Hak ve bu arada yararlanma ve tasarruf nesneleri denince, ilk akla gelen, elle tutulabilir…
-
Git
: -
-
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
On İki Levha Yayıncılık
Yayın tarihi:
Ekim 2022
Son Güncelleme:
Ekim 2022
ISBN:
978-625-432-286-0
eISBN:
978-625-432-289-1
Baskı:
9
Sürüm:
1
Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
§ 3. Hakkın Nesneleri
Hakkın sahiplerini (öznelerini) tanıdıktan sonra, onların hangi konular, değerler,…
Malvarlığı ve ticari işletme hak nesnesi ve tasarruf konusu olmayıp, sadece sorumluluk nesnesi ve konusudur. Malvarlığı ve ticari işletme ancak bir edimin konusu olabilir. Alacak hakkı sahibinin bu edimin konusunu oluşturan ticari işletme ve malvarlığı üstünde herhangi bir egemenlik, yararlanma ve tasarruf hakkı olmaz. MK’da açıkça öngörülmüş olan “malvarlığında intifa hakkı” (MK 794/814) aslında malvarlığını oluşturan tek tek nesneler üstünde ayrı ayrı kurulmuş “eşya sayısınca intifa hakkı” anlamına gelir.…
Yalnız Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’na göre, bir ticari işletmenin tümüyle rehin ayni hakkına konu edilmesi mümkündür.…
Öte yandan, yeni Ticaret K. da mad. 11(3) kuralında ticari işletmeyi külliyen devre (tasarrufa) elverişli bir hukuksal birime dönüştürmüştür. Bu iki düzenlemeye gereksinimlerin dayattığı birer “anarşik dinamit” gözüyle bakılabilir.…
Öznesiz hak olmaz ama nesnesiz hak olur. Örneğin iptal gibi yenilik doğuran hakların herhangi bir nesnesi yoktur. Aile haklarının da nesnesi yoktur. Ne eş ne çocuk nesne sayılabilir.…
Başkasının şahsı üstünde hak olamayacağı gibi, öz kişilik değerleri üstünde de hak olamamalıdır. Günümüzde insan ancak hak öznesi olabilmelidir; yoksa hak nesnesi değil! İnsanın hak nesnesi olması kölecilik ve derebeylikle birlikte tarihe gömülmüştür. Bu nedenle ad, resim, söz, özel yaşam gibi kişilik değerleri de hak nesnesi sayılmamalıdır. Hatta kişi ölümden sonra bile hak öznesi olmaktan çıkmış olsa bile, hak nesnesine dönüşmüş sayılamaz. Bu görüş çerçevesinde kişilik haklarına da nesnesi olmayan kendine özgü bir egemenlik hakkı gözüyle bakılabilir. Öte yandan, alacak hakkının konusu “edim” de hak nesnesi sayılmaz. Alacaklının ne borçlunun şahsında ne de onun ediminde herhangi bir egemenliği ve dolaysız tasarruf yetkisi söz konusu olamaz.(128)…
Hakkın nesnesinden söz edilince akla ilk gelen eşya kavramına yakından eğilelim.…
Aynı zamanda eşya hukukunun belirlilik ve özellik ilkesinin de bir uzantısı olan…
Bu tanım karşısında, elle tutulabilen kitap, kalem, elbise, bir şişe su, sınırları…
Bu arada para “karışma” yüzünden eşyanın belirlilik ve özellik niteliğini (bireyselliğini) yitirdiğinden ayni hakka dayanan bir talep temeline konu olamaz; paranın iadesi istemi ister istemez nispi güçte haksız zenginleşme talep temeline dayanır.…
Geleneksel eşya tanımına uymayan bu değerlerden bazıları üzerindeki haklara ayni…
Doğal güçler, sözgelişi, elektrik, buhar, su, doğalgaz, rüzgar ve ışın, maddi-cismani…
Doğal güçlerin bazı koşullarla taşınır eşya olarak varsayılmalarına koşut olarak,…
İnsan (bu arada doğum öncesi “cenin”) ve insanla bütünleşmiş olan organlar ve dokular,…
Bedenle bütünleşmiş uzuvlar ve parçalar yaşadıkça kişinin, ölümünden sonra da onun yakınlarının tasarrufunda sayılır.…
Yalnız bedenden ayrılmış olan organlar, dokular ve takma uzuvlar (örneğin bağışlanmış…
Şu var ki organların ve dokuların bir bölümü ancak kayıtlı koşullu olarak karşılıksız tasarrufa (bağışlamaya) elverişli sayıldığı ve sonradan fikir değiştirip bunları devretmekten kaçınan kişiye karşı …
Her an için vücuttan kolayca ayrılabilecek olan protezler ve perukalar ise kayıtsız koşulsuz eşya sayılır; hiç çekincesiz borçlar ve eşya hukuku kurallarına tabi tutulur.…
Beden gibi, ceset de borçlar ve eşya hukukunun konusu bir nesne (eşya) olmayıp, “post…
Son zamanlarda, hayvanın eşya sayılmaması ve eşya hukuku kurallarının ancak hayvanları…
Görülüyor ki eşya kavramı, mutlak, aprirori (önsel) ve değişmez bir kavram olmayıp,…
Eşyanın değişik ölçütlere dayanan değişik ayrımları vardır:…
1) Para, benzin ve kumaş gibi, sayılabilen, tartılabilen, ölçülebilen ve aynı türden…
Buna paralel bir ayrım da “parça-çeşit” ayrımıdır. Şu farkla ki bu ikinci ayrım objektif…
Misli eşya kavramının eşya hukukundaki pratik önemi:…
Misli eşya ve bu arada para atipik (düzensiz) rehine konu olduğunda (ki depozitoda durum böyledir) rehin kuralları kıyasen uygulanırlar.…
2) Niteliği gereği, para ve yiyecek gibi “tüketilebilir eşya” ile arsa, otomobil,…
3) Canlı hayvan gibi “bölünemez eşya”, kasaptaki cansız hayvan gibi “bölünebilir…
4) Ama eşya hukukunda çok daha büyük önem taşıyan ayrım, “basit-bileşik eşya”…
Basit (yalın) eşya başkaca bir eşyanın eklenmesine gerek kalmaksızın başlı başına…