OLAY
“…Davacının muris K1' ün ikinci evliliği sırasında evlat edindiği oğlu, davalı K2' ün murisin 3. eşi, diğer davalılar K3 ve K4' ın da murisin evlat edindiği çocukları olduğu, murisin, Karşıyaka İlçesi, A1 Mahallesi, N1 parsel, 3. Kat 3 nolu bağımsız bölümünü 27/04/2015 tarihinde tapuda düzenlenen resmi senet ile davalı K2' e sattığı, 17/05/2005 tarihinde Karşıyaka 2. Noterliği' nde düzenlediği N2 yevmiye nolu mirastan ıskat ve düzenleme şeklindeki vasiyetnamesi ile oğlu K6' ü "annesinin vefat ettiği tarihten (1990) yılından bu yana asla beni aramamış, sormamış, bayramlarda, hastalıkta gelip hatır almamış ve yardımcı olmamıştır. Hatta geçmişte bana saldırmış ve dövmek istemiştir. 15 yılı aşkın bir süredir bu şahıs ile hiç bir sosyal ve sıhhi bir bağım kalmamıştır. Bu nedenle bu şahsı TMK nın aile hukuku ile ilgili hükümlerini yerine getirmemesi nedeniyle türk örf ve adetleri gereğince evlatlık olarak kabul etmem mümkün değildir. Bu şahsı mirastan ıskat ediyorum bu nedenle de bu kişinin mirasımda hak ve alacaklarımda hiç bir hakkı yoktur." şeklinde beyanla davacıyı mirastan ıskat ettiği, menkul mallarını eşine bıraktığı, taşınmazın eşine satışından elde ettiği parayı da, ıskat ettiği mirasçı dışındaki diğer mirasçılarına bıraktığı anlaşılmıştır…” (
SORULAR/CEVAPLAR
1. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi’nin yukarıda anılan kararına konu olan uyuşmazlık hangi ölüme bağlı tasarruftan kaynaklanmaktadır?
Mirasçılıktan çıkarma , MK m.510-513 arasında düzenlenmiş bir ölüme bağlı tasarruftur. Bu tasarrufu ile mirasbırakan saklı paylı bir mirasçısının saklı payını almasının önüne geçecek “olumsuz” bir tasarrufta bulunmaktadır. Mirasçılıktan çıkarma için yasa koyucu iki temel sebep öngörmüştür:
- Mirasçının mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi.
- Mirasçının aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde ihlal etmesi.
Bu temel iki sebebin öngörüşmüş olmasınında nedeni (veya her ikisinin), bunların gerçekleşmesi halinde mirasbırakan ile mirasçısı arasındaki sıkı bağların kopması düşüncesidir. Ancak mirasçılıktan çıkarma için yasa koyucunun öngördüğü bu iki objektif sebebin gerçekleşmesinin dışında sübjektif olarak da aile bağlarının kopmuş olması aranmaktadır. Zira, bu sebeplerden birinin gerçekleşmesine rağmen mirasbırakan ile mirasçısı aynı şekilde ilişkilerine devam ediyorsa, sübjektif unsur gerçekleşmiş olmayacağı için salt bu davranışların varlığı mirasçılıktan çıkarmaya zemin oluşturamayacaktır.
MK m.578’de sayılan mirastan yoksunluk sebeplerinin varlığı halinde mirasçı olamama sonucu -otomatik olarak- kendiliğinden gerçekleşir. Buna karşılık mirasçılıktan çıkarmada, mirastan yoksunluktan farklı olarak mirasbırakanın bir ölüme bağlı tasarruf yapması ve saklı paylı mirasçısının mirasçı olmasını istemediğini açıkça beyan etmesi şartı aranır. Ancak bunun için mutlaka “Mirasçılıktan çıkarıyorum.” ifadesini kulllanmış olması aranmaz. Mühim olan, mirasbırakanın arzusunun ilgili mirasçının mirastan pay almasını engellemek olduğunun açık ve ent bir biçimde anlaşılabiliyor olmasıdır. Mirasbırakan yalnızca bazı sitemlerde bulunmuşsa bu geçerli bir mirasçılıktan çıkarma tasarrufu için yeterli değildir.
Mirasçılıktan çıkarma, kısmi çıkarma ve tam çıkarma olarak iki şekilde gerçekleşebilir.
Ayrıca mirasçılıktan çıkarma, eski deyimiyle “cezai ıskat” ve “koruyucu ıskat” olmak üzere iki türlüdür. İlkinde, mirasçının mirasbırakana karşı ağır bir suç işlemesi veya aile hukukundan doğan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde ihlal etmesi söz konusu iken; ikincisinde mirasbırakan mirasçılıktan çıkardığı altsoyunun çocuklarını korumak amacıyla bu tasarrufu yapmaktadır.
2. Bu tasarrufa bir miras sözleşmesinde yer verilmesi mümkün müdür?
Mirasçılıktan çıkarma tasarrufu yapmanın olağan yolu vasiyetname olarak kabul edilmektedir. Ancak mirasçılıktan çıkarma tasarrufunun miras sözleşmesinin içinde yapılmasına bir engel yoktur. Bu halde ilgili tasarruf, vasiyetname hükümlerine tabi olur. Miras sözleşmesinin bağlayıcı içeriğine dahil sayılmaz. Bu itibarla, mirasçılıktan çıkarma tasarrufu miras sözleşmesi içinde yer alırsa, mirasbırakan tarafından her zaman serbestçe geri alınabilir.
3. Mirasbırakan mirasçılıktan çıkardığı mirasçısını affedebilir mi? Bu mümkün ise, mirasbırakanın af beyanı veya bunu gösterir fiili davranışları mirasçılıktan çıkarma tasrrufunun etkisiz kılınması için yeterli midir?
Mirasbırakan mirasçılıktan çıkardığı mirasçısını zaman içinde duygularının değişmesi, mirasçısının davranışlarının düzelmesi gibi sebeplerle veya sebepsiz olarak affedebilir.
Mirastan yoksunlukta af konusu düzenlenmiştir. MK m.578, f.3: “Mirastan yoksunluk, mirasbırakanın affıyla ortadan kalkar.” Buna karşılık, mirasçılıktan çıkarmada af halinde bunun mirasçılıktan çıkarma tasarrufuna etkisi konusunda yasada bir düzenleme öngörülmüş değildir. Buradaki asıl sorun, vasiyetname gibi şekle bağlı bir tasarruf işleminde yer verilen mirasçılıktan çıkarma tasarrufunun, şekle uyulmaksızın, fiili bir af sonucunda geri alınmış sayılıp sayılamayacağıdır. Doktrinde bir kısım yazar ve İsviçre Federal Mahkemesi mirasbırakan, bu tasarrufunu geri almadıkça, salt af açıklamasında bulunmasının tasarrufu geri almayacağını savunmakta iken bir kısım yazar ise, af açıklamasının doğrudan doğruya mirasçılıktan çıkarma tasarrufunu ortadan kaldırmayacağı ancak çıkarılan kişinin tenkis davası açmak suretiyle saklı payına kavuşacağı görüşündedir.
EN
TR
