107241105 Sosyal Güvenlik Kurumunun 02/12/2024 Tarihli ve 107241105 Sayılı Genel Yazısı

İnşaatın bitirilen kısmı/kısımları için asgari işçilik araştırması yapılabilmesi için Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “Ek:11-İnşaatın İkmal Edilen Kısmının Bina Maliyetine Oranlarını Gösterir Cetvel” de ya da ilgili belediye tarafından onaylanan yapı denetim tutanağında inşaatın ilişiksizlik belgesi talebinde bulunulan kısmının bitmiş olduğunun belirtilmesi gerekmektedir." şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Ancak, gerek ünitelerden gerekse de işverenlerden gelen geri dönüşlerde kısmi ilişiksizlik belgesi taleplerinin değerlendirilmesinde bazı tereddütler yaşandığı görüldüğünden;

- Özel nitelikteki inşaat işlerinde kısmi ilişiksizlik belgesi düzenlenmesi, işverenin talebine bağlı bir işlem olduğundan işverence bitirildiği belirtilen kısımlar için yapılacak asgari işçilik araştırma işleminde işin bitim tarihi olarak işverenin kısmi ilişiksizlik başvuru tarihi dikkate alınacaktır.

- İşverenin kısmi ilişiksizlik belgesi başvuru tarihi itibarıyla özel nitelikteki inşaatın bittiği anlaşılır ise; kısmi ilişiksizlik için araştırma yapılmayıp inşaatın tamamı için asgari işçilik araştırma işlemi yapılacaktır.

- Özel nitelikteki inşaat işlerinde işveren tarafından talep edilen kısmi ilişiksizlik işlemleri ile ilgili olarak, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “Ek:11-İnşaatın İkmal Edilen Kısmının Bina Maliyetine Oranlarını Gösterir Cetvel” de ya da ilgili belediye tarafından onaylanan yapı denetim tutanağında inşaatın ilişiksizlik belgesi talebinde bulunulan kısmının bitmiş olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir.

- Özel nitelikteki inşaat işi yapı denetimine tabi ise, 05.02.2008 tarihli ve 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği hükümleri kapsamında inşaatın kısmen fen ve sanat kurallarına, ruhsata ve eklerine, ilgili standartlara, teknik şartnamelere ve diğer mevzuata uygun olarak tamamlandığını göstermek üzere yapı denetim kuruluşu tarafından düzenlenen ve ilgili idare (belediyeler, valilikler ve yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip diğer idareler) tarafından onaylanmış seviye tespit tutanağında belirtilen yapının gerçekleşme oranı toplamından, "ruhsat alınması aşamasında ödenecek olan proje inceleme bedeli" olan %10' luk kısım düşülerek bulunan oran dikkate alınacaktır.

- Yapı denetimine tabi olmayan ve ilgili idare tarafından da inşaatın ikmal edilen kısmının belirtilmemesi durumunda, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “Ek:11-İnşaatın İkmal Edilen Kısmının Bina Maliyetine Oranlarını Gösterir Cetvel” de belirlenen kriterlere göre kısmi ilişiksizlik belgesi talep edilen kısmın inşaatın tamamına olan oranının tespiti Kurumun sosyal güvenlik denetmeni tarafından düzenlenecek seviye tespit tutanağı ile belirlenecektir.

- 2011/13 sayılı Genelge'nin 9.12 numaralı bölümünde de belirtildiği üzere; yapı sahiplerince Kurumumuza borçlarının bulunmadığına dair bir belgenin verilmesinin istenilmesi halinde, yalnızca bu bina inşaatı iş yerinden dolayı Kurumumuza borçlarının bulunmaması kaydıyla ilişiksizlik belgesi verileceği belirtildiğinden kısmi ilişiksizlik belgesinin düzenlendiği tarih itibarıyla işverenin söz konusu iş yerinden borcunun bulunmaması gerekmektedir.

Örnek 1: EDF İnşaat Ltd. Şti.ye ait özel bina inşaatı işine 01.06.2018 tarihinde başlanılmıştır. İnşaat toplam 3200 m², yapı sınıf ve grubu ise III-B’dir. İşveren, 10.09.2024 tarihli dilekçe ile inşaatın 1000 m² si için kısmi ilişiksizlik belgesi başvurusunda bulunmuştur. İlgili belediyeden alınan yazı eki ve belediyece onaylı 31.12.2021 tarihli yapı denetim tutanağında 31.12.2021 tarihi itibarıyla inşaatın gerçekleşme oranının %60 olduğu belirtilmiştir.

Bu durumda;

- Seviye tespit tutanağında belirtilen yapının gerçekleşme oranı toplamından (%60), "ruhsat alınması aşamasında ödenecek olan proje inceleme bedeli olan %10 luk kısım düşülerek bulunan oran (60-10) %50 olduğundan en fazla (3200 m² X 50/100) 1600 m² için kısmi ilişiksizlik belgesi düzenlenebilecektir. Dolayısıyla işverenin talebi olan 1000 m²'lik kısım için araştırma işlemi yapılabilecektir.