EN
TR
Yenilik doğuran haklar (inşaî haklar), hak sahibinin irade açıklamasıyla, başkalarının hukuk alanında da kendiliğinden hukukî sonuçlar doğuran ve mevcut hukukî durumda değişiklik yapan haklardır. Örneğin, kira borcunu ödemeyen kiracıya karşı, kira ilişkisini bozma yönündeki açıklama (fesih hakkı) böyle bir haktır (TBK m. 315), kiracının bunu kabul edip etmemesi önemli değildir. Bu açıklamaya göre, iki tarafın ortak iradesi ile kurulan sözleşmesel kira ilişkisi, bu ilişkinin taraflarından birinin iradesiyle son bulacaktır. Şüphesiz bunun başka hukukî sonuçları ortaya çıkabilir (örneğin, diğer tarafın zararlarını karşılamak), ancak ilişki kural olarak sona erer. Yenilik doğuran hakların birçoğu doğrudan sahibinin irade açıklaması ile etki doğururken bir kısmında böyle bir irade yeterli olmayıp, ayrıca belirli bir dava açmak gerekir. Yukarıda verilen örnekte, sözleşmenin sona erdirilmesi yönünden fesih, sadece bir tarafın irade açıklaması ile sonuç doğurmaktadır. Ancak, evli olan eşlerden birinin evliliğe son verebilmesi böyle bir irade açıklaması ile mümkün olmayıp, ancak boşanma davası açması ve mahkemenin karar vermesiyle mümkündür. Taraflar boşanmak konusunda anlaşsalar dahi, yine de mahkemenin bu konuda karar vermesi gerekir. Bu tür davalara, yenilik doğuran (inşaî) dava denilmektedir. Yenilik doğuran haklar da, yeni bir hukukî durum meydana getiren kurucu yenilik doğuran haklar,…
Yenilik doğurmayan haklar (alelâde haklar), kullanılmalarıyla yeni…
