-
Git
: -
-
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece Profesyonel + pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
İkinci Bölüm
Teoriden Somuta Doğru: Mevzuat ve Uygulama
I. Seçim Hukuku Ve Kaynakları
Bu başlık altında, öncelikle seçim hukuku kavramının tanımı yapılacaktır.…
Genel olarak Seçim Hukuku, devlet kademelerine yönelik gerçekleştirilen seçimlerin yürütülmesi ile ilgili kurallara ilişkin bir kavramdır. En geniş anlamıyla Seçim Hukuku kavramı;…
Bu bağlamda Seçimlerin Yönetimi Hukuku, seçim hukukunun bir alt dalı olarak kabul edilmektedir. Buna rağmen Seçim Hukuku çoğu…
B. Seçim Hukukunun Kaynakları
Seçim hukukunun başlıca kaynakları hem uluslararası hem de ulusal boyutta farklı…
1. Uluslararası Kaynaklar
Bireylerin yönetime doğrudan ya da özgürce seçilmiş olan temsilcileri eliyle katılması…
Seçime ilişkin haklar siyasi nitelikte haklar olup, insan haklarının bir türünü oluşturmaktadırlar. Bu haklar belirli bir hukuk düzeni ya da çeşitli insan hakları belgeleri kapsamında (bazen içtihat hukukundan doğmak suretiyle) temel hükümler/düzenlemeler olarak büyük bir öneme sahiptirler. Seçimle ilgili hakların düzenlendiği en önemli insan hakları belgeleri ise taraf ülkeleri bağlayan bir kısım evrensel ve bölgesel beyanname (declaration) ve anlaşmalardan (conventions) ibarettir. Bir ülke söz konusu uluslararası insan hakları belgelerine taraf olmasa dahi, seçimle ilgili haklara yönelik (özgür ve adil seçimlere ulaşmaya dair) evrensel boyutta gelişmiş bulunan bağlılık olgusu…
a. Evrensel İnsan Hakları Belgeleri
Seçim Hukuku’na kaynak teşkil eden evrensel nitelikteki insan hakları belgeleri başlıca…
(1). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nca 1948 yılında ilan edilmiş olan beyannamenin
1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 21. maddesi(9),…
(2). Kadınların Siyasal Haklarına İlişkin Sözleşme
Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca 1952 yılında ilan edilen Kadınların Siyasal Haklarına…
(3). Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi
Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi; 2, 19, 21, 22 ve 25. maddeleriyle…
Sözleşmenin 25. maddesi(16) (a) bendinde bireylere doğrudan ya da özgürce seçilmiş olan temsilcileri vasıtasıyla yönetime katılma hakkı sunmaktadır.…
Sözleşme kapsamında Seçim Hukuku’na ilişkin tali nitelikteki başlıca maddeler ise…
(4). Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
1979 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen, Kadınlara Karşı Her…
b. Bölgesel İnsan Hakları Belgeleri
Seçim hukukuna kaynak teşkil eden bölgesel nitelikteki insan hakları belgeleri başlıca…
(1). Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Beyannamesi
1948 tarihli Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Beyannamesi’nin 20, 21 ve 22. maddeleri…
(2). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
1952 tarihinde imzalanan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Hakları ve Temel…
(3). Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi
1969 yılında Amerikan Devletleri İnsan Hakları İhtisas Kongresi’nde kabul edilen…
Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında, Seçim Hukuku’na kaynak olarak gösterilebilecek…
Buraya kadar incelenen belgelerde yer almayan cevap hakkı ise şahsına yönelik saldırı, karalama ya da iddiada bulunulan kişinin, aynı yol ve yöntemle hakkındaki iddiayı yanıtlayabilmesi olarak tanımlanabilmektedir(35).…
(4). Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi
Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi, 1981 yılında Afrika Birliği Devlet…
13. madde yönetime katılma hakkını; yukarıda incelenen belgelere paralel bir biçimde,…
Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi kapsamında Seçim Hukuku’na ilişkin olarak…
c. Diğerleri
Buraya kadar incelenen kısımda, Seçim Hukuku’na ilişkin kaynak niteliği taşıyan başlıca…
2. Türk Seçim Hukuku’nun Kaynakları
Türk Seçim Hukuku’nun kaynakları başlıca şu şekilde sıralanabilmektedir:…
a. Uluslararası Sözleşmeler
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Uluslararası Çalışma Örgütü’ne 1932, Birleşmiş Milletler…
b. Anayasa
1982 Anayasası’nın birden çok hükmü Seçim Hukuku’na kaynak niteliği taşımaktadır.…
(1). Seçme, Seçilme ve Siyasi Faaliyette Bulunma Hakları
1982 Anayasası’nın dördüncü bölümünde yer alan “Seçme, Seçilme ve Siyasi Faaliyette…
67. maddenin devam eden ikinci fıkrası; “Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit,…
67. maddenin beşinci fıkrasına göre; “Seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde…
…Maddenin değişik altıncı fıkrası, seçim yasalarının ‘temsilde adalet’ ve ‘yönetimde istikrar’ ilkelerini bağdaştıracak biçimde düzenleneceğini öngörmektedir. Amaç, seçmen istencinin yasama organına olabildiğince uygun yansımasıdır. Toplumsal istemlerin ve yeğlemelerin yasama organına tam …
Temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkeleri ile birlikte anılan ve yüksekliğinden…
…Seçime katılan ve 2839 sayılı Yasa’nın 33. maddesinde öngörülen % 10’luk ülke barajını aşan siyasî partilere verilecek ülke seçim çevresi milletvekilinin hesabında gözetilecek ölçünün yasama organının takdiriyle yürürlüğe konulduğu açıktır. Seçim sistemlerinin anayasal ilkelere ödünsüz uygunluğu yanında kimi zorunlu koşulları içermesi kaçınılmazdır. Sistemin doğasından kaynaklanan ve yüzdelerle konulan barajlar, ülke yönünden, seçme ve seçilme hakkını sınırlayıcı, olağandışı ölçülere varmadıkça uygulanabilir, kabul edilebilir ve aykırılığından söz edilemez belirlemelerdir. Yasama organının anayasal çerçeveye bağlı kalarak takdir ettiği sınırlama ve aşırı sayılmayacak düzeydeki baraja rakam ve oran olarak elatmak, yargısal denetimin amacıyla bağdaşmaz. Kaldı ki % 10’luk baraj yönetimde istikrar ilkesine uygundur ve temsilde adalet ilkesiyle de bağdaşmaktadır…(67)…