8859 2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar

Ekli “2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar”ın yürürlüğe konulmasına, 5488 sayılı Tarım Kanununun 19 uncu maddesi gereğince karar verilmiştir.

2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Karar, tarımsal üretimin ve gıda arz güvencesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması, üretim planlamasına katkıda bulunulması, verim ve kalitenin arttırılması, tarımsal üretimde çevreci yaklaşımların benimsenmesi ve uygulanan politikaların etkinliğinin arttırılması amacıyla hazırlanmış olup 2025-2027 yıllarında yapılacak bitkisel üretime yönelik desteklemeler ile diğer bazı tarımsal desteklemelere ilişkin hususları kapsar.

Bitkisel üretimin desteklenmesi

(1) Bitkisel üretimin desteklenmesi kapsamında yer alan desteklemelerden yararlanmak için ilgili üretim yılında Tarım ve Orman Bakanlığı (Bakanlık) tarafından belirlenen kayıt sistemlerine kayıtlı olma şartı aranır.

(2) Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından arpa, aspir, ayçiçeği (yağlık), buğday, kolza (kanola), fasulye (kuru), mercimek, mısır (dane), nohut, pamuk (kütlü), patates, soğan (kuru), soya ve yem bitkileri planlama kapsamına alınmıştır.

(3) Planlama kapsamındaki ürünler Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından belirlenen ve ekli listede yer alan tarım havzalarında desteklenir.

(4) Destek katsayı değeri ve destekleme tutarının hesaplanması:

a) 2025 üretim yılı için destek katsayı değeri dekara 244 TL’dir.

b) Temel, planlı üretim ve üretimi geliştirme destekleme tutarı, destek katsayı değeri ile destek katsayısının çarpımı sonucu elde edilir.

(5) Temel destek:

a) İlgili üretim yılında planlama kapsamına alınan ürünler için ekli listede yer alan tarım havzalarında, planlama kapsamına alınmayan ürünler için ise tüm havzalarda Tablo 1'e belirtilen kategoriye göre hesaplanan tutar üzerinden temel destek ödenir. Tablo 1’de isimleri yer almayan ürünler diğer ürünler olarak değerlendirilir.

b) Nadas alanlarına 0,30 destek katsayısı ile destek katsayı değerinin çarpımı sonucu hesaplanan tutar üzerinden temel destek ödenir.

c) Birinci grup yem bitkileri fiğ, burçak, mürdümük, hayvan pancarı, yem şalgamı, yem bezelyesi, yem baklası, üçgül, İtalyan çimi, yulaf (yeşil ot), çavdar (yeşil ot) ve tritikale (yeşil ot) ile bu ürünlerden yapılan silajları, ikinci grup yem bitkileri ise yonca, korunga, yapay çayır mera, silajlık mısır, silajlık soya, sorgum otu, sudan otu ve sorgum-sudan otu melezi ürünlerini kapsar.

(6) Planlı üretim desteği:

a) İlgili üretim yılında planlama kapsamına alınan ürünleri ekli listede yer alan tarım havzalarında üreten çiftçilere, Tablo 2’de belirtilen kategoriye göre hesaplanan tutar üzerinden planlı üretim desteği ödenir.

b) Kütlü pamuk için yurt içinde üretilip sertifıkalandırılan tohum kullanma şartı aranır.

c) Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından süt havzası olarak belirlenen Amasya, Bingöl, Bitlis, Çorum, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Muş, Tokat ve Tunceli illerinde yem bitkisi üreten çiftçilere Tablo 2’de ürünün bulunduğu kategoriye karşılık gelen destek katsayısının %50’si kadar ilave planlı üretim desteği ödenir.

ç) Yeraltı sularının yetersiz seviyede ve su kısıtı olduğunun Bakanlıkça tespit edildiği havzalarda yer alan sulu tarım arazilerinde ilgili üretim yılında Tablo 3’te belirtilen ürünleri üreten çiftçilere ürünün bulunduğu kategoriye göre hesaplanan tutar üzerinden ilave yeraltı su kısıtı desteği ödenir.

