Sıra No: 2016/1 Tahsilat İç Genelgesi

6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ancak tahsil zamanaşımına uğramış amme alacaklarının vergi dairesi kayıtlarından çıkarılması gerekmektedir.

Bu İç Genelgede, 6183 sayılı Kanun ve diğer kanunlarda yer alan hükümler ile Seri:A Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliğinde yapılan düzenlemeler kapsamında zamanaşımına uğramış amme alacaklarının kayıtlardan silinmesine ilişkin usul ve esaslar yer almaktadır.

I-Tahsil Zamanaşımı Süreleri

Bilindiği gibi, 6183 sayılı Kanunun "Tahsil zamanaşımı" başlıklı 102 nci maddesinde "Amme alacağı, vadesinin rasladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur..." hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm ile amme alacakları için genel tahsil zamanaşımı süresi belirlenmiş, para cezalarının zamanaşımına ilişkin hususların ise özel kanunlarda yer alan hükümler esas alınarak belirlenmesi gerektiği düzenlenmiştir.

A-Genel Tahsil Zamanaşımı Süresi ve Başlangıcı

6183 sayılı Kanunun 102 nci maddesi gereğince amme alacaklarının geneli için tahsil zamanaşımı süresi 5 yıl olup bu sürenin hesabında amme alacağının vadesinin esas alınması gerekmektedir.

Tahsil zamanaşımı süresinin başlangıç günü olarak alacağın vadesinin rastladığı yılı takip eden takvim yılının birinci günü esas alınacaktır.

B-Para Cezalarında Tahsil Zamanaşımı Süreleri ve Başlangıcı

6183 sayılı Kanunun 102 nci maddesinde para cezalarına ilişkin hususi kanunlardaki zamanaşımı hükümleri mahfuz tutulmuştur.

6183 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde "Para cezaları" teriminin "Adli ve idari para cezalarını" ifade ettiği düzenlenmiş olup Kanun kapsamında takip edilen adli para cezaları ile idari para cezalarına dair özel kanunlarda yer alan hükümlerin bu alacakların tahsil zamanaşımına uğrayıp uğramadıklarının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.

1-İdari Para Cezalarında Tahsil Zamanaşımı Süreleri ve Başlangıcı

Bilindiği gibi, idari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kabahatler Kanununun "Yerine getirme zamanaşımı" başlıklı 21 inci maddesinde, yerine getirme zamanaşımının dolması halinde idari para cezasına ilişkin kararın yerine getirilemeyeceği belirtilmiş ve idari para cezalarının, tutar esas alınarak zamanaşımı süreleri 3, 4, 5 ve 7 yıl olarak belirlenmiştir.

İdari para cezalarında tahsil zamanaşımı sürelerinin hesabında, idari para cezasına ilişkin idari yaptırım kararının kesinleştiği tarihin esas alınması gerekmektedir.

Buna göre, idari para cezalarına ilişkin tahsil zamanaşımı sürelerinin başlangıç günü olarak idari yaptırım kararının kesinleştiği tarihin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılının birinci günü esas alınacaktır.

2-Adli Para Cezalarında Tahsil Zamanaşımı Süreleri ve Başlangıcı

Bilindiği üzere, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun "Ceza zamanaşımı" başlıklı 68 inci maddesinde, cezaların kanunda belli edilen sürelerin geçmesiyle infaz edilmeyeceği ve adli para cezalarında zamanaşımı süresinin 10 yıl olduğu düzenlenmiştir.

Ancak, aynı maddede;

-Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olduğu halde onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, on yıllık sürenin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında on yıllık sürenin üçte ikisinin geçmiş olması halinde cezanın infaz edilmeyeceği,

-Türleri başka başka cezaları içeren hükümlerin, en ağır ceza için konulan sürenin geçmesiyle infaz edilmeyeceği,

düzenlendiğinden, adli para cezalarının zamanaşımına uğrayıp uğramadığının bu hükümler de dikkate alınmak suretiyle tespiti icap etmektedir.

Adli para cezalarında tahsil zamanaşımı süresinin hesabında, adli para cezasına ilişkin mahkeme kararının kesinleştiği tarihin esas alınması ve bu tarihin tahsil zamanaşımı süresinin başlangıç günü olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

C-İflas Halinde Zamanaşımı Süresi

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereğince iflasına hükmedilen borçlunun, malları tasfiye edilmesine rağmen alacaklıları alacaklarını elde edemedikleri takdirde, elde edilemeyen alacak için aciz vesikası düzenlenmektedir.

Öte yandan, 2004 sayılı Kanunun 143 üncü maddesinin altıncı fıkrasında "Bu borç, borçluya karşı, aciz vesikasının düzenlenmesinden itibaren yirmi yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar." hükmü yer almaktadır.

Buna göre, iflasına karar verilen amme borçlusu hakkında 2004 sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca yapılan tasfiye sonucunda amme alacağının tahsil edilememesi halinde aciz vesikasının düzenlendiği tarihten itibaren yirmi yıl geçtikten sonra bu alacaklar zamanaşımına uğrayacaktır.