Evvelce vurgulanmıştı; iyi bir hukukçunun hukuk kurallarını bilmesi yetmez; onları…
-
Git
: -
-
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
X. HUKUK UYGULAMASININ GENEL ESASLARI
1. Hukuk Kurallarının Somut Uyuşmazlık Olayına Uygulanmasının Tahlili
Buraya kadar, hukuk ve kural kavramlarıyla, onların kökeniyle, temel değerleriyle,…
* * *…
Burada hukukta yöntemin anlamı ve önemi üstüne evvelce değinilmiş noktaları yinelemede, onları anımsatmada yarar vardır.…
Hukukta yöntem hukuk bilgilerini edinmenin, bu bilgileri sistematik bir düzende toparlamanın, hukuk kurallarını yorumlamanın ve bu kuralları somut uyuşmazlık olayına uygulamanın planlı ve tutarlı yolunu yordamını gösterir.…
Yöntem kurallarına uygun bir hukuki raporun (mütalaanın), bir yargıç hükmünün veya bir bilimsel yazının bir öyküden veya gazete yazısından ayrılması işte bu “yöntem” (hukuk metodolojisi) sayesinde olur. Evvelce belirtildiği gibi, bilimselliği kuşkulu hukuka bilimselliğini kazandıran da en başta yine hukukta izlenen bu akılcı (rasyonel) bilimsel yöntemdir.…
Hukukta yöntemin önemi bir başka açıdan da ne denli vurgulansa azdır. Şöyle ki hukukta her konuda her görüş ayrılığı son aşamada hukukçunun benimsediği yöntemin farklı oluşuna gelip dayanır. Öyleyse, bilimsel titizliğe ve dürüstlüğe değer veren…
Yöntemle ilgili olarak dikkat edilmesi gerekli bir nokta da şudur: Her hukuk dalının kendine özgü yöntemi vardır. Örneğin vergi ve ceza hukukunda fail aleyhine örnekseme (kıyas) yoluna başvurulamaz. Ceza muhakamesi hukukunda “kuşkudan sanık yararlanır” (in dubio pro reo) yorum ilkesi geçerlidir. Anayasa hukukunda da “kuşkulu durumda özgürlükten yana” (in dubio pro libertate) yorum yapılır. Yargıtay’ın deyimiyle, devlete karşı yurttaşa hak veren yoruma öncelik verilir.(26)…
Hangi yöntem benimsenirse benimsensin, her yöntem, tarihsel ve siyasal arka planından ayrı düşünülmemelidir. Tarihsel gelişmeden, sosyolojiden ve politikadan bağımsız bir hukukçuluk yöntemi olamaz. Bu gerçeği görmezden gelmek metafiziğin tuzağına düşmek ve statükocu (tutucu) politikanın dik alasını yapmak anlamına gelir.…
* * *…
Soyut ve geleneksel bir hukuk kuralının somut ve özel bir uyuşmazlık olayına uygulanması,…
Yargıcından avukatına, savcısından noterine, öğreticisinden öğrencisine dek tüm hukukçuların…
Tasım (altlama) operasyonunda büyük ve küçük iki önerme örtüştürülür. Yasa kuralı…
Hukukçunun bu hukuksal tasım etkinliğine Aristo’dan miras kalma bilgiler ışığında…
Tasım sürecinde vargıya (yargıya) ulaştıran nitelikli, özel önermeye “öncül” (premissa)…
Soyut hukuk kuralının altlama tekniği ile somut olaya uygulanmasında olgular bütünü…
Eğer bir kimse bir başkasının kişilik haklarını ihlal edecek olursa sorumlu olur:…
A gazetesi, politikacı B hakkında bir kişilik ihlalinde bulunmuştur. Somut maddi…
Somut maddi olgu soyut yasal kalıba uymaktadır. Başka bir deyişle, genelden özele,…
O halde, B A’ya karşı hukuksal yaptırımlara başvurabilecektir (vargı/ yargı). Biçimsel…
Bu örnekte üst ve büyük önermenin kavramı (terminus maior) ile alt ve küçük önermenin…
Bu sonuca ulaşılırken, bu yargıya varılırken yapılan akıl yürütme, özel ve somut…
Bu hukuksal tasım örneği aslında Aristo mantığı modeline uygundur; şu kadar ki biçimsel…
Önermelerin örtüşüp örtüşmediği, başka bir deyişle, özdeş bir orta kavramın mevcut…
Sonuç (vargı/ yargı) ara(cı) kavram eliyle birbirine bağlanan biri büyük öteki küçük…
Altlama sürecinde dikkat edilmesi gerekli nokta şudur: Mantıksal doğruluk ile maddi…
Altlama sürecinde salt tümden gelimle sınırlı tek yönlü bir trafik söz konusu olmaz.…
Gerçi altlamada yukarıdan aşağıya tümden gelimci (dedüktif) tasım (Syllogismus) yolu…
Görüldüğü gibi, somut olayla soyut kural arasında karşılıklı bir etkileşim (interaction)…
Örneğin motorlu taşıt aracının somut bir trafik kazasını ele alan hukukçu olayı hemen…
Bir başka örnek: Bir açık arttırma sırasında el kaldırma olgusunun bir dostu selamlama…
Anlaşılan odur ki, hukukçu aynı zamanda aşağıdan yukarıya, özel ve tikel öncülden…
Bir kere, yasa koyucu kural koyarken hep bu mantıksal aracı kullanır. Nitekim sıkça…
Ama ikincisi ve asıl önemlisi, geride gösterildiği gibi, olağan altlama (tasım) sürecinde…
Hele doğabilecek pratik sonuçlardan yola çıkarak hukuki nitelendirmelerde bulunan…
* * *…
Hukuk kuralının varlığı ispat edilen maddi olguyla örtüşüp örtüşmediğinin saptanması,…
Bakınız; olayın kurala, kuralın da olaya uydurulması konusundaki maddi hukuk sorununun…
Yargıcın salt “yasanın papağanı” (Montesquieu’nün söylemiyle, “la bouche qui pronence…
* * *…