1467 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 09/05/1984 Tarihli ve 1467 Sayılı Genelgesi (mülga)

I... a- 28/Mayıs/1952 gün ve 123 -1-16/1196,

b- 5/Mart/1958 gün ve 120 1-27/1296

c- 10/Temmuz/1962 gün ve 123-1-16/1369,

ç- 8/şubat/1965 gün ve 4-1-1-7/1388 sayılı Genelgeler ile,

II... a- 31/Aralık/1973 gün ve 4-1-11-10/8965-8971,

b- 1/Ağustos/1974 gün ve 4-1-11-10/4741-4747,

c- 12/Ağustos/1976 gün ve 4-1-2-1/5531-5537,

ç- 11/Ağustos/1978 gün ve 4-1-11-10/5082,

d- 1/Ekim/1979 gün ve 4-1-11-10/4881-4888 sayılı

Grublar aracılığı ile yapılan genelgeler yürürlükten kaldırılmıştır.

2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununun, idaremizci ilgilendiren maddeleri geniş bir şekilde yönergede açıklanmıştır. Kamu yatırımlarının süratle gerçekleşmesi ve diğer taraftan taşınmazmalı elinden alınan kişinin biran evvel parasını alabilmesi için, kamulaştırma işlemlerinin hemen yerine getirilmesi personelimizin başta gelen görevleri arasında bulunmalıdır. Bu düşünce ile hareket edilerek vatandaşa ve ilgili kurumlara hertürlü yardımın yapılmasını ve işlerin süratle bitirilmesini, ekte gönderilen kanun metni ve yönergeye göre işlem yapılmasının teminini önemle rica ederim.

KAMULAŞTIRMA KANUNUNUN KURULUŞUMUZU İLGİLENDİREN MADDELERİNE İLİŞKİN YÖNERGE

I. Kamulaştırma kanununun 1 nci maddesinde, kamulaştırmayı yapacak olanlar ile kamulaştırma konusuna girecek şeyler belirlenmiştir.

A- kamulaştırmayı yapacak olanlar; başta devlet olmak üzere il özel idareleri, belediye ve köy gibi kamu tüzel kişileri, katma bütçeli daireler, kamu iktisadi teşebbüsleri, Yüksek Öğretim Kurulu, Üniversite, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu doğrudan doğruya kamulaştırma yetkisine sahip bulanmaktadırlar.

Ayrıca, gerçek ve özel hukuk tüzel kişilikleri lehine, özel kanun hükümlerine dayanılarak yapılacak kamulaştırmalarda, bu kişilerin başvuruları üzerine, gördükleri hizmeti denetleme mevkiinde bulunan idareler yetkili bulunmaktadır.

B- Kamulaştırma konusana giren şeyler

1- Kamulaştırılacak taşınmazmal ve kaynaklar gerçek ve özel hukuk tüzel kişiliklerine ait olmalıdır. Devlet malı olan veya bir kamu tüzel kişiliği veya kurumuna ait bulunan taşınmazmallar, ile kaynaklar diğer idarelerden birine gerekli olduğu takdirde, kanunun 30 ncu maddesi uyarınca uzlaşma yoluna gidilir.

Ayrıca, özel kanunlarla kamulaştırma konusu dışında kalacağı hükme bağlanan taşınmazmallar kamulaştırılamazlar.

Bir taşınmazmalın kamulaştırılabilmesi için, o taşınmazmalın kamu yararı ile ilgili bir işe tahsis edilmesi zorunludur. Kamu yararı yoksa kamulaştırma söz konusu değildir.

II- Kanunun 2 nci maddesinde (idare) ve (taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yer) deyimleri tanımlanmakta ve kanunda kullanılan idare deyimi ile güdülen amacın ne olduğu açıklanmaktadır.

Kamulaştırma hak ve yetkisi tanınan kamu tüzel kişileri ve kurumları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişilikleri (idare) deyimi kavramına alınmıştır.

Taşınmazmalın, tapu sicilinde kayıtlı olduğu veya olması gerektiği il veya ilçeyi de, taşınmazın ve kaynağın bulunduğu yer olarak tanımlamaktadır.

III- Kanunun 3 ncü maddesinde, kamulaştırma şartları belirtilmektedir. Buna göre; idareler, kanunlarla yapmak zorunda bulundukları kamu hizmet ve teşebbüslerinin yürütülebilmesi için gerekli olan taşınmazları, kaynakları ve irtifak haklarını, bedellerini nakden ve peşinen ödemek suretiyle kamulaştırabilirler. Ancak maddenin ikinci fıkrasında belirtilen hallerde, bedeli eşit taksitlerle ödenmek suretiyle kamulaştırma yapılabilir.

IV- Kanunun 4 ncü maddesi; kamulaştırılacak taşınmazmalın mülkiyetine dokunulmadan, irtifk hakkı tesisi ile idarenin kamulaştırma amacına ulaşması halinde, taşınmazmalın veya kaynağın tamamının kamulaştırılması yerine, idare lehine irtifak hakkı tesis edilebileceğini hükme bağlamıştır.

V- Kanunun 5 nci maddesinde, kamulaştırmanın gereği olan kamu yaranının varlığına karar verecek merciler, 6 ncı maddessinde ise bu kararları onamaya yetkili merciler açıklanmıştır.

Bakanlıklar ve Bakanlar Kurulu tarafından verilen kamu yararı varlığına ilişkin kararların onanmasına, onanmış imar planına veya ilgili Bakanlıklarca onanmış özel plan ve projesine göre yapılacak hizmetler için kamu yararı kararı alınmasına ve onanmasına gerek yoktur.

Kamulaştırmada; kamu yararı varlığına ilişkin kararı yetkili merci tarafından verilip ve- rilmediği hususu, idari yargı denetimi altında olup, bu konuda açılacak davaların idari yargıda açılması gerekir.