* * *…
-
Git
: -
-
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
VII. HUKUKUN TEMEL DEĞERLERİ
Sağlıklı, tutarlı bir hukuk uygulaması için hukuk kurallarını tanımak ve onları benzer…
Bu fırsatta hukukun bu gibi konularla ilgilenen ve kuralcı, kavramcı, dogmatik hukuktan…
“Hukuk tarihi” hukukun insanlık tarihindeki özel gelişimin ele alır; nereden gelip…
“Hukuk sosyolojisi” hukuk düzeniyle toplumsal yapı arasındaki karşılıklı etkileşimi…
“Hukuk felsefesi” başta adalet değeri olmak üzere hukuku taşıyan temel değerleri…
“Genel hukuk kuramı” hukuk kurallarının yapısal özellikleriyle ve işlevleriyle ilgilenir.…
“Hukuk metodolojisi” hukuk kurallarının uygulanmasının yolu yordamı üzerinde durur.…
Dikkat edilirse, hukukun bütün bu yan dalları birbiriyle bağlantılıdır, aralarındaki…
Şimdi biraz hukuk tarihiyle, sosyolojisiyle, felsefesiyle ve genel hukuk kuramıyla…
Bilindiği gibi, tarihsiz, sosyolojisiz, felsefesiz, genel kuramsız hukukçuluk içi…
* * *…
Hukukun (devletin) toplumsal yaşamı bağlayıcı ve zorlayıcı kurallara bağlarken uyması…
Gerçekten de hukukun bağlayıcılığı ve zorlayıcılığı, onun dirlik ve düzen sağlama…
Önemli bir saptama: Aslında hukuku topluma benimsetebilmek için hukukun meşruluk ideolojisini kökleştirip geliştirmek tek başına yetmez. Hukukun bağlayıcılığının ve zorlayıcılığının toplumca kabullenilmesi için ayrıca hukuk kurallarının katılımcı ve çoğulcu demokrasinin gereklerine uygun biçimde oluşturulmasına da özen göstermelidir. Öyle ki yurttaşlar kendilerine “dayatılmış” kurallara değil de, oluşmasına eylemli biçimde “katıldıkları” kurallara gönüllü olarak uymanın erincini duysunlar.…
Hemen belirtelim: Hukuku taşıyan bu üç parametre (adalet, yerindelik ve güvenlik),…
* * *…
Bu temel değerler arasında “adalet” değeri kuşkusuz en önemlisidir. Ama aynı zamanda…
Gerçekten de adalet en fazla telaffuz ettiğimiz ama kavramakta da en fazla zorlandığımız…
* * *…
Adalet kavramı, Aristo’dan beri, “dağıtıcı (distribütif) adalet” ve “denkleştirici…
Bu açıklamayla ister istemez soyutluğun ve mutlaklığın dalgalarında sulanan “dağıtıcı…
* * *…
Anayasa hukuku semantiğinde (anlambiliminde) eşitlik, aksini haklı kılan akla uygun…
Peki ama nasıl gün ışığına çıkarılabilir bu keyfi ayrımcılık yasağı? Anatole France’ın…
Adaletin ve eşitliğin bu sosyal parametresi konusunda çağdaş ve uygar dünyada bir…
Eşitlik ilkesine (adalete) aykırılığın teknik anayasal ölçütü, özgürlük sınırlamalarında…
Örneğin, kadınla erkek arasında fizyolojik farklılığa dayanan ve sosyal korumayı…
Kadın- erkek eşitliğine ilişkin değişik bir örnek: Salt kadın için evliliğin çözülmesinden…
Öğrenciler arası eşitlikle ilgili örnekler: Sınavda kopya çeken öğrenci o sınavda…
Kamu hukuku alanında olduğu kadar velayet benzeri ast- üst ilişkileriyle karşılaşıldığı ölçüde özel hukukta da geçerli olduğu için, ama ne yazık ki ülkemizde pek uyulmadığı için, özel bir önem taşıyan “ölçülülük ilkesi”ni bir kez daha tanımlayalım: Bu ilke bir önlemin veya yaptırımın izlenmesi hukuka uygun bir amacı gerçekleştirme açısından kaçınılmaz son çareyi oluşturması ve aynı zamanda bu amacı gerçekleştirmeye elverişli sayılması, orantısız güç uygulama niteliği taşımaması, sözün özü, “pire için yorgan yakılmaması” anlamına gelir. Göz altına alma süresinin bir aya çıkarılması ve kamu personeline izinsiz yurt dışına çıkış…
* * *…
Bu açıklamalar dağıtıcı (distribütif) adalet ve devletin ayrımcılık yapması yasağı…
Yalnız şu var: Toplumda mülkiyet dağılımı adaletli olmadıkça, alışverişin adaletli…
Öte yandan, yürürlükteki tazminat hukukunun da eşitliğe ve dolayısıyla adalete uygun…
Aslında, dağıtıcı ve denkleştirici adalete, hak arama özgürlüğünden, silahların eşitliğinden, masumiyet karinesinden, yargılamanın kamuya açıklığından ve yargıcın bağımsızlığından oluşan “yargılama adaleti” ile kanunsuz suç ve ceza olamayacağı ilkesinden, suçluyu özgürlükten yoksun bırakma yerine tercihen onu ıslah etme ilkesinden oluşan “ceza adaletini” de eklemek gerekir.…
Gerçi adalet ağırlıklı olarak hukuk felsefesinin konusudur. Ama adalet konusunda…
Genelde adalet duygusunun bir ürünün olarak görülen adalet yargısı aslında düpedüz…
Aslında adalet değeri günümüzde dört başı mamur mantıksal ölçütlerle belirlenmektedir.…
Görülüyor ki adalet değeri baştan aşağı bir beyin ürünüdür; bir demokratik bilinç…
* * *…
Adaletin (justice, Gerechtigkeit) özel bir uzantısı da “hakkaniyet”tir (equity, équité,…
Hakkaniyetle ilgili değer yargısı yargıcın takdir yetkisini kullanmasına açık tutulmuş…