Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
IV. Kural Çokluğunda Kuralların Birbirleriyle Yarışmaları veya Birbirlerini Dışlamaları
1.1.5.57
Kural eksikliğinde açık boşlukların, kural aksaklığında da örtülü boşlukların nasıl…
Tek bir olayın (aynı maddi olgunun) birden fazla hukuk kuralına uyması (onlara altlanabilmesi)…
1.1.5.58
a. Kümülatif (yığışık) uygulama: Bu durumda birden fazla hukuksal sonuç…
Kişilik hakkı ihlal edilen mağdur kişinin durdurma ve tazminat istemlerini birbirine…
Boşanan kadının eşinden yoksulluk nafakasının yanı sıra, ayrıca, maddi tazminat ve…
Maddi ve manevi tazminat istemleri yığıştırılır da bu tazminatlarla BK 530’un “menfaat devri” yaptırımının yığıştırılması konusunda kuşku duyulur.…
b. Seçimlik uygulama: (Alternative Anwendung/Elektive Konkurrenz) Burada…
Alacaklının temerrüde düşmüş olan (direngen) borçlusuna karşı sahip olduğu a. aynen…
Alıcının ayıplı (bozuk, çürük, defolu) mal veren satıcısına karşı malın ayıpsızıyla…
1.1.5.60
c. Seçenekli (alternatif) talepler yarışması: Bu olasılıkta aynı maddi olguya…
Seçimlik talep yarışmasından söz açılınca, akla hemen haksız fiil kurallarıyla sözleşmeye…
Tipik örnek şudur: Satıcısından çürük mal alıp zehirlenen alıcının satıcısına karşı,…
BK 60 kuralı şöyledir: “Bir kişinin sorumluluğu birden çok sebebe dayandırılabiliyorsa, hakim, zarar gören aksini istemiş olmadıkça veya kanunda aksi öngörülmedikçe, zarar görene en iyi giderim imkanı sağlayan sorumluluk sebebine göre karar verir.”…
Kuralın anlamsızlığı şuradadır ki belirli bir açıdan (diyelim ispat yükü açısından) zarar gören için daha avantajlı gözüken bir talep temeli başka bir açıdan (diyelim zamanaşımı açısından) zarar gören için pekala dezavantajlı olabilir.…
Kaldı ki hangi hukuk kuralının uygulanacağına karar verme yetkisi, kökleşmiş yargılama hukuku ilkesi “iura novit curia” (yargıç hukuku bilir) ilkesi gereğince, tarafların çıkarlarından ve istençlerinden bağımsız olarak salt yargıca aittir. Yargıç tarafların hukuksal nitelendirmeleriyle ve dayandıkları talep temelleriyle, hele onların yararlarıyla bağlı sayılmaz. O, talep temellerini “re’sen” (görevinden ötürü = ex officio) uygular. Yargıç, olsa olsa, “serbest müzakere” ve “serbest tasarruf” ilkeleri uyarınca taraflarca önüne getirilen olgularla ve talep sonucu (neticei talep) ile (ultra petita yasağı) ile bağlı sayılır.…
BK 60 kuralı yargılama hukukunun bu kökleşmiş ilkelerini değiştirmiş olamaz.…
1.1.5.60.a
Kuralların birbiriyle yarışmasının mı yoksa kuralların özel kural-genel kural ilişkisi bağlamında birbirini dışlamasının mı söz konusu olacağı duyarlı bir “avantaj karşılaştırması” yapılarak saptanır. Şöyle ki eğer bir kural benzer olguyu düzenleyen başka bir kurala göre elverişsiz hukuki gerekler ve sonuçlar öngörüyorsa, o kural bu başka kuralı uygulamadan kovan ve yarışmayı bloke eden özel bir kural sayılır. Böyle bir durumda yarışmayı kabul etmek demek, elverişsiz yasa kuralının dolanılmasına izin vermek anlamına gelir. Buna göz yumulamaz.…
Satılanın ayıplı ifası kurallarıyla sözleşmeye aykırılık kuralları ve irade bozukluğu kuralları arasındaki ilişki bu duyarlı elverişlilik (avantaj) karşılaştırmasıyla şöyle belirlenmelidir: Sözleşmeye aykırılık kuralları hafif hukuki gereklere ve sınırlamalara karşılık elverişsiz hukuki sonuçlara yol açar. Ayıp kuralları ise elverişsiz ağırlıkta hukuki gereklere ve sınırlamalara karşılık elverişli (avan
1.1.5.60.b
Yarışan talepler kural olarak birbirlerinden bağımsız sayılırlar. Örneğin zamanaşımı,…
Ama kimi zaman taleplerin yarıştığı kulvarlar arasında belirli geçitlerin karşılıklı…
Örneğin, sözleşmeye aykırılık tazminatı istemini sınırlayan yasal veya sözleşmesel…
Bağımsızlık ilkesinden verilmesi gerekli ödünlerin boyutları ne denli tartışmalı…
1.1.5.61
Aslında, birbirleriyle asla yarışamayan, birbirlerini itip dışlayan, birbirlerinden apayrı tam bağımsız talep temelleri bile birbirlerinden yalıtılmazlar; bunların arasında bile karşılıklı etki
1.1.5.61.a
Kimi hukukçular birden çok talebin gerçek anlamda yarışmasını sadece bağımsızca tasarrufa ve davaya konu olabilecek değişik işlevli ve birbirinden yalıtılmış istemler söz konusu olduğunda kabul ederler. Soyut borç tanımasına (senede) dayalı alacakla temel alacak (satış bedeli alacağı) arasındaki seçenekli yarışmada olduğu gibi. Buna karşılık, burada ele alınan sözleşmesel istem-haksız fiil istemi yarışması benzeri olguları “tek bir talebin birden çok temeli” (talep temelinin çokluğu) ile açıklarlar. Azınlıkta kalan bu hukukçulara göre, değişik işlevli istemlerin birbirlerinden yalıtılmış kulvarlardaki gerçek yarışmasında bağımsızlık tamdır; kulvarlar arasında karşılıklı etkileşim asla söz konusu olamaz. Buna karşılık, talep temelinin çokluğunda (gerçek olmayan yarışmada) bağımsızlık eksiktir; kulvarlar arasındaki geçitler karşılıklı etkileşime açık tutulur.…
III. Kural Eksikliğinde ve Aksaklığında Boşlukların Doldurulması
V. Kuralların Zaman ve Mekan Açısından Yürürlüğü ile İlgili Sorunlar ve Bunların Çözümüne İlişkin Formüller
EN
TR
