8698 2024 Yılı Sulama Tesisleri İşletme ve Bakım Ücret Tarifelerine İlişkin Karar

Ekli “2024 Yılı Sulama Tesisleri İşletme ve Bakım Ücret Tarifelerine İlişkin Karar”ın yürürlüğe konulmasına, 6200 sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce Yürütülen Hizmetler Hakkında Kanunun 28 inci ve 29 uncu maddeleri gereğince karar verilmiştir.

2024 Yılı Sulama Tesisleri İşletme ve Bakım Ücret Tarifelerine İlişkin Karar

Sulama tesisleri

(1) İşletme ve bakım ücreti alınacak sulama tesisleri aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.

İşletme ve bakım ücret tarifeleri

(1) Sulama tesislerinden faydalananlardan aşağıdaki tablolarda belirtilen miktarlarda işletme ve bakım ücreti alınır.

Uygulamaya ilişkin genel esaslar

(1) 2024 yılında sulama tesislerinde uygulanacak olan işletme ve bakım ücreti tarifelerine ilişkin genel esaslar aşağıdaki şekildedir.

a) İşletme ve bakım ücreti, her bitkinin yıl içindeki yetişme süresine göre tespit edilir. Bu nedenle, bir yıl içinde aynı parsele, biri kalktıktan sonra yenisi ekildiğinde, bu bitkilerin her biri için ayrı ayrı işletme ve bakım ücreti uygulanır.

Yıllık işletme ve bakım ücretleri; sulama alanı içinde ve dışında sulama tesisinin herhangi bir cüz’ü ile ilişkisi bulunan sahalarda, sulama sayısına bakılmaksızın, sulanan parsel sahibine, kiracı veya ortakçıya (gerçek kişiler, kamu hukuku ve özel hukuk tüzel kişilikleri dâhil) uygulanır.

b) Suyun m3 olarak ölçülebildiği sulama şebekelerinde, işletme ve bakım ücreti, tarifede gösterilen m3 su ücreti üzerinden uygulanır. Ücret tahakkukunu, m3 su ücreti üzerinden yapıp yapmamakta Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) serbesttir.

DSİ Bölge Müdürlüğünün onayı ile işletme ve bakım ücretlerinin altında kalmamak kaydıyla sulama sayısı ve sulama süresi yöntemlerine göre de tarife uygulanabilir.

DSİ Bölge Müdürlüğünün onayı ile yetiştirilen bitkinin ihtiyacından çok daha fazla su kullananın kademeli olarak artan bir ücret ödemesini, uyguladığı sulama yöntemi veya başka tedbirlerle kayıplarını azaltarak ihtiyacından daha az su kullananın ise kademeli olarak azalan bir şekilde ücret ödemesini sağlayacak bir tarife belirlenebilir ve uygulanabilir.

c) İşletme ve bakım ücretleri, sulamaların bir kısmında bulunabilen kadim su kullanma haklarına bakılmaksızın eşit olarak uygulanır.

ç) İşletme ve bakım ücretlerinin uygulanmasında, sulanan alan ölçümünde hesaplamaya giren en küçük alan birimi 0,1 dekar = 1 ar olarak kabul edilir.

d) Aynı parselde aynı zamanda karışık olarak çeşitli bitkiler sulandığında, bitkilerin alanları ayrı ayrı tespit edilebiliyorsa her bitki çeşidi için o bitkiye ait ücret uygulanır. Aynı parselde aynı zamanda karışık olarak sulanan bitkilerin alanları ayırt edilemiyorsa, parselin tamamına bunlardan su kullanım hizmet bedeli en yüksek olan bitkinin ücreti uygulanır.

e) Mahalli şartlara göre, genel olarak sulama mevsimi dışında yapılan sulamalara “Mevsim Dışı Sulamalar” denir.

