimleri,…
Tip sıkılığı ilkesi karşısında, anonim şirket gibi çalışan vakfın, siyasal parti…
2.2.2.6
Yasal tiplerin dışında kalan atipik örgütlenmeler ya tüzel kişiliğe sahip olmayan…
Yakın zamana kadar spor kulüpleri de doğrudan Dernekler Kanunu’na göre kurulur ve etkinlikte bulunurdu. Artık bunlar 2022 yılında yürürlüğe giren özel bir yasaya tabidir (7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu, RG 26.04.2022/31821). Esasen bunlar Bakanlığın sıkı kamusal denetimine tabi olup, profesyonel kulüplerin anonim ortaklık tarzında da örgütlenebilmesi mümkündür. Bununla beraber, spor külüplerinin zorunlu organlarının oluşumu, toplanması, görev ve yetkileri ile tutulacak defter ve kararları hakkında Medeni Kanun ve Dernekler Kanunu hükümlerine atıf yapılmıştır (7405 s.K. m 7).…
Aynı özel kanunda düzenlenen Spor Federasyonlara gelince: Bunlar klasik dernek birlikleri olarak görülemezler. Onlar kendilerine özerklik statüsü verilmiş, malları devlet malı hükmünde olup haczedilemeyen, çalışanları görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlar bakımından kamu görevlisi sayılmış, disiplin cezası verme ve radyo-televizyon yayınlarına izin verme gibi kamusal yetkilerle donatılmış kendine özgü özel hukuk tüzel kişilerdir.…
§ 1. Tüzel Kişinin Öğeleri ve Özellikleri
§ 3. Tüzel Kişilerde Ehliyet
EN
TR
