4469015 Fazla ve Yersiz Ödemelerin Takibi Tahsili ve Terkini Hakkında Yazı

Bu çerçevede; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yersiz ödemelerin geri alınması başlıklı 96 ncı maddesinde "Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler,

a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,

b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır.

Alacakların yersiz ödemelere mahsubu, en eski borçtan başlanarak borç aslına yapılır, kanunî faiz kalan borca uygulanır. Bu hüküm ilgili hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kaydıyla, aynı dosyadan diğer bir hak sahibine yapılan yersiz ödemelere mahsubunda da uygulanır.

Yersiz ödemenin gelir ve aylıklardan kesilmesinde, kesintinin başlayacağı ödeme dönemi başı itibarıyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borç tutarı, gelir ve aylıktan % 25 oranında kesilmek suretiyle uygulanır.

Yersiz ödemelerin tespiti ile geri alınmasına ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmü yer almaktadır.

Bu kapsamda Kurumca hazırlanan 30/11/2011 tarihli ve 2011/71 sayılı "Merkezi Tahsilat Sistemi" hakkında yayımlanan Genelge ile 29/09/2012 tarihli ve 16927885 sayılı "Kişi Alacakları" hakkında yayımlanan Genel Yazı gereğince; Kurumumuzdan 4/1-(a) kapsamında emekli, dul ve yetim aylığı almakta iken kişilere fazla ve yersiz ödendiği tespit edilen Kanun kapsamındaki her türlü ödemenin takip ve tahsili, 15/10/2012 tarihinden itibaren borçlunun tahsis dosyasının ve adresinin bulunduğu veya adresinin farklı ilde olması halinde o ildeki Sosyal Güvenlik İl/Sosyal Güvenlik Merkezlerine gönderilerek, bahse konu kişilerden alacaklar işlemleri de ilgili Sosyal Güvenlik İl/Sosyal Güvenlik Merkezlerince yapılacaktır.

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğünde tahsis dosyası olup, gelir ilişkisi kesilmeyen emekli, dul ve yetim aylığı alan kişilere yapılan yersiz ödemelerin, borç tahakkuku ilgili harcama birimi tarafından, borcun takibi, tahsili ve terkin onay işlemleri ise Başkanlığımız Takip Birimince yürütülmekteydi.

Ancak, Kurum Yönetim Kurulumuzun 27/02/2014 tarihli ve 2014/82 sayılı kararında belirtildiği üzere; Başkanlığımız bünyesinde bulunan Takip Birimince, SGK Başkanlığına bağlı harcama birimlerince tespit edilen borçların, 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi ve ilgili mevzuat çerçevesinde, tahakkuku ve takip işlemleri yürütülmektedir.

Bu nedenle; Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğünce tespit edilen fazla ve yersiz ödemelere ait Kurum alacaklarının takip ve tahsili, her ilde bulunan "Takip Birimi" eliyle takip edileceğinden, harcama birimi tarafından MOSİP Sisteminde, "Kişilerden Alacaklar" menüsündeki "Borç Girişi Formundan" MOSİP sistemine kaydedilecektir. Bu kayıtlara ilişkin MOSİP sisteminden alınacak borç döküm belgesi, ildeki "Takip Birimine" gönderilecektir. "Takip Birimi", gelen borç döküm belgelerini MOSİP sisteminden sorgulayacak ve sistem üzerinden "Alacak Dosyası Oluştur" butonuna basarak, bir alacak dosyası oluşturacaktır. Aynı form üzerindeki Muhasebeye Gönder butonuna basarak, muhasebeleşmesi için ilgili muhasebe birimine gönderecektir. Muhasebe birimleri söz konusu kayıtları MOSİP sistemi üzerinden muhasebeleştirerek, borçların takip ve tahsili sağlanacaktır.

Bundan böyle; fazla ve yersiz ödendiği tespit edilen borçlardan, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğünde tahsis dosyaları bulunan ve gelir/aylık ilişkisi devam eden veya kesilmiş olan, emekli, dul ve yetim aylığı alan kişilere ait borçların; takibi, tahsili ve terkin onay işlemleri Başkanlığımızca yapılmayacak olup, bu tür işlemlerin tamamı yukarıda belirtilen Kanun, Yönetmelik, Genelge ve Genel Yazı gereğince Sosyal Güvenlik İl/Sosyal Güvenlik Merkezlerince yapılacaktır.