Sonbaharda tarlanın ekime hazırlanması için yapılan tav sulaması veya tohumun çimlenmesi için yapılan sulamalar, mevsim dışı sulama kabul edilir. Ancak, bu sulamadan sonra, aynı bitkiler sulama mevsimi içinde de sulandığında, o bitkiye ait ücret uygulanır.

Sulama mevsimi dışında, bitki yetiştirilmeksizin, arazi iyileştirmek amacıyla yapılan sulamalar da mevsim dışı sulama kabul edilir. Bitki yetiştirilmesine bakılmaksızın kış yıkama sulaması yapılan sulamalar da tav sulaması kabul edilir.

Mevsim dışı sulamalarda ölçü işlemi sulamadan sonra yapılmayıp, sadece sulanan parseller tespit edilir. Normal ölçüm zamanında diğer parsellerle beraber bu parseller de ölçülür ve mevsim dışı sulamanın yapıldığı yıla ait tarife uygulanır.

f) Tarifede yer almamakla beraber, yapımı tamamlanıp da işletmeye açılan ve/veya çeşitli nedenlerle tarifede yer almayan sulama tesislerine, tesisin özelliğine uygun olan sulamanın ücret tarifesi, Tarım ve Orman Bakanlığının onayı ile uygulanır.

g) İşletme, bakım ve yönetim sorumluluğu devredilen tesislerde, devir sözleşmesinin yürürlükten kaldırılması halinde tesisin özelliğine uygun olan sulamanın ücret tarifesi, Tarım ve Orman Bakanlığının onayı ile uygulanır.

ğ) İşletme, bakım ve yönetim sorumluluğu devredilen tesisler içinde, devredilmeyerek DSİ’nin sorumluluğu altında kalan (bir ya da birden fazla kuruluş tarafından kullanılan) ortak tesislere yapılan masraflar, her bir kuruluşa faydalandığı alan oranında tahakkuk ettirilir.

h) Ölçüm işlemleri çeşitli nedenlerle yapılamadığında veya geciktiğinde, ölçülmesi gereken alan, sulayıcılar tarafından önceden verilen sulayıcı bilgi formunda gösterilen miktarlar esas alınarak tespit edilir.

ı) DSİ’ce işletilip tarife uygulanmayan sulama (işletme öncesi devreye alma kapsamında bulunan sulama tesisleri hariç) ye tahliye tesislerine yapılan işletme, bakım ve onarım giderleri her tesisin kendi yatırımlarına eklenir.

i) Ücret tarifelerinde yer alan “Baklagiller” tanımı; normal ekim mevsimi içinde tarla ziraatı şeklinde ekilip, sulanan ve genellikle kuru dane olarak üretimi yapılan fasulye, nohut, mercimek, bakla, soya ve kanolayı (kolza) içermektedir.

j) Meyve bahçelerinde, ağaçlar arasında herhangi bir bitki ekildiğinde yalnızca “Meyve” ağaçlarına ait olan işletme ve bakım ücreti uygulanır.

k) “Fidan”, ileride meydana gelecek meyve bahçesinin esasını teşkil eden, ürüne yatma süresi her çeşit için değişen ağaç topluluğudur. Dalları tıraşlanmış ve meyve veremez hale gelmiş meyve bahçelerine de “Fidan” için belirlenen işletme ve bakım ücreti uygulanır.

l) İleride meydana gelecek kavaklığın esasını teşkil eden, her yaştaki kavaklıklara, “Kavak” işletme ve bakım ücreti uygulanır.

m) Fide, satış fidanı ve her çeşit tohum yetiştirmek amacıyla kullanılan parselin sulanması halinde, bunlara ait olduğu esas bitkinin işletme ve bakım ücreti uygulanır.

n) Sadece çekirdek üretimi gayesiyle yetiştirilen kabağın sulanması halinde kabak bitkisine, “Bostan” işletme ve bakım ücreti uygulanır.

o) Muz seralarına “Muz” bitkisi ücreti uygulanır.

