Miras Hukuku - Butlan Sebeplerinin Varlığının Mirasçılığa Etkisi

Olayda mirasbırakan (M)’nin altsoyu bulunmamaktadır. Bu nedenle birinci zümrede kimse yasal mirasçı olamayacaktır. Aynı şekilde ikinci zümrede de mirasçı bulunmamaktadır. Mirasbırakanın anne ve babasının evlat edinmiş olduğu (K)’nın (M)’ye yasal mirasçı olması MK m.500 uyarınca mümkün değildir. (K) bu kurala göre kendisini evlat edinenlere mirasçı olabilirse de (M) bu kişilerden olmadığı için ona mirasçı olamaz.

Bu durumda sağ kalan eşin üçüncü zümre ile mirasçılığı söz konusu olacak ve MK m.499, b.3 uyarınca sağ kalan eş (E)’nin yasal miras payı 3/4 olacaktır.

Geriye kalan 1/4’lük yasal miras payı 3. zümre içerisinde dağıtılacaktır. Bu oran öncelikle (A)’nın anne ve baba tarafı ile (B)’nin annesi ve babası tarafı arasında eşit olarak (1/8) paylaşılacaktır. (A)’nın annesine düşen 1/16’lık oran onun altsoyu olan (S) ve (T) arasında ikiye bölünecektir (1/32).

Bunun yanında (T) ayrıca, (A)’nın babasından gelen 1/16’lık payı da alacaktır. Sonuçta (S)’ye düşecek olan yasal miras payı oranı 1/32 iken, (T)’nin payı 1/16+1/32=3/32 olacaktır.

(B)’nin annesi ve babası tarafına düşecek 1/8’lik miras payı da önce zümre başlarına dağıtılacaktır. Ancak bu tarafta (M)’nin ölümü anında sadece (P) hayatta olduğu için (P) bu payın tamamına sahip olacaktır. (P)’nin yasal miras payı bu nedenle 1/8’dir.

Medeni Kanun m.129’a göre aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır:

1- Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,

2- Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,

3- Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.

Somut olay bakımından (M) ile (E) arasındaki evlilik, MK m.129, b.1 uyarınca mutlak butlanla batıldır. Zira (E), (M)’nin kardeşinin kızıdır.

MK m.145 ise eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunmasını bir mutlak butlan sebebi olarak saymıştır. MK m.159’da evlenmenin butlanını dava etme hakkının mirasçılara geçmeyeceği düzenlenmiştir. Ancak bu hükmün butlan davasının sadece eşler tarafından açılmasına imkân tanıyan nispi butlan hallerine özgüdür.

Mutlak butlan hallerinden birinin varlığı halinde her ilgilinin evliliğin butlanının tespiti için dava açma hakkı vardır. Bu doğrultuda, somut olayda mirasçılardan (T) ilgililerden biri sayılacak ve dava açabilecektir.

MK m.159 son cümle ise şu şekildedir: “Dava sonucunda evlenme sırasında iyiniyetli olmadığı anlaşılan sağ kalan eş, yasal mirasçı olamayacağı gibi, daha önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakları da kaybeder.”

Bu düzenleme, mutlak butlan halleri için de uygulanır. Dolayısıyla (T) tarafından açılacak olan davada sağ kalan eş (E)’nin iyi niyetli olup olmadığının tespiti gerekir. İyiniyetli olmadığı ispat edilebilirse, (E) yasal mirasçı sıfatını kaybedecek ve (M)’nin 3. Zümre mirasçıları olan (S), (T) ve (P) arasında paylaştırılacaktır.

(M)’nin altsoyu bulunmamaktadır. Ayrıca (E) ile devam eden bir evlilik birliği de yoktur. Bu nedenle sağ kalan eş ve birinci zümrede mirasçı bulunmadığı için (M)’nin yasal miras payının ikinci zümre arasında paylaştırılması gerekir. bu oran (M)’nin anne ve babasından oluşan iki kola 1/2 olarak eşit şekilde dağıtılacaktır. (M)’nin annesi ve babası ondan önce ölmüş olduğu için onların yerini halefiyet kuralı gereğince kendi altsoyları alacaktır:

- (M)’nin annesinin (K1) ve (K2) olmak üzere iki çocuğu; (M)’nin babasının ise (K1), (K2) ve (Ç) olmak üzere üç çocuğu bulunmaktadır. Bu durumda (K1) ve (K2) öncelikle (M)’nin annesinden gelecek olan 1/2’lik oranı eşit olarak 1/4 şeklinde paylaşacaklardır. Ancak (K2) de ölmüş olduğu için onun 1/4'lük payını çocukları (S1) ve (S2) arasında eşit olarak 1/8 oranında dağıtmak gerekir.

- (M)’nin babasının 1/2’lik payı ise onun üç çocuğu olan (K1), (K2) ve (Ç) arasında 1/6 oranında paylaştırılacaktır. Ancak (M)’den önce ölmüş bulunan (K2)’nin payı yine çocukları (S1) ve (S2) arasında eşit olarak 1/12 oranında dağıtılacaktır.