(7) Üretimi geliştirme destekleri:

a) Sertifikalı tohum kullanım desteği: İlgili üretim yılında çavdar, çeltik, susam, tritikale, yer fıstığı ve yulaf tüm havzalarda, planlama kapsamına alınan ve Tablo 4’te yer alan ürünler ise ekli listede bulunan tarım havzalarında desteklenir. Yurt içinde üretilip sertifıkalandırılan tohumu kullanarak ekim/dikim yapan çiftçilere Tablo 4’te belirtilen destek katsayısına göre hesaplanan tutar üzerinden destek ödenir.

1) İlgili üretim yılında, ekli listede yer alan tarım havzalarında, kamu araştırma enstitüleri ve üniversiteler tarafından Tablo 5'te belirtilen ürünlerin yurt içinde ıslah edilerek tescil edilen çeşitlerinin yurt içinde üretilip sertifıkalandırılan tohumunu kullanarak ekim/dikim yapan çiftçilere Tablo 5’te belirtilen destek katsayısına göre hesaplanan tutar üzerinden destek ödenir.

b) Sertifikalı/standart fidan kullanım desteği: İlgili üretim yılında yurt içinde üretilen sertifikalı ve/veya standart fidan kullanarak Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak Tablo 6’da belirtilen türlerle yeni meyve bahçesi tesis eden çiftçilere belirlenen katsayıya göre hesaplanan tutar üzerinden destek ödenir.

c) Organik tarım desteği: İlgili üretim yılında geçiş süreci-2, geçiş süreci-3 ve organik statüde yer alan tarım arazilerinde organik tarım faaliyeti yapan ve ürettiği ürüne “ürün sertifikası” düzenlenmiş olan çiftçiler ile organik arıcılık yapan yetiştiricilere Tablo 7’de yer alan gruba karşılık gelen destek katsayısına göre hesaplanan tutar üzerinden destek ödenir. Organik arılı kovan desteği destek katsayı değeri kovan başına 244 TL’dir.

ç) İyi tarım uygulamaları desteği: İyi tarım uygulamaları yapan ve yetkilendirilmiş kuruluşlarca ilgili üretim yılında bireysel veya grup sertifikasyonu seçeneğine göre düzenlenmiş iyi tarım uygulamaları sertifikasına sahip olan çiftçilere Tablo 8’de yer alan gruba karşılık gelen destek katsayısına göre hesaplanan tutar üzerinden destek ödenir.

d) Katı organik-organomineral gübre desteği: İlgili üretim yılında katı organik- organomineral gübre kullanan çiftçilere 0,21 destek katsayısı ile katsayı değerinin çarpılması sonucu hesaplanan tutar üzerinden destek ödenir.

(8) Biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği: Ülkemizde bitkisel üretimde kimyasal ilaç kullanımının azaltılması ve kalıntının önlenmesi, bitkisel ürünlere arız olan zararlı organizmalara karşı biyolojik ve/veya biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılması amacıyla örtüaltında/kapalı ortamda ve açık alanda 2025 yılı için Tablo 9’da belirtilen birim tutarlarda ödeme yapılır.

(9) Patates siğili desteği: Patates siğili görülen alanlar ile patates siğili için oluşturulan güvenlik kuşağındaki alanlarda, karantina önlemi olarak alternatif ürün yetiştirilmesi veya nadasa bırakılması durumunda, Çiftçi Kayıt Sistemine dahil olan çiftçilere dekar başına 200 TL destek verilir. Aynı parselde 3 yılda bir defa ödeme olmak üzere 2025 yılında 3 yılı kapsayacak şekilde ödeme yapılır.

(10) Lisanslı depolarda muhafaza edilen ürünler için kira desteği:

a) Tarımsal ürünlerin, 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu çerçevesinde lisans alarak faaliyet gösteren depolarda muhafaza edilmesi halinde, Tablo 10’da belirtilen ürünler için kira desteği ödenir.

b) Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)’ne kayıtlı üreticiler ile ürünlerini ÇKS’ye kayıtlı üreticilerden alan 29/6/2004 tarihli ve 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanununa göre kurulmuş üretici birlikleri, 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununa göre kurulan tarım kredi kooperatifleri ve birlikleri ve/veya 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulmuş üretici örgütleri ile 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanuna tabi tarım satış kooperatifleri ve birliklerine, 5300 sayılı Kanun çerçevesinde faaliyet gösteren lisanslı depo işletmelerinde muhafaza ettikleri 2025, 2026 ve 2027 üretim yıllarına ait ürünler için en fazla altı ay süre ile kira desteği ödenir.

c) Kira destekleme ücretleri, Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan kira ücretlerinin ilgili üretim yılının 1 Mayıs tarihinde geçerli olan tarife fiyatları üzerinden ödenir.

