Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku

Dördüncüsü, FSEK m. 41’e göre “Girişi ücretli veya ücretsiz umuma açık mahaller; eser, icra, fonogram, yapım ve yayınların kullanım ve/veya iletimine ilişkin 52 nci maddeye uygun sözleşme yaparak hak sahiplerinden veya üyesi oldukları meslek birliklerinden izin alır ve sözleşmelerde yazılı malî hak ödemelerini bu madde hükümlerine göre yaparlar.” Bu hüküm karşısında, umuma açık mahal işleten işletme sahipleri işletmelerinde musiki eser kullanmak istemeleri halinde meslek birlikleri ile sözleşme akdetmek zorundadırlar. Yani, eserlerin umuma açık mahallerde kullanımı halinde takip ve tahsil yetkisi meslek birliklerindedir. FSEK m. 68/I’deki “üç kat bedelin” meslek birliklerince açılacak ref davalarında FSEK m. 76/II’den istifade suretiyle talep edilemeyeceğini ileri sürmek, umuma açık işletme sahiplerine, koruma altındaki yapımların ihlali için açık çek verilmesi, teşviki anlamına gelir. Şöyle ki; meslek birliklerinin ilan ettiği tarife ücretlerinin üç kat fazlasının kendisinden tazminat olarak talep edilemeyeceği, tazminat isteminin ancak BK m. 49 (eski BK 41) maddesi vd. göre tayin edileceği düşüncesiyle işletme sahipleri haklarında dava açılana kadar lisans sözleşmesi imzalamayacaklardır. Bir anlamda, bu tür hak ihlallerinde işletme sahipleri “yakalansa” bile, ancak normal tarife ücretini ödeyeceklerinden sözleşme imzalama konusunda “gönülsüz” olacaklardır. Bu ise bir anlamda, meslek birlikleri ile önceden sözleşme akdetmeyi işletme sahipleri bakımından gereksiz kılmakta, bir anlamda sözleşme akdetmemeyi teşvik etmektedir. Yine bu görüşün kabulü halinde, meslek birlikleri alacakları lisans bedelinden daha fazla yargılama masraflarına katlanacaklar, getirisi olmayan zaman ve emek kaybı yaşayacaklarından, bu davaları bir süre sonra açmayacaklardır. Bu nedenle kötü niyetli kullanıcıları önceden izin almaksızın müzik kullanımından caydırmak için FSEK’nun 68. maddesinin en etkin ve yaygın bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Ancak bu durumda kullanıcılar