Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap: Sigorta Hukuku- Cilt V - Yargı Kararları

Şunu tekrarlamakta yarar görmekteyiz. Karşı oy yazısında, sigorta sözleşmesinin yapılmasına aracılık etmiş olan banka lehine prim alacağının güvencesi olarak sigorta parası (tazminatı) alacağı üzerinde rehin kurulduğu belirtilmektedir. Sigorta sözleşmesinden doğan prim alacağı acente sıfatıyla bu sözleşmenin kurulmasında görev alan bankaya ait değildir. Prim alacağı sigorta güvencesini sağlayan kuruluşa (olayda Tarım Sigortaları Havuzu) aittir. Bir kişi lehine bir başka kişinin alacağı için rehin tesis etmek açıklanmaya muhtaç bir durumdur. Kararda ve karşı oy yazısında bu hususta makul bir açıklama yer almamaktadır.

(Banka, sigorta ettiren çiftçiye ait prim borcu (kısmı) için kredi kullandırmış olması dolayısıyla ondan alacaklı duruma gelmiş ve kendisiyle bu kredi alacağını güvenceye bağlamak üzere bir rehin sözleşmesi yaparak aynı zamanda “rehin alacaklısı” sıfatını kazanmış olabilir). …

Karar, sigorta parası (tazminatı) üzerinde rehin hakkı kurulduğu varsayımına dayanan bir karardır. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi bu rehin hakkının ne şekilde oluştuğunun açıklanması gerekmektedir. …

Kaldı ki, poliçe üzerindeki bankanın “dain-i mürtehin” (rehin alacaklısı) haline gelmesini sağladığı kabul edilen kayıt (“dain-i mürtehin” kaydı) sigorta parasının borçlusu olan sigortacı (onu temsilen hareket etmiş bulunan acente) tarafından konulmuştur. Borçlunun kendi işlemiyle borcu üzerinde başkası lehine rehin kurma hak ve yetkisi yoktur. Alacak üzerindeki rehin, alacaklının (lehine rehin hakkı kurulan üçüncü kişiyle) gerçekleştireceği bir işlemle kurulur. Olayda bu gibi bir işlemin varlığı da karardan anlaşılamamaktadır.…

Burada çok kısa olarak tekrarlayalım ki, sigorta ettiren malikin, sigorta konusu malvarlığı unsuru (değer) üzerinde geçerli bir rehin hakkının mevcut olduğu durumlarda, malik çıkarını sigorta koruması altına almış olan mal sigortacısına yönelttiği istemin sonuçlandırılması, rehin alacaklısının onayına bağlı tutulmamalıdır. Sigorta ettiren, mal sigortacısını serbestçe dava edebilmeli; rehin alacaklısının hakkı ise dava sonunda verilecek kararın hüküm fıkrasında ve daha sonra icra aşamasında korunmalıdır. …