(11) Fark ödemesi desteği: Öncelikle arz açığı veya planlama kapsamındaki ürünler olmak üzere ilgili üretim yılındaki üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak çiftçilerin, tarım politikaları amaç ve ilkelerine uyumunu kolaylaştırmak, üretimde sürdürülebilirliği sağlamak ve gelir kayıplarını telafi edebilmek amacıyla fark ödemesi desteği verilir. Her yıl, fark ödemesi kapsamına alınacak ürünler ve ödeme miktarı Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ayrıca teklif edilir.

Kırsal kalkınmanın desteklenmesi

(1) Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA) sistemine katılım primi desteği kapsamında ÇMVA sistemine dahil olan işletmelere 1.500 TL destek ödenir.

(2) Tarımsal yayım ve danışmanlık desteği: Bakanlıkça yetkilendirilerek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti sunan serbest tarım danışmanları ile ziraat odası ve üretici örgütlerinde en fazla beş tarım danışmanı olmak üzere istihdam edilen her bir tarım danışmanı için 294.000 TL danışmanlık desteği ödemesi yapılır. Danışmanlık desteği on iki aylık hizmet sunumuna bağlı kalmak kaydı ile serbest tarım danışmanlarına ve kuruluşlara ödenir.

Tarımsal araştırma ve geliştirmenin desteklenmesi

(1) Bakanlığın ve tarım sektörünün ihtiyaç duyduğu öncelikli konulara ilişkin bilgi ve teknolojilerin geliştirilmesi ve bunların çiftçiler ile tarımsal sanayicilere aktarılması amacıyla, Bakanlıkça uygun görülen araştırma-geliştirme projelerine 2025 yılından itibaren 3 yıl süreyle destekleme ödemesi yapılır.

Finansman ve ödemeler

(1) 2 nci maddenin dokuzuncu fıkrasında yer alan patates siğili desteği 2025 yılında, diğer destekler ise 2025-2026-2027 yıllarında uygulanır. Birim destek tutarları ve destek katsayı değeri Orta Vadeli Program hedefleri dikkate alınarak bütçe imkânları dâhilinde her yıl yeniden değerlendirilir.

(2) 2 nci maddenin yedinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sertifikalı tohum kullanım desteği ile sertifikalı/standart fidan kullanım desteği ödemelerine bütçe imkânları dâhilinde ilgili yılında başlanır.

(3) 2 nci maddenin dokuzuncu fıkrasında yer alan patates siğili desteği ve 3 üncü maddede yer alan desteklere ilişkin ödemeler 2025 yılı bütçesinden; 2 nci maddenin sekizinci fıkrasında yer alan biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği ile onuncu fıkrasında yer alan lisanslı depolarda muhafaza edilen ürünler için kira desteği 2025 ve 2026 yılı bütçesinden, 4 üncü maddenin birinci fıkrasında yer alan tarımsal araştırma ve geliştirme desteği 2025,2026 ve 2027 yılı bütçesinden, diğer destekleme ödemeleri için gerekli finansman 2026 yılı tarımsal destekleme bütçesinden karşılanır.

(4) Bakanlık; ödemelere esas olacak ürünlerin özelliklerine göre ihtiyaç duyulacak belgeleri belirlemeye ve değiştirmeye, desteklemeye esas başvuru sürelerini belirlemeye, ödemeye esas bu Kararın yürütülmesine ilişkin diğer düzenlemeleri yapmaya, uygulama esaslarını belirlemeye, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile birlik ve kooperatiflerle hizmetlerinden yararlanmak üzere protokol yapmaya yetkilidir.

(5) Destekleme ödemeleri; tebliğlerle belirlenen ilgili birimler tarafından yapılacak iş ve işlemlere müteakip, ödemeye esas icmallerin elektronik ortamda T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğüne iletilmesi ile birlikte Bakanlık tarafından gerekli kaynağın bankaya aktarılmasından sonra yapılır.

(6) Destekleme ödemeleri için gerekli finansman, bütçenin ilgili harcama kaleminden tahsis edilerek karşılanır. Bu Kararın uygulanmasıyla ilgili olarak, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğüne hizmetlerinden dolayı, ödenen destekleme tutarının %0,05’i komisyon olarak ayrıca ödenir.