İndirimler

(1) Sulama alanı içinde ve dışında sulama mevsimi boyunca herhangi bir nedenle yeterli sulama suyu verilemediğinde, bu alanlara, DSİ’nin onayıyla, verilen su miktarı ve birim alandan alman bitki verimi de dikkate alınarak, tespit edilecek faydalanma oram ile tarifedeki işletme ve bakım ücreti çarpılarak bulunan miktar işletme ve bakım ücreti olarak uygulanır. Örneğin; sulama tesisi için tespit edilen faydalanma oram 0,80 ve tarifedeki işletme ve bakım ücreti 300 TL/da ise, uygulanacak işletme ve bakım ücreti 300 x 0,80 = 240 TL/da olacaktır. Bu ücretin sulanan alan ile çarpılması suretiyle, tahakkuk ettirilecek miktar tespit edilmiş olur.

(2) Bir yıl içinde aynı parsele biri kalktıktan sonra diğer bitki ekildiğinde, bir önceki bitkinin sulanmış olması şartıyla, ondan sonra ekilen bitkilerin işletme ve bakım ücreti %20 indirimli uygulanır. Aynı parsele ikinci veya üçüncü bitkilerin ekimi yılı içinde yapılıp hasadı ise ertesi yılın mart ayı sonuna kadar tamamlanan bitkilerde, sulanan parseller tespit edilir ve normal ölçüm zamanında diğer parsellerle beraber bu parseller de ölçülür ve ekim yılı tarifesi uygulanır.

(3) Sulama faaliyeti; sulamanın tüm cüzlerinin membasından mansabına bir bütünlük arz eder. Bu sebeple, sulamada kullanılmak maksadıyla; sulama tesisinin herhangi bir cüzü ile ilişkisi bulunan sahalarda, sulama ve tahliye kanalları ile tabii su yataklarına bırakılan sularla sulama alanı içi ve dışı sahalarda;

a) Çiftçilerin, tenebbüt müddeti boyunca devamlı olarak kendi motopomplarıyla suladıkları bitkilere (yağmurlama ve damla sulama sistemleri dâhil) işletme ve bakım ücreti %50 indirimli uygulanır.

b) Sulama sistemi yağmurlama ve damla sulama yöntemine göre inşa edilen ve teknik koşulların (sistem işletme basıncı vb.) uygun olduğu sulama tesislerinde; su ve enerji tasarrufunu teşvik etmek maksadıyla, sulamadan faydalanma sözleşmesinde taahhüt edilen hükümler saklı kalmak kaydıyla, yağmurlama ve damla sulama yöntemiyle sulama yapan su kullanıcılarına işletme ve bakım ücreti %50 indirimli uygulanır.

c) Sistem işletme basıncının yeterli olmaması durumunda; mecburi olarak kendi kurdukları motopomp ile yağmurlama ve damla sulama sistemiyle sulama yapanlara işletme ve bakım ücreti %50 indirimli uygulanır. Aynı şekilde açık kanallarda da bu şekilde sulama yapanlara, işletme ve bakım ücreti %50 indirimli uygulanır.

ç) DSİ ile sözleşme yapmadan, sulama alanı içinde ve dışında yapılan sulamalarda; motopomp, yağmurlama ve damla sulama sistemi indirimleri uygulanmaz.

(4) İkinci ve üçüncü fıkralarda bulunan indirimler uygulanırken birden fazla indirimin söz konusu olması durumunda, sadece en yüksek olan indirim oranı uygulanır. İndirim oranlarının eşit olması durumunda, indirimlerden sadece tercih edilecek biri uygulanır.

(5) Bir sulama şebekesinin belli bir kesiminde, sulama yapanların su dağıtımı dâhil (işletme ve bakım ücretleri ile ilgili işlemler hariç) işletme ve bakım hizmetlerini, DSİ tarafından belirlenen esaslara uygun olarak yapılacak sözleşme hükümlerine göre kurulmuş sulayıcı grubu veya sözleşme ile tespit edilen ilkelere göre sulayıcı grubu gibi faaliyet gösteren köy tüzel kişiliği ve/veya mahalle muhtarlığı tarafından yürüttükleri takdirde, bunlara işletme ve bakım ücreti indirimli uygulanır. İndirim oranları mahalli şartlara da bağlı olarak, her sulamaya ait sulama oranı, arazi genişliği, sulanan bitki çeşidi vb. özellikler göz önünde bulundurularak tespit edilir.

