Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : 40552758-010.06.01-E.8949028 28/07/2020
Konu : Yurt Dışı Sağlık Uygulamaları Hk.
GENEL YAZI
Bilindiği üzere, halen yürürlükte bulunan 31 sosyal güvenlik sözleşmesi/anlaşmasından 19 tanesi sağlık uygulamalarını da kapsamaktadır. Ülkemiz açısından sağlık uygulamalarında Almanya, Belçika, Karadağ, Macaristan, İtalya ve Tunus sözleşmeleri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendine, diğer sözleşmeler ise sadece 4/1-(a) bendine tabi olanları kapsamaktadır. Sağlık uygulaması olan ülkeler ve kapsamda olan sigortalılık statüleri (EK-1) numaralı tabloda gösterilmiştir.
Sözleşmelere/anlaşmalara göre ülkeler itibariyle 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının hangi bentlerine tabi olanlara yurt dışında bulundukları ya da ikamet ettiklerinde belge düzenleneceği (EK-2) numaralı, sözleşmeli ülkelerde bulunacaklar ile daimi ikamet edeceklere hangi sağlık yardım formülerinin ne kadar süre için düzenleneceği ise (EK-3, 3A, 3B, 3C, 3D) numaralı tablolarda belirtilmiştir.
Diğer yandan, 2019 yılı Merkez Eylem Planı kapsamında; Ankara, İstanbul, İzmir, Hatay ve Samsun illerinde "yurt dışına giden Kurum sigortalıları için sağlık yardım hakkı belgelerinin düzenlenmesi süreci" incelenmiştir. Söz konusu inceleme ve Genel Müdürlüğümüze ulaşan görüş talep yazılarından, Ülkemizin imzalamış olduğu sağlık uygulamalarını da kapsayan sosyal güvenlik sözleşmelerinin/anlaşmalarının sağlık uygulamalarına ilişkin tespit edilen tereddütlü hususlarla ilgili iş ve işlemler aşağıda belirtildiği şekilde gerçekleştirilecektir.
A- Kurum Sigortalıları Sağlık Aktivasyon Sistemi (KUSAS) İşlemleri
Söz konusu eylem planı çerçevesinde belirlenen beş ilde yapılan incelemelerde;
- Muhtelif dosyalarda yurt dışına giden öğrencilerin öğrenim belgelerinin, personelce bu belgelerin tanındığı gerekçesi ile Türkçe tercümesinin istenilmediği,
- Sözleşme kapsamında olmayan 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin (g) bendine tabi sigortalıların bakmakla yükümlü aile bireylerine yurt dışındaki öğrenimleri nedeniyle sağlık yardımı belgesi düzenlendiği,
- Erasmus haricinde öğrenim amaçlı yurt dışına giden öğrencilerin öğrenim görülen okulun denklik belgesinin YÖK'ten temin edilerek dosyalara eklenmediği,
- Kişiler adına düzenlenen belgelerin ülkeler bazında klasörler halinde muhafaza edilse bile şahıs bazında dosya açılmadığı,
- Daimi ikametler için düzenlenen sağlık yardım belgelerinde oturma müsaadesi ya da ikamet belgesi temin edilmeden belge düzenlendiği
tespit edilmiştir.
Buna göre, KUSAS işlemlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda açıklanmıştır:
1. Sağlık yardım formüleri talebinde bulunan kişilerce Kuruma doğrudan verilen “Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanmış Ülkelerde Sağlık Yardımları Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi”nin eksiksiz doldurulup doldurulmadığı kontrol edilecek, söz konusu belgede tespit edilecek eksikler talep sahibine tamamlattırıldıktan sonra formüler düzenlenecektir.
2. Kurum sigortalılarının bakmakla yükümlü aile bireyleri, gelir/aylık sahipleri ve bunların bakmakla yükümlü aile bireylerine Almanya hariç sözleşmeli ülkelerde daimi ikamet etmeleri nedeniyle ilgili sağlık yardım formüleri düzenlenebilmesi için ilgililerden;
- Sözleşmeli ülkede daimi ikamet ettiklerine dair ikamet belgesi ve/veya oturum izin belgesini ibraz etmesi,
- Yurt dışındaki adresini MERNİS’e işletmeleri gerektiğinden Kimlik Paylaşım Sisteminden (KPS) adresin yurt dışına taşınıp taşımadığının tespiti,
- Türkiye'den gelir/aylık alan kişilere formüler düzenlenebilmesi için ödenmekte olan gelir/aylığın sözleşmeli ülkeye transfer edilmiş olması şartı arandığından, bu kişilerin gelir/aylığını sözleşmeli ülkeye transfer edip etmediklerinin MOSİP üzerinden kontrolü*
gerekmektedir.
Yapılacak kontroller sonucunda istenilen bilgi ve belgelerin tamam olduğunun tespiti durumunda talep edilen formüler düzenlenecektir.
Bu ülkelerde daimi ikamet edecek gelir/aylık sahibinin bakmakla yükümlü aile bireylerine sağlık yardım formüleri düzenlenirken gelir/aylık sahibinin aylık transferinin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin kontrolü yapılmayacaktır.
1. Almanya’da daimi ikamet eden kişilere sağlık yardımı formüleri düzenlenebilmesi için 24/12/2018 tarihli E.17585756 sayılı Genel Yazıda belirtildiği şekilde kesintisiz 183 gün Almanya’da bulunup bulunmadığının tespiti Emniyet Genel Müdürlüğü Yurda Giriş Çıkış Programından ya da kişilerin ibraz edeceği yurda giriş çıkış tarihlerini gösterir pasaportlardan veya emniyet müdürlüklerinden alınacak belgeye göre yapılacak, 183 gün kesintisiz ikametin gerçekleştiğinin tespiti durumunda 184 üncü günden başlamak üzere ilgili sağlık yardım formüleri düzenlenecektir.