(7) Bu Karar kapsamında yapılan tarımsal destekleme ödemeleri kamu kaynağı olduğundan hak sahibinin hesabına aktarılmadan önce haciz/icra, temlik ve benzeri işlemler yapılamaz.

(8) ÇKS müracaatı ile Bakanlıkça belirlenerek uygulanan veteriner biyolojik ürün bedeli, hayvan tanımlama araçlarının bedeli ve bunların uygulama ücretleri çiftçinin muvafakati alınarak T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından tarımsal destekleme hakedişlerinden mahsup edilir.

Desteklerden yararlanamayacak olanlar

(1) Bu Karar kapsamındaki desteklemelerden, 4 üncü maddenin birinci fıkrasında yer alan tarımsal araştırma ve geliştirme desteği hariç olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları yararlanamaz.

(2) Üretim planlaması kapsamına alınan ürünlerin, ekli listede yer alan tarım havzaları dışında yetiştirilmesi durumunda temel, planlı üretim ve üretimi geliştirme desteği ödemesi yapılmaz.

(3) Örtü altı üretimler ve çeltik hariç olmak üzere 2024 üretim yılından itibaren tek yıllık ürünlerin üretiminde Bakanlıkça belirlenen münavebe kurallarına uygun olmayan üretimlere temel, planlı üretim ve üretimi geliştirme desteği ödemesi yapılmaz.

(4) 22/11/2001 tarihli ve 2001/3267 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Fındık Alanlarının Tespitine Dair Karar kapsamında kayıtlı olan alanlar dışında fındık üretilen parseller için temel ve üretimi geliştirme desteği ödemesi yapılmaz.

(5) Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmeliğe aykırı olarak yeni tesis edilen meyve bahçelerine temel ve üretimi geliştirme desteği ödemesi yapılmaz.

(6) Yeraltı sularının yetersiz seviyede ve su kısıtı olduğunun Bakanlıkça tespit edildiği havzalarda mısır (dane/silaj) ikinci ürün ekilişlerine planlı üretim desteği ödemesi yapılmaz.

(7) 11/6/1936 tarihli ve 3039 sayılı Çeltik Ekimi Kanunu kapsamında çeltik komisyonlarından izin almadan ekilen parseller için temel ve üretimi geliştirme desteği ödemesi yapılmaz.

(8) Ormandan tahsisli arazilerde yapılan üretimlere üretimi geliştirme desteği kapsamında yer alan organik tarım desteği ve iyi tarım uygulamaları desteği ödenmez.

Denetim, haksız ödemelerin geri alınması ve hak mahrumiyeti

(1) Destekleme ödemelerinin denetimini sağlayacak tedbirleri almaya Bakanlık yetkilidir. Bu amaçla yapılacak çalışmalarda gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ziraat odaları, kooperatifler ve birliklerin hizmetlerinden yararlanılır.

(2) Uygulama tebliğinde belirlenen ilgili birimler, kendilerine ibraz edilen belgelerin kontrolünden ve kendi hazırladıkları belgelerden sorumludur. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyerek haksız yere Ödemeye sebep olanlar ile ödemelerden haksız yere yararlanmak üzere sahte veya içeriği itibarıyla gerçek dışı belge düzenleyen ve kullananlar hakkında gerekli idari işlemler yapılarak hukuki ve cezai süreç başlatılır.

(3) Haksız yere yapılan destekleme ödemeleri, ödeme tarihinden itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan kanunî faizi ile birlikte anılan Kanun hükümlerine göre geri alınır. Haksız ödemenin yapılmasında ödemeyi sağlayan belge veya belgeleri düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, geri alınacak tutarların tahsilinde müştereken sorumlu tutulurlar.

(4) Bu Kararla belirlenen destekleme ödemelerinden, idari hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç, haksız yere yararlandığı tespit edilenler beş yıl süreyle hiçbir destekleme programından yararlandırılmaz.

Uygulamaya İlişkin usul ve esaslar

(1) Bu Kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından çıkarılacak tebliğlerle belirlenir.

Yürürlük

(1) Bu Kararın;

a) 2 nci maddesinin onuncu fıkrası 1/5/2025 tarihinde,

b) Diğer hükümleri 1/1/2025 tarihinde,

yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Karar hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.

Liste