Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
Sayfa 192İkinci Bölüm MEDENİ HUKUKUN TEMEL KAVRAMI: HAK
§ 1. Hakkın Öğeleri ve Özellikleri
1.2.1.1
Özel Hukukun ve bu arada Medeni Hukukun en üst düzeyde soyutlaması, hukuk öznesinin…
Hakla hukuk arasındaki ilişki şöyle ortaya konabilir:…
Bir kere hukuk ve devlet olmadan hak olamayacağı bellidir. Hukuk (devlet) ilkin hakkı…
Aslında yakın geçmişe kadar hukuk ile hak arasında bir ayrım gözetilmezdi. Hukuku…
1.2.1.1.a
Hakkı tanımlamak hukuku tanımlamak kadar zordur.…
Hakkı tanımlama çabasına özel hukuk alanındaki hak örnekleriyle başlayalım: Mülkiyet,…
Devlete karşı ileri sürülebilecek olan kamu hakları ve bu bağlamda temel hak ve özgürlükler konumuzun dışındadır.…
Yinelenmeli: İnsanlık tarihinde haklar, özellikle de kamu hakları, devlet gücünü elde tutanlarca yurttaşlara gönüllü olarak “verilmemiş”, çoğunlukla sıcak mücadeleler sonucunda devlet gücünü elde tutanlardan zorla “alınmıştır”.Yukarıda anılan ve açıklamalar sırasında hep göz önünde tutulması gereken örneklerin…
1.2.1.2
Hak, özel hukuk öğretisinde iki öğe ile ayırt edilir; dış cephesiyle hukukça tanınıp…
Hakkın dış “irade” öğesini yani bireyce talep öğesini ön plana çıkaran idealist Windscheid…
Aslında iradeyi son aşamada belirleyen asıl öğe maddi gereksinimdir, maddi çıkardır. Şu halde hakkın irade ve menfaat öğeleri birbirinden yalıtılamaz; bunlar karşılıklı etkileşim içindedirler.…
Hakkın menfaat öğesine ağırlık veren hukukçular menfaat çarpıtılarak kullanılan hakkı kötüye kullanılmış sayarak korumazlar. Bu sosyal yaklaşımı daha da ileriye götürenler her hakkın içeriğine aynı zamanda yüküm öğesini de katarlar.…
1.2.1.3
Hakkın devletin hukuk düzeni tarafından tanınmış ve korunmuş olması gereği, derslikte…
Öte yandan hukuk düzenince korunmuş her menfaatin veya irade erkinin gerçek anlamda…
Ne zaman gerçek anlamda bir hakkın ne zaman salt yalınkat bir hukuk yansımasının…
Hak kavramı statik bir kavram değildir; dinamik bir kavramdır. Hakların kapsamı her geçen gün genişlemektedir. Kişilik hakları görece yeni haklardan sayılabilirler. Bu kişilik haklarına son yıllarda yeni yeni ekonomik hakların katılması dikkat çeker. Bilgi edinme (aydınlanma) ve temiz çevreye sahip olma hakları da son yıllarda haklar dünyasını zenginleştiren ve renklendiren özgün haklardandır.…
1.2.1.5
Hakkın mutlaka bir öznesi (süjesi) bulunmalıdır. Öznesiz hak olmaz. Henüz ana karnında…
Bu konuya ileride “Hakkın Özneleri” bağlamında yeniden döneceğiz!…
1.2.1.6
Öznel hak, hukuk düzenince (devletçe) kişiye menfaatini tatmin edebilmesi için…
Öznel hak, a) hukuk düzenince (devletçe) tanınmalıdır; b) kişiye özgülenmelidir (öznesiz…
1.2.1.7
Hakkın “kişiye hukuk düzenince menfaatini karşılaması için tanınmış irade erki”…
1.2.1.7.a
Hakkın biçimsel dış öğesi sayılan irade öğesi, hukuki korumadan yararlanmanın bireyin…
Hakkın kullanılmasının bireyin istencine bırakılması, bireyin kendisine verilmiş…
Hakkı salt irade öğesi ile açıklayan görüşün (Windscheid) açığı ve eksiği şuradadır…
1.2.1.7.b
Hakkın maddi iç öğesi sayılan menfaat öğesine gelince: Bu öğe de hakkın özünde bir…
1.2.1.7.c
Evvelce de belirtildiği gibi, menfaat öğesini sosyal açıdan değerlendiren çağdaş…
Hakkın aktif öznesinin karşısında, mantıken, bu hakkın bir pasif öznesi bulunur.…
Hak kavramını daha parlak aydınlatabilmek için, hakka kaynaklık eden “hukuki ilişki”…
1.2.1.9
Hukuki ilişki kişiyle kişi ama aynı zamanda kişiyle nesne (özellikle eşya) arasında…
Hukuki ilişkinin bir başka adı da “hukuki kurum” dur. Ama hukuki kurum (müessese) aynı zamanda evlilik, şirket, mülkiyet gibi olgulara ilişkin kurallar bütününe de verilen addır; pek kullanılmaz.…
Hukuki ilişkiler doğum, ölüm, nişanlanma, evlenme, borç sözleşmesi, haksız fiil,…
1.2.1.10
İşte bu hukuki ilişkilerden bir veya birden çok hak ile bu hak(lar)ı karşılayan…
Gerçekten de evvelce vurgulandığı gibi, genelde her hukuki ilişkide hakka bir yüküm…
Bu açıdan bakınca, tüm hakların hukuki ilişkiden türediği, dolayısıyla, hukuk düzeninin…
Kiraya verenle kiracı arasında sözleşme olgusundan doğan kira ilişkisini ve malikle…
Yalnız şu özelliğe dikkat edilmeli: Kira örneğinde sadece belirli sözleşme yanı (borçlu)…
1.2.1.11
Hukuki ilişkide hakka yükümün, yüküme de hakkın denk düştüğü bu simetri (bakışım)…
Yüklemenin (eski deyimle mükellefiyetin) örneği, bağışlayanın bağışladığı kitaplığın…
Bu gibi eksi(k) yükümler ve haklar kamu hukukunda sıkça rastlanan “objektif hukukun reflekslerini” anımsatırlar. Örneğin park yasağına uyma kamusal yükümüne aykırılık, bu aykırılık yüzünden müşterileri azalan esnafa park yasağını çiğneyene karşı tazminat isteme hakkı ve dolayısıyla gerçek anlamda bir talep hakkı vermez.…
V. Kuralların Zaman ve Mekan Açısından Yürürlüğü ile İlgili Sorunlar ve Bunların Çözümüne İlişkin Formüller
§ 2. Hakkın Özneleri
EN
TR
