Eser Sözleşmesinde İş Sahibinin Vadeden Önce İşi Başkasına Yaptırma Hakkı (TBK m. 473 f.2)

Son olarak kaim değer teorisine göre(51) (Surrogatstheorie) TBK m. 113 f.1 maddi hukuka ilişkin bir hükümdür. Bu görüşe göre de işi başkasına yaptırma hakkı aynen ifa anlamına gelmemektedir. Tam tersi alacaklının TBK m. 113 f.1’e başvurabilmesi için borcun sona ermiş olması gerekecektir. İşin başkasına yaptırılması, alacaklının ancak borçlunun borcunu ifa etmemesi halinde başvurulabileceği tali bir haktır. Bunun için ya borcun ifasının imkânsızlaşması ya da borçlunun temerrüdü halinde alacaklının ifadan vazgeçtiğini borçluya bildirmesi gerekecektir. Bu görüşteki yazarlara göre işi başkasına yaptırma hakkının düzenlendiği hükümlerin hiçbirinde, bu hakka başvurulabilmesi için bir eda hükmü alınması gereğinden bahsedilmemiştir. Alacaklının bu hükme göre borçluya ifayı talep ettiği hususunda ihtarda bulunarak aynen ifa için ek süre tanıması ve bu sürenin boşa geçirilmesi halinde aynen ifadan vazgeçtiğini bildirmesi gerekir. Bu görüşün dayanaklarından birinin de Kanunun sistematiği olduğu ileri sürülmektedir. TBK m. 113 f.1’e nazaran özel hüküm niteliğinde olan TBK m. 473 f.2’ye göre iş sahibinin işi başkasına yaptırabilmesi için alacaklının yüklenicinin ayıbı giderme ya da işe devam etme borcundan, yani aynen ifadan vazgeçmesi gerekmektedir. (52)-