Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
III. VADE
V.6
İfanın geleceğe ertelendiği “vadeye” (ecele) bağlı borçlar, henüz muaccel olmamış…
İfa zamanına ilişkin BK 90 kuralının kenar başlığında “vade” deyiminin karşılığında “süre” sözcüğü kullanılırken, vadenin hukuk dilinde hem belirli gün (Termin) hem de belirli süre yani mehil (Frist, délai) karşılığında kullanıldığı gözden kaçırılmıştır. Eğer vadeye süre denirse, vade kavramı bu iki değişik anlamından salt birine, “mehil” anlamına indirgenmiş olur. İlginçtir, yasayı kaleme alanlar, yasanın başka kurallarında, örneğin BK 99 kuralında, hatta vade yerine süre kavramını kullandıkları kuralların (BK 91/92) içinde bile vade sözcüğünden vazgeçememişlerdir.…
BK 91 II: Gün belirtilmeksizin salt ay anılmışsa ayın son günü vade diye kabul edilir.…
BK 92 I b. 3: Gün olarak değil de ay olarak belirlenmiş sürede sözleşmenin kurulduğu gün vade diye kabul edilir. BK 91 vadeye ilişkin bir yedek yorum kuralıdır. BK 92 ise süreye (mehile) ilişkin bir yedek yorum kuralıdır. Eğer gün belirtilmeksizin sadece şu kadar ay sonrası için bir ifa zamanı saptanmışsa, BK 92 I b. 3 uyarınca sözleşmenin kuruluş günü hareket noktası kabul edilerek ifa zamanı o güne denk düşürülür. Ancak içinde bulunulan ayın içinde ifa (bu ay ödeyeceğim) taahhüdündedir ki dürüstlük kuralı (güven ilkesi) ışığında o ayın son günü ifa günü olarak kabul edilebilir.…
Bir de sözleşmenin kuruluş gününün ispat edilemeyecegi olasılıkta yine güven ilkesi borçludan yana bir yorumu, yani ayın son gününü ifa günü olarak kabulü haklı kılabilir.…
Her iki sonuç da aslında yorum yoluyla kendiliğinden kabul edilebilir sonuçlardır.…
Bu doğal sonuçlar “borcun ifası için gün belirtilmeksizin sadece ay belirlenmişse bundan o ayın son günü anlaşılır” diye yasaya, son anda eklenen ve İsviçre de de karşılığı olmayan BK 91 II’de kurala bağlanmaya çalışılırken, BK 92 I b. 3 kuralıyla bir çelişki görünümü yaratılacağı hiç düşünülmemiş olsa gerektir. Yineleyelim: Eğer vade, gün belirtilmeksizin sadece belirli bir ay olarak belirlenmişse, o vade (sözleşmenin yapıldığı ayın içinde dolması öngörülmüş olmadıkça) her zaman o ayın sözleşmenin yapıldığı güne denk düşen gününde dolar. Yoksa BK 91 II’nin yarattığı izlenim doğrultusunda ayın son gününde değil…
Vade olarak belirli bir “saat” veya “gün” (Termin) veya belirli bir “süre” (Frist)…
Kuşkulu, ikircikli durumlarda, özellikle, “ayın başı, ortası ve sonu gibi gün ya da “haftalık, aylık ve yıllık” “süre” nitelendirmelerinde, vadenin nasıl hesaplanıp belirleneceği sorununun çözümüne yasanın bir dizi yedek kuralı ışık tutar. (BK 91-94) Bu kuralların tatil günlerinde ve iş saatleri dışında edimde bulunma…
Vade, daha sözleşmenin kuruluşu sırasında belirlenebileceği gibi, alacaklıya tanınan…
Alacaklının muacceliyet ihbarıyla vadesi belirlenen borçlara, elektrik, su, gaz ve telefon abonmanı bedellerine ilişkin faturalarda “son ödeme tarihi”nin belirtilmesi de örnek gösterilebilir.…
Sürekli sözleşme ilişkilerinde de kimi borçlar, bu arada yararlanılan parayı veya malı iade borcu, ilişkiyi sona erdirici tek yanlı fesih bildirimiyle muaccel olurlar. Bu açıdan, muacceliyet ihbarıyla sözleşmeyi bitirici fesih arasında yakın bir ilişki vardır.…
Eğer vadeyi tek yanlı irade beyanıyla serbestçe (sınırsızca) belirleme yetkisi “borçluya” tanınırsa, böyle bir yetki, kural olarak, borcu talep edilemez bir “eksik” borca dönüştürmüş sayılır.…
V.7
Dönemli edimlerden birinin yerine getirilmemesi halinde vadeli (müeccel) borçların…
Vade, ne zaman gerçekleşeceği önceden belli tarihlere ve doğa olaylarına (dolunayın…
Şarta (koşula) bağlı borçta ise, olayın gerçekleşme tarihi şöyle dursun, olayın kendisinin…
Vadeden söz açılmışken, kesin vadeli işlem kavramı bir kez daha vurgulanmalı ve biraz…
V.8
Genelde, vadesinde ifa, borcun ifasının onsuz olmaz koşulu değildir. Satın alınan…
V.9
Kimi zaman, taraflarca vadeye öylesine bir önem verilir ki onlar, önemi algılanmış…
Ticari satımda satılan mal için belirli bir teslim gününün öngörülmesi kesin vadeli bir işlemin kararlaştırılmış olduğuna karine sayılır. (BK 212 II) Alıcı, ihtarda bulunmaksızın ve süre vermeksizin edimi geri çevirebilir. Anlaşılan, yasanın gözünde, ticari satımda satıcının ifasının ivediliği vardır.…
V.10
Bu gerçek ve dar anlamda (nispi-) kesin vadeli işlemin bir adım ilerisinde, geniş…
Bu tanımın pratik önemi büyüktür. Borçlu temerrüdünün karışık formalitelerine uymaya…
Unutmayalım: Sürekli sözleşmelerde de bir kez ifa sürecine girildi miydi, artık ifa edilmemiş olan edimin ifasının telafisi çoğunlukla “imkansız’’ olur. İfa süresinin uzatılması, genellikle sözleşmenin değiştirilmesi anlamına gelir. Sözgelişi, kiracı bir yıllık edim süresinin ilk ayında kiralanandan yararlanmadıysa, bu bir aylık yararlanmayı ancak sözleşme süresini uzatarak (sözleşme koşullarını değiştirerek) telafi edebilir.…
II. MUACCELİYET
IV. İFA EDİLEBİLİRLİK
EN
TR
