Alevi-Bektaşi öğretisinde ölmeden önce ölme kuralı, bireyin kötü huy, alışkanlık ve insani zaaflardan arınmasını ve bir tür nefis terbiyesi yolu ile bu dünya üzerinde kul hakkı kalmadan
Bektaşi için hesaplaşma, Allah’a ulaştığı yerde, yani burada yapılır. Ölmeden önce…
Bektaşilikteki “nasip alma” Anadolu Aleviliği’nde “ikrar verme” anlamına gelir ki,…
“‘Görmek’ köküne dayanan sözcük, … ‘görülüp sorulmak’ anlamını taşır. Alevi inancına…
Pir bu amaçla düzenli olarak yılda en az bir kez topluluğu ziyaret eder. Köy topluluklarının…
Dede gelmeden önce tüm hazırlıklar yapılır. Özellikle sorunsuz bir cem olması için…
“Pirin gelişi her talibin beklentisi olduğu için, kadınıyla erkeğiyle bütün talibi…
Yargılama süreçleri cemde işlemeye başlar. Ancak çoğunlukla cemde böyle bir yargılamaya…
“Hasat sonu geldiğinde bölgede bulunan inanç görevlisi, on iki hizmet erbabı, başlarında…
Dede toplulukları ziyaretinin daha en başında mevcut uyuşmazlıklar hususundan bilgilendirilir.…
Daha önce de değinildiği üzere, yargılama makamı ve yargılama usulü bakımından Anadolu…
Bektaşi yargılamasının bir heyet tarafından yapıldığından daha önce bahsetmiş, bunun…
“Meydan erlerinden bir kimse, şikâyeti varsa Gözcü’ye söyler. Bir (Muhabbet Medyamı)…
Böylece şikâyetçiye kesin olarak doğru söyleyip söylemediği, Meydân’da olanlar yanında…
Sıra şikâyet edilene gelmiştir. O kimse, önceden Gözcü tarafından bilindiğinden zaten…
Bundan sonra uyarıcı (Mürşit), Başıtaclı Bacı, Gözcü, Çerağcı ve Rehber’den kurulu…
Bundan sonra uyarıcı (Mürşit) kararı bildirir. O kimse davayı kaybetmişse artık “Düşkün”…
Bu düşkün olanın kardeşleri (Eş’leri yani musahipleri ve kefilleri) de bir-iki dakika…
Anadolu Aleviliğinde ise, olağanüstü mahkemeler hariç, topluluk sorunlarının görüşülüp…
“Görgü Cem’i genellikle perşembeyi cumaya başlayan akşam yapılır…dede ve toplum odadaki…
“Allah, Allah…Eli erde, yüzü yerde, özü dar-ı mansurda, Hak-Muhammet-Ali yolunda!…
Rehberin sözlerine karşılık dede törende bulunanlara yüksek sesle üç kez şu soruyu…
“Ey cem erenleri, siz bu canlardan razı mısınız?”…
Bu soru üzerine cemde erkek ve kadınlardan isteği olan, şikâyeti olan söyler.”(307)…
Görgü cemi uzun bir ritüeldir. Önemli bir bölümünü Kutlu’nun anlatımından özetleyerek…
“Sorunların varlığına göre açılmış meydanlarda da öncelikli olanlar meydana davet…
“ Hakkın adıyla!.. Ya Hakk-Ya Hızır-Ya Şahımerdan! ...Canlar dar için didar görmek…
Pir, “Bismişah! Ya Hakk, Ya Hızır, Ya Şahımerdan” dedikten sonra söyleyeceklerine…
“Nefes bittiğinde pir, “Gerçeğe Hü!.. Erenler” der. Meydan, “Aşk olsun Erenler!”…
“Canlar! Aralarında sorunları olan, kırgınlıkları, dargınlıkları olan kardeşlerimiz…
Pir konuşmasını bitirdiğinde, “Gerçekler Aşkına Olsun” der. Meydan, “Aşk ile” der…
“Bu konuşmanın üzerine rehber, pirden “destur” dileyerek elinden tuttuğu çifti eşiğe…
“Dardaki canlar… kendi özlerine gerçeğin aynasını tutmak durumundadır. Buna hazır…
Yargılama sonunda üç tür karar verilir: sanık ya suçlu bulunur ya beraat eder ya…
Bu yargılama esnasında alınan düşkünlük kararı bütün ocaklara bildirilir. Hiçbir…
Yüz yüze ilişkilerin hâkim olduğu bir köy topluluğu göz önünde bulundurulursa, düşkünlük…
Tunceli’deki bir uygulamada, düşkün ilan edilen kişilerin evlerinin önüne, dede tarafından…
Ancak unutulmamalıdır ki, hiçbir fert Alevilik yargısına dâhil olmak zorunda değildir.…