Bu indirim oranları; yalnız işletme hizmetlerine katılmaları halinde %20’ye, hem işletme hem de bakım hizmetlerine katılmaları halinde ise %25’e kadardır.

İşletmenin ve hizmetin özelliğine göre, bu indirim oranları; DSİ’nin onayı ile yalnız işletme hizmetlerine katılmaları halinde %30’a, işletme ve bakım hizmetlerine katılmaları halinde ise %50’ye kadar arttırılabilir.

Bu indirimlerin uygulanacağı alanlarda ayrıca ikinci ve üçüncü fıkralar kapsamındaki indirimlerin de uygulanması gerekiyorsa, önce ikinci ve üçüncü fıkradaki indirimler (İkinci ve üçüncü fıkralardaki indirimlerin aynı anda uygulanması söz konusu ise, sadece en yüksek olan indirim oranı uygulanır. İndirim oranlarının eşit olması durumunda, indirimlerden sadece tercih edilecek biri uygulanır.), daha sonra da sulayıcı grubu veya köy tüzel kişiliği ve/veya mahalle muhtarlığı indirimi uygulanır.

Diğer hükümler

(1) Sulamada kullanılmak amacıyla, DSİ depolama tesislerinden Büyük Menderes Nehri ve kollarına bırakılan sularla sulama yapanlara Van sulamasındaki işletme ve bakım ücretleri %75 indirimli uygulanır. Bu sulamalara ayrıca 4 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamındaki indirimler uygulanmaz.

(2) Baraj göllerinden çiftçilerin kendi imkânlarıyla suladıkları alanlara Van sulamasındaki işletme ve bakım ücretleri uygulanır. Bu sulamalara ayrıca 4 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamındaki indirimler uygulanmaz.

(3) İşletmeye açılan sulama projeleri içerisinde, tarifede bulunan tüm sulama tesislerinde;

a) DSİ’den izinli, belgeli veya ruhsatlı olarak yer altından çekilen su ile yapılan sulamalarda 45,00 TL/da işletme ve bakım ücreti uygulanır,

b) 16/12/1960 tarihli ve 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanunda belirtilen "Komşu" tarifine uygun konumda olan kişilerin, DSİ'den uygun görüş ve komşu için düzenlenmiş YAS kullanma belgesinin alınarak ibraz edilmesi koşuluyla, belgeli YAS kuyularından temin ettikleri suyla suladıkları alanlara 45,00 TL/da işletme ve bakım ücreti uygulanır,

c) DSİ’den izinsiz, belgesiz veya ruhsatsız olarak yer altından çekilen su ile yapılan sulamalarda ise mevzuat dâhilindeki mali ve cezai hususlarla ilgili haklar saklı kalmak kaydıyla, işletme ve bakım ücretinin %50’si uygulanır. %50’si alınarak bulunan ücret 45,00 TL/da’dan düşük olamaz. Çiftçilerin tamamen kendi YAS kuyularından suladıkları sahalarda erken ödeme indiriminden başka bir indirim uygulaması yapılmaz.

(4) Sulama sistemi yağmurlama ve damla sulama yöntemine göre inşa edilen sulama tesislerinde yüzeysel yöntemlerle sulama yapanlara işletme ve bakım ücretleri % 40 zamlı uygulanır. Ancak, sistemdeki sorunlar nedeniyle mecburi olarak yüzeysel yöntemlerle sulama yapanlara söz konusu zam uygulanmaz.

Yürürlük

(1) Bu Karar 1/1/2024 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Karar hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.