Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
IX. HUKUK MANTIĞININ TEMEL KAVRAMLARI VE TEKNİKLERİ
Mantık biliminin temel yapıtaşlarından ve mantıksal akıl yürütmenin başlıca bileşenlerinden…
Yöntemli ve mantıklı akıl yürütmenin, tutarlı sonuç çıkarmanın (çıkarımın) hareket…
Önerme yöntemin ve mantığın başlıca konusudur; ilk ve temel araştırma ve irdeleme…
Bildiri kipindeki önerme tümcesinde ya bir sav ortaya atılır ya da bir olgu açıklanır.…
Ama önermenin asıl özelliği, onun göreceli de olsa, sorgusuz, sualsiz belirli bir…
Bu bildirim (yargı) tartışmasız doğru sayılmaz; olsa olsa, doğru veya yanlış, tutarlı…
Her hukuk kuralı ve yargısı bu anlamda tipik bir önermedir.…
Önerme kavramlardan (Begriff, notion) ve doğru ya da yanlış, haklı ya da haksız olabilen…
Kavram önermenin ilk bileşenidir.…
Kavram, örneğin “sözleşme” mantığın ilk ham malzemesi “sözcüğün” ya da “deyimin”,…
Hepimiz kavramlar ve dolayısıyla sözcükler aracılığıyla düşünürüz, konuşuruz, yazarız…
Kavramlar nesnel gerçeğin insan beynindeki yansıma biçimidir. Kavram sözcüğü bu “düşünsel…
Mantıkta “taşıt” benzeri “nesne kavramlarının” yanı sıra, “anlaşma” benzeri “düşünce…
Bu açıklamaları birkaç önerme örneğiyle aydınlatmaya çalışalım:…
“Bilgili ol!” “Hor görme garibi!”…
Reklam, minibüs ve kamyon arkası edebiyatından bu örneklere hukuktan önerme örnekleri…
“Borçlu temerrüde düştü.” “Sürücü yayaya çarpıp ona zarar verdi.”…
Hukukla ilgili bu önerme örneklerinde kavramlar şunlardır: Borçlu, temerrüt, sürücü,…
Aynı önermelerde özne (subject) borçlu ile sürücü, yüklem (predicate) de temerrüde…
Kavramları dile getiren sözcüklerin değişik bağlamlarda değişik anlamlar taşıyabileceği…
İşte yorum da zorunlu olarak tam bu noktada devreye girer.…
Kavramlar belirli bir konuyu ve nesneyi tür (genus) veya parça (species) özellikleriyle…
Hukukta somut tek olaycı (kazüistik) yaklaşımdan uzaklaşılalı beri kavramların soyutluğunun…
Gerçi yasa koyucu anayasal hukuk devleti ilkesine, özel olarak hukuki güvenlik isterine…
Gelgelelim, kazüistik yaklaşımdan uzak bir hukuk düzeninde yüzde yüz belirliliği…
Üstelik, kavramlar zamana, mekâna ve kişiye göre anlam değiştirir. “Kişinin fikri…
Ahlaka aykırılık ve gabin (aşırı yararlanma) kavramlarının gelişim süreci ve biri…
Bu nedenle hukukçu kullandığı kavramların açıklığına (netliğine) ve güvenliğine özen…
Kavramların anlamı genelde tanımla (definition) açıklanır. Örneğin sözleşme kavramı…
“Tanım” her zaman kavramdan daha net olmalı; olumlu içerik taşımalı; önemsiz ayrıntılardan…
Özel hukukla ilgilenen hukukçular “kavram”dan ayrı tuttukları “tipler”e de yer verirler…
Önermenin son basamağı “yargı”ya (hüküm, judgement, Urteil) gelince: Önermeler bizi…
Her yargı gerçekçi olmalı, mantıksal doğrulara dayanmalıdır. Bu dayanaklar da mutlaka…
Ama bazen kendiliğinden belli olup, ispatı gerekmeyen “belit”lere (mütearifelere,…
İspat çıkarım operasyonunda doğruluğun denetlenmesidir. Hukuki çıkarımda bu ispat…
Önermenin söz konusu olduğu yerde ispat da söz konusu olur.…
Bu arada bilinen önermelerden bilinmeyen yeni önermeler çıkarma her zaman ispat yoluyla…
Örnek: Araç sahibi A çırağın özensizliği yüzünden tamirhanenin çukuruna düşmüştür.…
Aslında hukuk kuralı da bir yargı içerir. Şu ayrımla ki yasa kuralında yer alan yargının…
Yasa kuralı klasik yargıdan farklı olarak, bir şeyin doğru olduğunu bildirmez de…
Yasa kuralları gerçek anlamda mantıksal yargı sayılamasa bile mantıksal çıkarımda,…
Herhangi bir buyruk veya mezuniyet içermeyen “eksik kurallar”, örneğin salt tanımlayıcı kurallar ve atıf kuralları ayrıdır ve saklıdır.…
Özel, nitelikli birer önerme oluşturan normlara (hukuk kurallarına) gelince: Bunlar…
Normlar beylik önermeler gibi bir görüş, bir sav kapsamaz; onlar olması gerekeni…
Yalnız bazı normlar yaptırımsız eksik norm kılığında karşımıza çıkabilir. Atıf, fiksiyon, karine ve tanım kuralları gibi.…
Tüm önermeler özneden (subject’ten) ve yüklemden (predicate’den) oluşur.…
Önermede öznenin ve yüklemin yerini gösteren basit bir örnek verelim: “Kusurlu olarak…
Görüldüğü gibi, bu örnekteki önerme aynı zamanda, doğru veya yanlış, belirli bir…
Dikkat edilsin ki “yağmur yağıyor” tarzında hukuk ötesi en basit önermeler bile yargı içerir. Ne de olsa, bu örnekteki önerme hava durumu hakkında doğru veya yanlış bir yargı içermektedir.…
Evvelce belirtilmişti; ama yinelemekte yarar var: Hukuksal akıl yürütmede ve problem…
Tasım sürecinde öncüllerden ilki büyük (maior) önerme, öteki de küçük (minor) önerme…
VIII. BENİMSENEN YÖNTEMİN SOSYAL, KÜLTÜREL VE POLİTİK ARKA PLANI
X. BİÇİMSEL MANTIĞIN ÜÇ TEMEL İLKESİ: ÖZDEŞLİK, ÇELİŞMEZLİK, ÜÇÜNCÜ OLASILIĞIN OLANAKSIZLIĞI
EN
TR
