2019/09 Deniz Çöpleri İl Eylem Planlarının Hazırlanması ve Uygulanması Genelgesi

Atıkların oluşumundan bertarafına kadar olan süreçte, atıkların, çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetiminin sağlanması, atık oluşumunun azaltılması, atıkların yeniden kullanımı, geri kazanımı, geri dönüşümü ile doğal kaynak kullanımının azaltılması yoluyla etkin atık yönetiminin sağlanması ana hedeftir.

Alman tüm tedbirlere rağmen, atıkların, çeşitli kaynaklardan denizlere ve kıyılara ulaşarak deniz çöplerine sebep olması, günümüzde karşılaşılan çevre problemlerinin ön sıralarında yer almaktadır. Kaynağında önleme ilkesi öncelikli olmak üzere, mevcut deniz çöplerinin deniz çevresine zararını engelleyecek veya azaltacak yeni önlemlerin planlanması esastır.

1. Amaç ve Kapsam

Deniz çöpleri ile mücadele konusuna bütünleşik bir yaklaşım getirilmesi, uygulamalarda birlikteliğin sağlanması, çalışmaların düzenli ve sürekli bir şekilde yapılması ile takip edilebilmesi için, eylem planlarının oluşturulması, uygulanması ve takibi gerekmektedir.

Bu çerçevede, ilgili kurum/kuruluşlarla birlikte denize kıyısı bulunan tüm illerde, eşgüdüm halinde:

• Deniz çevresinin atıklarla kirletilmesinin önlenmesi,

• Sosyal ve kültürel altyapının güçlendirilmesine yönelik eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarının gerçekleştirilmesi,

• Mevcut deniz çöplerinin temizlenmesine yönelik çalışmaların yapılması esastır.

Bu Genelge ile denize kıyısı bulunan illerde, deniz çöplerinin oluşumunun önlenmesi, ülkemiz deniz yetki alanlarında bulunan deniz çöplerinin yönetimine ilişkin faaliyetleri içeren Deniz Çöpleri İl Eylem Planlarının hazırlanması ile uygulanması için komisyon kurulması, ilgili kurum/kuruluşların yapması gereken iş/işlemlerin belirlenmesi ve gerçekleştirilen çalışmaların raporlanmasına yönelik esasların belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Deniz ve nehir ağzı dip tarama faaliyetleri, denizden yosun, vb. biyolojik oluşumların temizlenmesi çalışmaları bu Genelge kapsamında yer almamaktadır.

2. Dayanak

Bu Genelge, deniz çöplerinin engellenmesine yönelik gerek doğrudan gerekse de dolaylı yollardan tedbirleri içeren, Ülkemizin taraf olduğu Basel Sözleşmesi, MARPOL Sözleşmesi, Barselona Sözleşmesi, Bükreş Sözleşmesi, 2872 sayılı Çevre Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5393 sayılı Belediyeler Kanunu, 1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Atık Yönetimi Yönetmeliği, Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

3. Deniz Çöpleri Yönetim Komisyonu’nun Kurulması

Bu Genelge kapsamındaki çalışmaların gerçekleştirilmesi ve Deniz Çöpleri İl Eylem Planlarının hazırlanması amacıyla, denize kıyısı bulunan 28 ilimizin tümünde, Genelgenin yayım tarihinden itibaren 1 ay içerisinde, Valilik tarafından alınacak Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile Deniz Çöpleri Yönetim Komisyonu kurulur.

Komisyon,

ͦ Vali başkanlığında,

ͦ İl sınırları içerisinde bulunan ilgili Belediye Başkanlıkları,

ͦ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,

ͦ İl Tarım ve Orman Müdürlüğü,

ͦ Liman Başkanlığı,

ͦ Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü temsilcilerinden oluşacaktır.

Gerekli görülmesi durumunda, komisyon kurulurken, dere/nehir yoluyla veya doğrudan denize atıklarının ulaşma ihtimali olan öncelikli büyük tesis ve işletme yetkilileri, ilgili üniversiteler, ilgili sivil toplum kuruluşları ve diğer kurum/kuruluşlardan temsilciler komisyona dahil edilir.

Komisyon üye sayısı, asgari 7 olmak üzere, tek sayıdan oluşacaktır.

Komisyonda yer alacak üyeler, ilgili kurum/kuruluşun veya işletmenin ildeki en üst yetkilisi veya bu yetkilinin görevlendireceği yardımcısı tarafından temsil edilir.

Komisyonun sekretaryası, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılacaktır.

4. Komisyonda Görevlerin Belirlenmesi

Deniz Çöpleri Yönetim Komisyonu’nda, deniz çöplerinin önlenmesinde ve azaltılmasında yükümlülüğü bulunan ilgili kurum/kuruluşların yürütecekleri çalışmalar için iş takvimi belirlenir.

Yapılacak çalışmalar belirlenirken:

a) Büyükşehir, İl ve İlçe Belediyelerinin, kendi yetki ve görev alanlarında, asgari olarak: Kıyı şeridinde, halka açık plajlarda, nehir/dere ağızlarında, deniz yüzeyi ve deniz dibinde bulunan deniz çöplerinin toplanması için gerekli malzeme, ekipman ve personeli sağlayarak toplamakla veya toplatmakla, kategorize ederek ayrıştırılmasını, geri kazanımını ve/veya bertarafını sağlamakla,