EN
TR
İktisabının haksızlığını veya haksız hale gelebileceğini, dolayısıyla bir tasfiye…
Sorumluluğun özü haksız zenginleşme olarak kalır. Haksız fiilden ötürü zarar giderim…
Eklemek gerekir ki kötü niyetli haksız zilyet için pekala öngörülmüştür böyle bir zarar giderim sorumluluğu. (MK 995) Öyleyse; iyi niyetli haksız zilyedin yararlardan sorumsuzluğunun haksız zenginleşme sorumluluğu ile tamamlanmasındaki “kıyas trafiği”nin tersine, burada kötü niyetli haksız zenginleşenin elde edilmesi savsaklanmış semerelerden sorumsuzluğu, kötü niyetli haksız zilyedin bu yoldaki sorumluluğuna ilişkin kuralla tamamlanmalıdır. Eğer somut olayda kusur sorumluluğu adalete uygun gözüküyorsa haksız fiile kıyas, yok eğer kusursuz sorumluluk amaca uygun düşüyorsa kötü niyetli zilyetliğe kıyas yapılabilir.…
Kötü niyetli haksız zenginleşenin sorumluluk rejimi, kötü niyetli haksız zilyedin…
Anlaşılan, yasa, haksız zilyetlik kuralları eliyle ayni hak sahibini, özellikle maliki özel bir himayeye kavuşturmayı amaçlamıştır.…
Kötü niyetli haksız zenginleşene gelince: O, ancak temerrüde düşmüş sayılabileceği…
Yoksa ana kural şudur ki kötü niyetli zenginleşen, iade edilmesi gerekli nesneyi…
Bu hukuk mantığının doğal sonucu şu olur: Kötü niyetli haksız zenginleşen, kusursuz…
Kötü niyetli para iadesi borçlusunun tüm para borçluları için geçerli kusursuz garanti sorumluluğuna tabi tutulup tutulmayacağı, başka bir söyleyişle, ondan parayı kusursuzca tüketmesi ya da çaldırması halinde BK 79 I kuralının eksilme savunmasının esirgenip esirgenmeyeceği (parasız kalmanın kurtarıp kurtarmayacağı) tartışmalıdır(146)…
Bir kez daha vurgulayalım: Kötü niyetli de olsa davalı zenginleşen sadece objektif…
Demek ki kötü niyetli zenginleşenin “ecrimisil sorumluluğu” şöyle saptanacaktır: Kişisel yararlanma yoksullaşmaya ister yol …
Tam tersine bir ayrıksı durum da şudur: MK 452 kuralına göre, sınırlı ehliyetli kısıtlı ya da küçük, iadeyi hesaba katacak durumda, yani kötü niyetli bulunmuş olsa bile, objektif zenginleşmesinden değil de sadece fiilen elde ettiği (kendisi için yararlı) düşük sübjektif zenginleşmesinden sorumlu tutulacaktır. Örnek: Okula haksız olarak mülk edinmiş (iktisap etmiş) olduğu motosikletle gidip gelmiş olan “küçük”, bu yolculuklarda tükettiği akaryakıtın parasını karşılar. Ama Boğaz gezisinde veya arkadaşlarıyla yarışırken boşuna tükettiği akaryakıtın parasını ödemez. Ancak “bozuk niyetli” (böswillig) olduğundadır ki kısıtlı ya da küçük, işine yaramamış zenginleşmeyi de karşılamak zorunda kalır. (MK 452’yi İsviçre aslına uygun biçimde dikkatle okuyunuz!)…
Kötü niyetli zenginleşenin sorumluluğu ağırlaşırken, onun karşı (mukabil) masraf…
Kötü niyetli zenginleşenin, bu elverişsiz ve zayıf hukuki konumu içindeki avuntusu…
Bir kere, davacının, davalının bu söküp alma hakkını, bütünleyici parçanın karşılığını…
Sonra, bütünleyici parçanın sökülüp alınmasının asıl eşya sahibine zarar vermeyecek…
Nihayet, zilyetlikle güçlenmiş bu “şahsi” (nispi) yenilik doğurucu hak, niteliği…
Demek ki kötü niyetli haksız zenginleşen, aynen bir başkasının işini gören kişi gibi,…
İster iyi niyetli olsun, ister kötü niyetli, haksız yere zenginleşmiş olan kişinin…
Bununla birlikte, BK 79 I kuralı karşısında, haksız zenginleşmeden doğan iade borcunun,…
Haksız zenginleşme sorumluluğunun kapsamı konusundaki açıklamaları noktalarken, haksız…
| Haksız zenginleşene karşı haklar (BK 79) | ||
| Tasfiye (iade) | Yararı karşılama | |
| İyi niyetli haksız zengileşene karşı: | Eksileni isteme hakkı yok. (BK 79 I) | Elde kalan istenir. Kişisel kullanma karşılığı dahil, elde edilmesi savsaklanmış yarar hariç. |
| Kötü niyetli haksız zenleşene karşı: | Kusurlu dolaysız cevher zararında (temerrütten sonra kazada da) eksileni isteme hakkı var. (BK 79 II) | Yukarıdakinin eşi. Ama elde edilmesi savsaklanmış yarar dahil. (tart.) |
| Haksız zenginleşenin karşı hakları (BK 80) | ||
| İyi niyetli haksız zenginleşenin: | Zaruri masrafın + faydalı masrafın karşılanması | Şartlı sökme hakkı |
| Kötü niyetli haksız zenginleşenin: | Zaruri masrafın sınırlı oranının karşılanması | Şartlı sökme hakkı |