Serozan Borçlar Hukuku Genel Bölüm - İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme

Savigny’ye göre, haksız zenginleşme, belirli bir malvarlığından yabancı bir malvarlığına, kişiden kişiye irade dışı bir dolaysız değer kaymasından (aktarımından) ibaretti. Amacı da sadece sebepsiz edimlerin tasfiyesine yönelikti. Doğaldır ki haksız zenginleşmeyi basit bir “sözleşme benzerine ve arıtıcısına” indirgeyen böylesine dar bir bakış açısıyla müdahaleden ötürü zenginleşmenin varlığı da açıklanamazdı. Gerçekten de müdahale zenginleşmesinde izinsiz ve yetkisiz olarak kendisinin bir hukuki…

Ekleyelim ki zenginleşme-yoksullaşma bağını koruma uğruna bu gibi olguları zenginleşmeden saymayıp gerçek olmayan vekaletsiz iş görmeye dahil etmek doğru değildir. Gerçekten de müdahale zenginleşmesinin tüm görevlerini gerçek olmayan (hukuka aykırı) vekaletsiz iş görmeye (BK 530’a) yüklemek, bu kuralı altından kalkamayacağı bir yükün altına sokmak anlamına gelir. Üstelik, düpedüz bir özel hukuk cezası öngören bu kuralın ratio legis’ine de uygun düşmez. Unutulmasın ki müdahaleden ötürü zenginleşme olguları üçüncü kişinin eylemleriyle veya doğa olaylarıyla da gerçekleşebilir; zenginleşenin ille kötü niyetli olmasını da gerektirmez. Bu gibi durumlarda ise BK 530’un sübjektif zenginleşmeyi arıtan ağır yaptırımı, amacı aşan bir yaptırım olur(27)…