EN
TR
Anayasacılık düşüncesine göre anayasalar, devlet organlarının görev ve yetkilerini…
“Dikey etki teorisi”ne göre, temel hakların tek yükümlüsü devlettir ve bu haklar yalnızca birey-devlet arasındaki ilişkide geçerlidir. Dolayısıyla devletin birey üzerindeki iktidarının sınırlandırılmasına hizmet eden temel haklar, yalnızca dikey etkiye sahiptir.(39)…
Bununla birlikte, Sartori’nin anayasaların ve anayasacılık hareketlerinin “garantisme”…
Pozitif anayasacılık anlayışına göre, devlet iktidarının sınırlandırılması gerekmekle…
Gerçekten, anayasa hukuku ile özel hukukun birbirinden tamamen ayrı alanlar olarak…
Dikey etki teorisi, kişileri iktidardan ve siyasî baskıdan korumayı amaçlamaktadır.…
Dikey etki ve yatay etki teorilerinin ve temel hakların yükümlülerinin daha net ortaya…
Negatif statü hakları açısından, özel hukuk kişileri de yükümlü olmakla birlikte, devlet birincil derecede…
Pozitif statü hakları açısından ise devlet ve özel hukuk kişileri birlikte yükümlüdür. Burada yükümlülük ölçüsü ve kapsamı değişkenlik gösterir. Pozitif statü hakları bakımından olumlu bir edimin gerçekleştirilmesi ve bazı tedbirler alınması gerektiğinden, bu hakların tek yükümlüsü devlet değildir. Devlet bu haklar bakımından birincil yükümlüdür ve kişilerin, hakları gerçekleştirmek gibi bir anayasal ödevi bulunmamaktadır. Bununla birlikte, özel hukuk kişilerinin bu hakların ihlâl edilmemesi bakımından yükümlü olduğu kabul edilmelidir. Ayrıca küreselleşme ve değişen ekonomik dinamikler sonucunda, özelleştirmelerle birlikte sağlık, eğitim, iletişim gibi pek çok alandaki hizmetler özel hukuk kişileri tarafından görülmektedir. Bu durum ise bu haklar bakımından yalnızca devletin sorumlu olamayacağını açıkça ortaya koymaktadır.(48)…
Aktif statü hakları söz konusu olduğunda ise devlet münhasıran yükümlüdür. Devletin siyasî parti kurma, seçme ve seçilme, siyasî faaliyette bulunma gibi hakları tanıması ve bunların hayata geçirilmesi için gerekli tedbirleri alması gerekmektedir. Bununla birlikte özellikle seçme ve seçilme hakkı ve bu hakkın etkin kullanımının sağlanması hususunda destekleyici kabul edilebilecek diğer haklar, kişiler tarafından ihlâl edilebilir. Örneğin kişi veya grupların oy kullanmasının engellenmesi ya da basın yolu ile seçimlerin manipüle edilmesi durumunda temel hakların özel hukuk kişileri tarafından ihlâli ve yatay etki konusu gündeme gelmektedir.
Görüldüğü üzere; temel hakların ve anayasal normların yalnızca kamu hukuku alanında…
