2022/25 7421 Sayılı Kanunla 4/1-A Sigortalılarına İlişkin Tahsis Uygulamalarında Yapılan Değişiklikler Hakkında 06/12/2022 Tarihli ve 2022/25 Sayılı Genelge

- 18 inci maddesi ile Kanuna ek 23 üncü madde eklenmiş,

- 19 uncu maddesi ile de Kanunun geçici 59 ve geçici 66 ncı maddeler yürürlükten kaldırılmıştır.

7421 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeler sonucunda tahsis uygulamalarında meydana gelen değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.

Bu çerçevede, Kanunun geçici 59 uncu ve geçici 66 ncı maddeleri ile ilgili olarak 2018/38 sayılı Genelgenin İkinci Kısım Dördüncü Bölümünün “3. Kanunun Geçici Maddelerine Göre Ölüm Aylığına Hak Kazanma Koşulları” başlığı altına “3.3. Kanunun Ek 23 üncü Maddesi Gereği Ölüm Gelir/Aylığına Hak Kazanma Koşulları” başlığı eklenmiş, “3.1. Kanunun Geçici 59 uncu Maddesi Gereği Ölüm Gelir/Aylığına Hak Kazanma Koşulları” başlığı ile “3.2. Kanunun Geçici 66 ncı Maddesi Gereği Ölüm Gelir/Aylığına Hak Kazanma Koşulları” başlığı yürürlük dönemlerindeki iş ve işlemlerde kullanılabilmesi amacıyla yürürlükte bırakılmıştır.

3.3. Kanunun Ek 23 üncü Maddesi Gereği Ölüm Gelir/Aylığına Hak Kazanma Koşulları

7421 sayılı Kanun ile Kanuna eklenen Ek 23 üncü madde ile tarih sınırlaması olmaksızın kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda ölen sigortalıların hak sahiplerine aşağıdaki haklar verilmiştir.

- Ölüm tarihinde yürürlükte olan mevzuata göre ölüm aylığı bağlanmasında sigortalıya ilişkin koşullar aranmayacaktır.

- Genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borçları terkin edileceğinden, 2829 sayılı Kanun gereği birleşik hizmetler üzerinden gelir/aylık bağlanmasını gerektiren durumlarda sigortalıların 4/1-(b) kapsamındaki hizmetleri (genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borcu bulunsa dahi) birleştirilecek ve söz konusu borçlar ölüm geliri ve aylığının başlangıcını etkilemeyecektir.

- Ancak, bu şekilde bağlanan aylıklara ilişkin primlerin eksik olan kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığınca Kuruma ödenecektir.

- Hak sahiplerince ölüm geliri/aylığı talebinde bulunulması halinde, gelir ve aylıkların hesaplanması ve hak sahiplerine paylaştırılması işlemleri sigortalıların ölüm tarihinde yürürlükte olan Kanun hükümlerine göre tespit edilecektir.

- Sigortalının ana ve babasına gelir/aylık bağlama işlemlerinde de 34 üncü madde kapsamında yer alan artan hisse şartı dışında başka şart aranmayacaktır.

Kanunun Ek 23 üncü maddesi 26.11.2022 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdiğinden, bu madde kapsamında yazılı istekte bulunan hak sahiplerinin gelir ve aylıkları, 26.11.2022 tarihini takip eden ay başından (özel sektör için 1.12.2022, kamu sektörü için 15.12.2022) başlatılacak ve bağlanan gelir ve aylıklar için geriye yönelik herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.

Ayrıca,7421sayılı Kanun ile Kanunun Ek 23 üncü maddesinin beşinci fıkrasında yapılan düzenleme ile kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda ölen sigortalının eş ve çocuklarından birisi, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam bir kişiye ilgili mevzuatta aranan şartlara tabi olmaksızın kamuda sürekli işçi kadrosunda istihdam hakkı verilmiştir.

3.3.1. Ölüm Geliri/Aylığı Bağlama İşlemlerinde Sigortalılara ve Hak Sahiplerine İlişkin Koşullar ve Uygulama Esasları

Hak sahiplerine ölüm geliri bağlanmasında sigortalılar için tek koşul; sigortalının geçirdiği iş kazası sonucu ölmesi olup, herhangi bir yaş, gün veya sigortalılık süresi aranmayacak, hak sahiplerine ölüm geliri ve/veya ölüm aylığı bağlanmasında aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.

3.3.1.1. Ölen Sigortalılara İlişkin Koşullar

Hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında sigortalıya ilişkin aranan;

- 2008/Ekim öncesinde vefat edenler için; 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinde en az 900 gün,

- 2008/Ekim sonrasında vefat edenler için; en az 1800 gün veya 4/1-(a) kapsamındaki sigortalılar için her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün,

malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması koşulları aranmayacaktır.

Hak kazanma koşulları içerisinde gerek gün gerekse sigortalılık süresi koşullarının gerçekleşmesinde hizmet birleştirmeleri dikkate alınarak sigortalının ölüm tarihine göre primlerin eksik olan kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığından istenilecektir.

Örnek 1: 7/3/1983 tarihinde taş kömürü ocağında meydana gelen grizu patlamasında vefat eden sigortalı, ölüm tarihinde 4/1-(a) kapsamında 6 yıl sigortalılık süresi ve 300 gün hizmeti bulunmaktadır. Daha önce ölüm geliri bağlanmış olan hak sahibi eşi bu defa ölüm aylığı talebinde bulunmuştur. Bu durumda sigortalının hak sahibi eşine hem ölüm geliri hem de ölüm aylığı Kanunun 54 üncü madde hükmü (yüksek olanı tamdan, az olanı yarımdan) dikkate alınarak ödenecektir. Ölüm aylığı bağlanması için aranan 900 günün 300 günü yerine geldiğinden, ölüm aylığı bağlama işlemi mevcut hizmet süresi üzerinden yapılacak, eksik olan 600 günün prim karşılığı Hazine ve Maliye Bakanlığından ayrıca istenecektir.