Talep kuralı, atak (saldırı) planında kişiye salt borçluya karşı kişisel talep (alacak)…

Somut bir olayda talep temellerini sorgularken şu dizinin izlenmesi önerilir: a. Sözleşmesel talep, b. Sözleşme benzeri talep, c. Ayni talep, d. Haksız fiil talebi, e. Kusursuz sorumluluğa dayanan talep, f. Haksız zenginleşme talebi.…

Daha ayrıntılı bir şemada “talep temelleri dizini” şöyle bir görünüme bürünür:…

1) Sözleşmesel talepler:…

a) Birincil ifa talepleri…

b) İfa engellerinden kaynaklanan ikincil tazminat ve tasfiye talepleri…

c) Üçüncül “kaim değer” (Surrogat) talepleri…

2) Sözleşme benzeri talepler:…

a) Vekaletsiz iş görmeye dayanan talep…

b) Culpa in contrahendo’ya dayanan tazminat talebi…

3) Ayni talepler…

4) Haksız fiil kökenli talep…

5) Kusursuz sorumluluğa dayanan talep…

6) Haksız zenginleşme kökenli talep…

Savunma kuralıysa talebi kırıp püskürten savunmanın dayanağı karşı kuraldır. Tüm…

Sırası gelmişken, savunma kuralı denince akla gelen “itiraz” ve “defi” kavramlarını açalım:…

İtiraz: Davalının maddi olguyu yadsımamakla ve davacının dayandığı hukuki sebebi yok saymamakla birlikte, ortaya yeni ve karşıt olgular çıkararak, maddi olgudan türetilen hakkın doğmamış, sınırlanmış veya düşmüş olduğunu ileri sürmesidir. Kısacası, “Hayır” değil de “Evet ama” demesidir! Örnek: “Gerçi ödüncü aldım ama sonradan faiziyle birlikte iade ettim!”…

Üç tür itiraz vardır: Hakkın doğmadığı itirazı (örneğin kesin hükümsüzlük (butlan) itirazı), hakkın sınırlandığı itirazı (örneğin mülkiyetin bir başkasının yararlanma hakkıyla sınırlanmış olduğu itirazı), hakkın düştüğü itirazı (örneğin borcun ifa edilmiş olduğu, takas ile düşürülmüş olduğu ya da hak düşümü süresinin geçmiş olduğu itirazı).…

Defiler, itirazlardan ayrımlı olarak ancak karşı hakkın (savunma hakkının) eylemli olarak ileri sürülmesi üzerine hukuksal sonuçlarını doğurup davanın reddine yol açarlar. Aynen iptal türünden yenilik doğuran hakların da ancak eylemli olarak ileri sürüldüklerinde hukuki etkilerini doğurup davanın reddine yol açmaları gibidir durum. Şu ayrımla ki iptal hakkı bir kez kullanıldıktan sonra ortaya çıkan hükümsüzlüğü yargıç bu sefer bir hakkın doğmadığı veya düştüğü itirazı olarak pekala kendiliğinden dikkate alabilir. Oysa defide yargıç için kapalıdır bu olanak. Demek ki defi her zaman defidir; yargıç defiyi hiçbir zaman kendiliğinden dikkate alamaz. Oysa iradi iptalin arkasından hükümsüzlük itirazı gelir; yargıç da bu itirazı görevinden ötürü dikkate alabilir.

Görülüyor ki nasıl “butlan” ağırlıklı bir yarar söz konusu olduğu için re’sen dikkate alınıyor, “iptal” ise salt bireysel bir çıkar söz konusu olduğu için ancak çıkar sahibince ileri sürüldüğünde etkilerini doğuruyor ise buna koşut olarak, “itiraz” genelde ağırlıklı bir menfaat söz konusu olduğu veya çıkar sahibince ileri sürülmesi kendisinden beklenemeyeceği için re’sen dikkate alınmakta, “defi” ise genelde salt bireysel bir çıkar söz konusu olduğu ve ayrıca hakkı kullanma da etik kaygılarla hak sahibinin bireysel istencine bırakılmak istendiği için, ancak defi hakkı sahibince fiilen ileri sürüldüğünde etkilerinin doğurabilmektedir.…

Serozan Hukukta Yöntem - Mantık

Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.

II. MEDENİ KANUN VE BORÇLAR KANUNU KURALLARININ ÖZEL TÜRLERİ