Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Hakkaniyete Uygun Tatmin

AİHM kararlarında “hakkaniyete uygun tatmin” kavramının anlaşılması, öncelikle bu…

1.1. HAKKANİYETE UYGUN TATMİN KARARI

Mahkeme’nin hakkaniyete uygun tatmin kararı verme yetkisi Sözleşme’nin 41. maddesinden…

1.1.1. Tatmin Kararının Hukuki Dayanağı

Hakkaniyete uygun tatmin, AİHS denetim mekanizmasında Sözleşme’deki hakların taraf…

“Madde 41 – Hakkaniyete uygun tatmin…

Mahkeme Sözleşme veya Protokollerin ihlal edildiğini tespit ederse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Tarafın iç hukuku yalnızca kısmen giderime imkân veriyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, zarar gören taraf için hakkaniyete uygun tatmin kararı verebilir.”…

Hakkaniyete uygun tatmin kurumu Sözleşme’nin 11 No.lu Protokol ile değişmeden önceki…

1.1.2. Tatmin Kararının AİHM Kararları Arasındaki Yeri

AİHS’de düzenlenen yargılama usulünde davayı sonuçlandıran kararlar üç tür olup bunlar…

İlk olarak, Tüzük’ün “hükmün içeriği” başlıklı 74. maddesinin J bendinde “varsa, masraflara ilişkin karar”…

1.1.3. Tatmin Kararı Vermeye Yetkili Olan Birimler

Tatmin kararlarının esasa ilişkin kararın bir parçası olması dolayısıyla Mahkeme…

1.1.4. Müstakil Tatmin Kararları

Mahkeme Tüzüğü m. 75/1’deki “mevzu karara hazırsa” ifadesi önemlidir. Çünkü tatmin uygulamasına ilişkin değerlendirmeler karara hazır değilse,…

Erteleme kısmi nitelikte olabilir. Başka bir deyişle, tatmin kararının parçalanması…

Tatmine ilişkin değerlendirmenin ertelenmesi için pek çok sebep olduğu halde bazı…

Ertelenmiş olan tatmin değerlendirmesi karara bağlanmaya hazır olduğunda esasa ilişkin…

Müstakil tatmin kararı, önemle vurgulamak gerekir ki, esasa ilişkin karardan şeklen…

Mahkeme’ye göre ise kararların kesin olduğunu öngören Sözleşme’nin eski 52. maddesinin…

“Sözleşmenin 41. maddesinin uygulanmasına dair kararın verilmesinde, Daire veya Komite, mümkün olduğunca, davanın esasına bakan yargıçlardan oluşur. İlk Daire veya Komiteyi oluşturmanın mümkün olmaması halinde Bölüm Başkanı Daire veya Komiteyi kura ile tamamlar veya oluşturur.”…

Neumeister davasında müstakil tatmin kararına yönelik özel bir itiraz dikkat çekicidir. Davanın esasına ilişkin 27 Haziran 1968 tarihli kararda olası bir tatmin uygulamasının saklı tutulduğuna ilişkin herhangi bir hükme yer verilmediğine dikkat çeken Avusturya hükümeti, başvurucunun müstakil olarak yaptığı tatmin talebinin kabul edilemez olduğunu iddia etmiştir.(27)…

Sonuç olarak, bir tatmin kararının müstakil olarak verilebilmesi için önceden esasa…

1.2. HAKKANİYETE UYGUN TATMİN KAVRAMI

Bu kısımda, çalışmanın temel kavramı olan “hakkaniyete uygun tatmin”in açıklanması…

1.2.1. Tatmin (Satisfaction)

Günlük dilde kullanılan Türkçe “tatmin” sözcüğünün başlıca iki anlamı vardır: “Kalbe güven verme, insanın yüreğini rahatlatma, mânen kanmış, doymuş hâle getirme”…

Tatmin kurumunun uluslararası hukuka geçişi ise AİHS ile olmuş değildir. Tatmin AİHS…

İkinci olarak, uluslararası hukukta tatmin, uluslararası haksız fiilden kaynaklanan…

Tatminin ne şekilde sağlanacağı sorusunu kapalı bir liste ile cevaplamak mümkün değildir.…

Tatmin parasal ödeme şeklinde de olabilir.(52) Ancak, bu ödeme tazminattan farklıdır.(53)…

Sonuç olarak, uluslararası hukukta tatmin şekline ilişkin kesin bir kural yoktur.…

1.2.2. Hakkaniyete Uygun (Just)

Sözleşme’nin 41. maddesi tatmin gideriminden tek başına söz etmemekte, onu “hakkaniyete…

Hakkaniyet’in İngilizce karşılığı equity sözcüğüdür. Black’s Law Dictionary’de equity sözcüğünün…

Hakkaniyet kavramına uluslararası yargı organları tarafından sıklıkla başvurulduğunu…

“Anlaşılan o ki hakkaniyet bir yargıcın neyin makul olduğuna ilişkin subjektif kanaati değildir, çünkü bu, mutlak takdir yetkine götürüp keyfiyete dönüşebilir. Hakkaniyetin kullanımı hukuk normları temelinde olmalıdır (…)”(65)…