EN
TR
Mantık kurallarına aykırılık hukukçuyu mahcup (hatta gülünç) ve ayrıca hukuksal çekişmelerde…
-
Git
: -
Favorilere ekle veya çıkar
-
Görüntüleme Ayarları:
A⇡ Yazı karakterini büyüt
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
Sayfa numarasını gizle
Bağlantılar
Yayıncı:
On İki Levha Yayıncılık
Yayın tarihi:
Şubat 2024
Son Güncelleme:
Şubat 2024
ISBN:
978-625-432-752-0
eISBN:
978-625-432-755-1
Baskı:
3
Sürüm:
1
On İki Levha Yayıncılık
Yayın tarihi:
Şubat 2024
Son Güncelleme:
Şubat 2024
ISBN:
978-625-432-752-0
eISBN:
978-625-432-755-1
Baskı:
3
Sürüm:
1
Yazarlar:
Rona Serozan
Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
XIII. HUKUKÇUNUN SAKINACAĞI MANTIK YANLIŞLARI
Hukukçu değişik mantık araçlarını kullanıp akıl yürütürken bilinçli olarak (Sophismus)…
Mantık kurallarına aykırılığın acıklı sonuçları bundan ibaret de değildir. Unutulmasın…
Genellikle demagoji ve polemik yapan siyasetçilerin ama dikkatsiz hukukçuların da…
Çoğu birbiriyle kesişen bu mantıksal yanlışların (mantıksızlıkların) dökümünü yapmak…
a) Öncüllerin örtüşmezliği (disconnected premises), b) asıl belirleyici birincil…
Şimdi bu çıkarım yanlışlarını örneklerle açalım:…
a) Öncüllerin örtüşmezliği: Soyut yasa kuralının olgular bütünü (Tatbestand, abstract…
Evvelce belirtildiği gibi, tasım (Syllogisme) sürecinde öncüllerden ilki büyük (maior)…
Başkasına zarar verenin haksız fiilden ötürü zararı giderme yükümünün öngören soyut…
Büyük ve küçük önermeleri örtüştüren temel kavram “terminus medius” diye bilinir.…
Yargının doğru olabilmesi için büyük ve küçük önermelerin (öncüllerin) örtüşmesi…
Örneğin Efe ile Ece’nin evvelce kira sözleşmesi kurmuş olması küçük önermesi haksız…
Önermelerden (öncüllerden) hukuksal yargıya varmanın yolu yordamı ileride ayrıntılı…
Bu mantık yanlışının önemi ve yaygınlığı nedeniyle örnek vermeyi sürdürelim:…
Borçlar Kanunu’na göre sözleşmeye aykırılık tazminat borcu doğurmalıdır (Büyük önerme).…
Yargıtay’ın “çoğun içinde azı da vardır” biçimsel mantığıyla miras payının tümü devredilebileceğine…
Birbiriyle ilgili olmayan olguları birbirine bağlayan bir başka yanlış çıkarım örneği…
b) Öncül eksikliği (yetersizliği): Non sequitur / Irrelevant conclusion. Akıl yürütmede…
c) Saltus in concludendo: Çıkarım sürecinde salto atma. Akıl yürütmede öncül atl…
Örnek: Sözleşmeler bağlayıcıdır, öyleyse somut olayda borçlu borcunu ifa etmelidir.…
d) Petitio principii: Döngüsel kanıtlama. Circular argument, Zirkelschluss. İspat…
Örnek olarak “insanlar hukuksuz yaşayamazlar; çünkü birbirlerinin kurdu (homo homini…
e) Circulus vitiosus: Circulus in probando. Bir savı kendi kendisiyle (idem per idem)…
Bir başka örnek: “Kişinin hukuken bağlanma (beyan-) bilinci yoktur, çünkü o bu işi…
f) Ignoratio mutatio elenchi/ Metabasis eis allo genos: Uyuşmazlığı tanılayamayıp…
İlgisiz savların ve savunmaların ortaya atılmasına değişik örnekler verelim: Borçlu…
Yargılarında ailenin kutsallığı, devletin yüceliği, törelerin dokunulmazlığı gibi…
g) Argumentum ad verecundiam: Tabiyet mantığına kapılma; otoritenin sözünden çıkmama.…
h) Acele genelleme: Transitus a dicto secundum quid ad dictum simpliciter. Ayrıkları…
Hukuktan örnek: Nişanlanma karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla oluşur;…
i) Quaternio terminum: Akıl yürütme sürecinde kavramları karıştırma; bu arada değişik…
Kavram karıştırmasına, aslında çıkarımda yanlış algılanmış orta kavramla birlikte…
Örnek vermeyi sürdürelim: “Eşini aldatan sadakatsiz kişi de her hilekar (!?) gibi…
“Telif hakkı ihlali hırsızlığın dik alasıdır; o nedenle hırsızlık gibi cezalandırılmalıdır”…
Örneklerin tümünde yargı da ister istemez yanlış çıkmıştır. Günümüzde kavram kargaşası…
j) Çelişkiye düşme/ Çelişmezlik yasasına aykırılık etme: Contradictio. Doğrudan doğruya…
Zarar verenin ayırt etme gücünün eksikliğini veya yaş küçüklüğünü onun sorumluluğunu…
Çelişmezlik yasasına aykırılıkta birbiriyle çelişen iki önermeden (yargıdan) biri…
Çelişmezlik yasası yalnız önermeler, yargılar için geçerlidir; yoksa hukuk kuralları…
k) Totoloji = gereksiz yineleme = malumu ilan: Totoloji sözcüğü “tauto” = aynı ve…
i) Kişi özensiz ve kusurlu sayılmalıdır! ii) Borçlu ya kusurluydu ya da kusursuz!…
Bu örneklerdeki gereksiz yineleme şuradadır: i) Özensiz kişi zaten kusurlu kişi demektir!…
l) Asılsız nedene, yanlış temele, error fundamentalis’e dayanma: Proton pseudos,…
Asılsız (genelde bilinçli yalan) bir öncüle dayanarak sonuç çıkarma. Örnekler boldur:…
Siyasetçilerin bilinçli olarak (sophistic) asılsız bir öncüle dayanarak sonuç çıkarmalarına…
m) Eksik ayırma (tetrik) veya yanlış birleştirme (tevhit): Fallacia consequentis…
Eksik ayırma (tefrik = disjunction) örnekleri: Davacının talebini sadece haksız fiil…
Yanlış birleştirme (tevhit = implication) örnekleri: Sıkça trafik kazası yapan bir…
Eksik veya fazla kanıt getirme (nimium vel parum probare), örneğin davacının talep temellerinden birini veya davacının taleplerine karşı ileri sürülen karşı hakları (itirazları ve defileri) gözden kaçırma veya bir yargıyı soyut ve genel üst ilkelere dayandırmakla yetinme de genellikle aynı bağlamda ele alınan değişik ama benzer bir mantık yanlışı sayılabilir.(3)…
XII. HUKUKÇUNUN YARARLANDIĞI BAŞLICA MANTIKSAL ARAÇLAR
§2. ÖZEL BÖLÜM: ÖZEL YÖNTEM KONULARI
