6306 SAYILI AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUN’A İLİŞKİN DEĞERLENDİRME
Araş. Gör. Seyit Rasim DORU…
Giriş
Bilindiği üzere, ülkemizin büyük bir bölümü deprem riski altındadır. Buna rağmen,…
Ülkemizde kentler; aşırı nüfus yığılmaları, deprem ve diğer afet tehlike ve riskleri,…
Türkiye’nin %90’ının birinci, ikinci ve üçüncü deprem kuşağı içerisinde yer almasının…
Ülkemizde söz ettiğimiz deprem riskinin üstesinden gelmek için planlı, stratejik…
Biz de bu çalışmamızda öncelikle 6306 sayılı Kanun’un genel bir değerlendirmesini…
Çalışmamız elbette ki bir şerh şeklinde olmayacaktır fakat genel olarak kanuna ilişkin…
I. 6306 SAYILI KANUN’UN KENTSEL DÖNÜŞÜM BAKIMINDAN NİTELİĞİ
6306 sayılı Kanun’un niteliği derken kastettiğimiz şey; bu kanunun tam anlamıyla…
Ülkemizde daha önce de 6306 sayılı Kanun kadar kapsamlı olmasa da kentsel dönüşüme…
Kentsel dönüşüm, sadece basit bir arazi kullanımı sorunu olmayıp sosyal kültürel…
6306 sayılı Kanunun amacı; kanun gerekçesinde “Kanun sayesinde, başta deprem olmak üzere tabiî afetler sebebiyle meydana gelmesi kuvvetle muhtemel can ve mal kayıpları önlenecek; mülkiyet haklarına saygı, sağlıklı ve düzenli yerleşme, daha az maliyet ile en fazla sosyal faydanın temin edilmesi, kaynakların plânlı, sağlıklı ve verimli kullanılması ilkelerinin hayata geçirilmesi de mümkün olacaktır. (…) yerleşme ve yapı emniyeti temin edilecek ve muhtemel can ve mal kayıpları ile iktisadî ve sosyal diğer zararların en aza indirilmesi mümkün olacaktır. Ayrıca, hâlihazırda yaşanabilirlikten uzak, köhnemiş, can ve mal emniyeti bakımından riskli ve görüntü itibarı ile de çirkin olan yapılaşmalar ortadan kaldırılabilecek, estetik yapılar inşa edilecek ve halkın daha sıhhatli ve emniyetli şartlar altında ikameti de temin edilecektir.” şeklinde…
Ülkemizde maalesef en çok can ve mal kaybına yol açan afet “deprem” olduğundan, 6306…
Kanun hükümlerine bakacak olursak; örneğin amaç maddesinde afet riski altında olmayan…
Kanunun tespit ettiğimiz niteliği bizzat dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından;…
Kanunun hedeflediği deprem riski altındaki alanları ve alan içindeki/dışındaki riskli…
Dolayısıyla her ne kadar “ismi dışında ‘afet’ vurgusu neredeyse hiç yapılmayan kanun tasarısının asıl amacının ‘dönüşüm’ olduğu bütününe bakıldığında açıkça anlaşılmaktadır.” şeklinde…
II. Kanun Tekniği Açısından Kanunda Yer Alan İfade Belirsiziklerinin Doğurabileceği Problemler
6306 sayılı Kanun’u değerlendirirken değinmemiz gereken bir diğer husus kanunda…
Kanun hükümlerinde yer alan bazı ifade belirsizlikleri, aşağıda değineceğimiz üzere…
Yine kanunun 2. maddesinin d bendinde, riskli yapı tanımı yapılırken “ekonomik ömrünü tamamlamış”…
Kanunun 3. maddesinin 3. fıkrasında Bakanlığa tahsis edilecek taşınmazlardan söz…
Kanunun 3. maddesinin 5. fıkrasında; “Tahsis ve devir tarihinden itibaren üç yıl içinde ve gerekli görülen hâllerde Bakanlığın talebi üzerine Maliye Bakanlığınca uzatılan süre içinde maksadına uygun olarak kullanılmadığı Bakanlıkça tespit edilen taşınmazlar, bedelsiz olarak ve resen tapuda Hazine adına tescil edilir veya önceki maliki olan kamu idaresine devredilir”…
Kanunun tartışmaya en açık hükümlerinden birisi de 3. maddesinin 7. fıkrasında yer…
AYM tarafından iptal edilen bir diğer hüküm ise Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasında…
“Bu düzenlemede de görüldüğü üzere geçiciliğin sınırı belirlenmemiş ve bu konuda da bir belirsizlik oluşmuştur. Bu belirsizlik, idarenin takdir yetkisinin genişlemesine neden olacak türde bir belirsizliktir. Oysa örneğin Belediye Kanunu’nun 73. maddesinin 11. fıkrasında; ‘Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde; ifraz, tevhit, sınırlı ayni hak tesisi ve terkini, cins değişikliği ve yapı ruhsatı verilmesine ilişkin işlemler belediyenin izni ile yapılır. Bu yerlerde devam eden inşaatlardan projeye uygunluğu belediye tarafından kabul edilenler dışındaki diğer inşaatlar beş yıl süreyle durdurulur.…
Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasında hak sahiplerine; 2. fıkrasında ise uygulamanın…
Kanunun 5. maddesinin 3. fıkrasında riskli yapıların yıktırılması için maliklere…
Kanunda yer alan söz konusu belirsizliklerin benzerleri uygulama yönetmeliğinde de…
Yine, yönetmeliğin teknik heyetlere ilişkin 10. maddesinin 1. fıkrasında teknik heyetin…
AYM tarafından iptal edilen Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrasında da bazı kanunlar…
Kanunların, içerdiği düzenlemelerde idarelere takdir yetkisi tanıyan hükümlerinin…
III. Temel Haklara/Özgürlüklere ve İlkelere Müdahale Eden Hükümler
6306 sayılı Kanun, afet riski altındaki alanların dönüştürülmesini düzenlerken pek…
Mülkiyet hakkında müdahale içeren fakat AYM tarafından iptal edilen Kanun’un; “Bu Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup riskli yapılar dışında kalan diğer yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça gerekli görülenler de bu Kanun hükümlerine tabi olur.” şeklindeki…