Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
II. BORÇLANILMAMIŞ EDİMDEN ÖTÜRÜ ZENGİNLEŞME (CONDICTIO INDEBITI)
XXV.3
Amacı boşa çıkan ve bu yüzden meşru bir hukuki temelden (sebepten) yoksun, boşlukta…
Condictio indebiti tüm condictio’ların üstüne taht kurmuş sayılabilecek en önemli ve en yaygın edim zenginleşmesi türüdür. O kadar ki condictio denince akla gelen hep budur.…
Borçlanılmış olan edimden başka bir edimin (aliud’un) verilmesi (dürbün yerine gözlük…
Yalnız şu var: Tasarruf işleminin geçerliliği için borçlanma işleminin de geçerli…
Aliud edimde ve causa uyuşmazlığında “condictio indebiti”den ayrı, özel bir “condictio sine causa”dan söz etmenin yeri ve gereği yoktur…
Şekil butlanında sonradan ifayla düzelme (Sağalma/Konvalesans) olasılığında (BK 289, MK 676 v.b.) condictio indebiti yolunun tıkanacağı unutulmamalıdır.…
İrade bozukluklarında da “düzelebilir geçersizlik” (geniş anlamda iptal edilebilirlik) yaptırımına (BK 39’a) yakışan condictio, condictio ob causam fınitam olmayıp condictio indebiti’dir…
Hatta “bozulabilir geçerlilik”te (örneğin BK 182 III, 281, 286 II, 287, 615 kuralları bağlamında) bile, condictio indebiti, condictio ob causam finitam’dan önce gelir. (tart.). Ekleyelim ki ayni hakkın “soyutluğundan” apayrı anlamdaki “bağımsızlığından” çıkan sonuç şudur: Bozulabilir geçerlilikte veya mirasın reddinde, hukuki sebebe bağlılık ilkesi bağlamında bile ayni güçte iade istemine yer olmayıp salt kişisel güçte “condictio indebiti” istemine yer vardır.…
Aslında, bu gibi durumlarda, sırf, iptal edilebilirliği bile bile edimde bulunanın condictio indebiti’sinin önüne dikilen iade engelini (BK 78 I) aşmak için condictio indebiti’den condictio ob causam fınitam’a kaçmaya gerek yoktur. Her iki condictio çerçevesinde de iptal nedenini bilmeden edimde bulunan kişi edimini kurtarabilir; iptal nedenini bile bile edimde bulunansa geçersiz işleme zımnen icazet vermekle (onu onaylayıp sağaltmakla) iade istemini etkisizleştirmiş sayılır. Şu halde “iptal edilebilirlik”te hangi condictio türüne yer vermenin daha uygun olacağı yolundaki tartışmanın herhangi bir pratik önemi yoktur…
XXV.4
Zamanaşımı defi (BK 78 II) dışta bırakılacak olursa, haksız fiil ya da haksız zenginleşme…
Öte yandan, henüz doğmamış (befristet) borç da vadesinden önce ödenirse, örneğin…
Buna karşılık, Pandekt hukukundan ve § 813 II BGB kuralından gelme bir ilke uyarınca,…
Henüz oluşmamış (befristet) borç ile henüz olgunlaşmamış (betagt) borç arasındaki ayrımın ne denli silik ve kaypak olduğu anımsanırsa, özellikle BK 96 c. 2 kuralı karşısında borçlu zararına tezahür eden bu ilkenin Türk ve İsviçre hukuklarındaki geçerliliği konusunda tereddüde düşmemek elden gelmez. Nitekim öğretide borçluyu muacceliyet eksikliğine karşın yanlışlıkla yerine getirdiği edimi, condictio indebiti ile kurtarma olanağına kavuşturan görüşlere de rastlanır.…
Ama sadece “muacceliyet eksikliği” savunmasına karşın ödenen değil, aynı zamanda…
Kullanılabilir olumsuz (bozucu) bir yenilik doğuran hakkın, örneğin takas, iptal…
Bu ilke, ayıplı ifadan ötürü sözleşmeden dönme hakkının varlığına ilişkin kendine özgü geciktirici defi (BK 231 I 2) bakımından da geçerli sayılmalıdır…
XXV.5
Seçimlik borçta, edimi seçme yetkisinin ayırdında olmaksızın, sadece tek bir edimi…
Buna karşılık, seçimlik yetkinin (facultas alternativa’nın) ayırdında olunmaksızın…
I. GENEL BİLGİLER — TEMEL KAVRAMLAR
III. HUKUKİ SEBEBİN SONA ERMESİ DOLAYISIYLA ZENGİNLEŞME (CONDICTIO OB CAUSAM FINITAM)
EN
TR
