2019/14 Türkiye-Fransa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Hakkında 24/05/2019 Tarihli ve 2019/14 Sayılı Genelge

BİRİNCİ KISIM

GENEL AÇIKLAMALAR

Sözleşme; Genel Hükümler, Özel Hükümler, Çeşitli Hükümler, Geçici ve Son Hükümler olmak üzere 4 bölümden oluşmaktadır. Aile yardımlarına ilişkin hükümleri içeren Ek Protokol, Sözleşmenin mütemmim cüzüdür.

Birinci bölüm genel hükümleri içermekte olup sırasıyla akit tarafların vatandaşlarının eşit muameleye tabi tutulması, isteğe bağlı sigortalılığa ilişkin hükümler, Sözleşmenin ülke kapsamı, mevzuat kapsamı, Sözleşmenin uygulanmayacağı kişiler, mevzuata tabi kalma ve istisnai hükümler,

İkinci bölümünde, hastalık ve analık sigortası, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası, aile yardımları ile iş kazası ve meslek hastalıkları sigortalarının uygulanmasına ilişkin özel hükümler,

Üçüncü bölümde idari yardımlaşma dâhil Sözleşmenin uygulanması hakkındaki çeşitli hükümler,

Dördüncü bölümde ise geçiş hükümleri, Sözleşmenin yürürlüğü ve feshine ilişkin hükümler yer almaktadır.

1. Kavramlar

Bu Genelgede geçen:

1. Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumunu,

2. Kanun: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu,

3. Sözleşme: Türkiye Cumhuriyeti ile Fransa Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Konusunda Genel Sözleşmeyi,

4. İdari Anlaşma: Türkiye ile Fransa Arasında Sosyal Güvenlik Konusunda 20 Ocak 1972 tarihli Genel Sözleşmenin Uygulama Şekillerine Dair Genel İdari Anlaşmayı,

5. Yetkili Makam: Sözleşme kapsamında yer alan mevzuatın uygulanması ile görevli olan bakanlıkları,

6. Yetkili Kurum: Sözleşme kapsamında yer alan mevzuatın uygulanmasından sorumlu kurumları,

7. Akit Taraflar: Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ve Fransa Cumhuriyeti Hükümetini,

8. Aile Bireyleri: Uyruğuna bakılmaksızın akit taraflardan birinin mevzuatına göre sigortalı olan kişinin ilgili mevzuata göre bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerini

ifade eder.

2. Sözleşmenin Uygulama Alanı

Sözleşmenin kişisel kapsamı Türkiye bakımından, sadece Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan kişilerle sınırlı olup ayrıca vatandaşlık koşulu bulunmaktadır. Ancak, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalılığı bulunanların aylık taleplerinde Fransa’da geçen sigortalılık süreleri de dikkate alınmaktadır.

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıklar, Sözleşme kapsamında olup Sözleşme hükümleri bu kapsamda çalışanlar ve/veya sandıktan emekli aylığı alanlar hakkında da uygulanacaktır. Bu kapsamda çalışanlar ve aylık sahipleri hakkında Fransa irtibat kurumları ile yapılacak yazışmalara Kurum aracılık yapacaktır. Ancak talep formülerlerinin düzenlenerek Kuruma intikal ettirilmesi ile ilgili işlemler, ilgili sandık tarafından gerçekleştirilecektir.

Sözleşmenin 3 üncü maddesinde, Türkiye bakımından Türkiye toprakları, Fransa bakımından ise Fransa Cumhuriyetinin Avrupa’daki illeri ve deniz aşırı ülkeleri Sözleşmenin uygulanacağı coğrafi sınırlar olarak belirlenmiştir.

Sözleşmenin uygulanacağı mevzuat 4 üncü maddede belirtilmiş olup Türkiye bakımından malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, hastalık ve analık sigortaları ile iş kazası ve meslek hastalığı sigortasını kapsamaktadır.

Sözleşmenin 19 uncu maddesi gereği malullük sigortası tek taraflı olup malullük aylığı talebi, çalışanın son defa tabi olduğu akit taraf mevzuatına göre değerlendirilecektir.

3. İsteğe Bağlı Sigortalılık

Sözleşmenin 2 nci maddesinde isteğe bağlı sigortalılığa ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Buna göre, Türkiye’de ikamet eden Fransız vatandaşları Kanunun ilgili hükümlerine göre isteğe bağlı sigorta hükümlerinden Türk vatandaşları ile aynı koşullarda faydalanacak olup, Fransa’da ikamet eden Türk vatandaşlarının da Fransa’da isteğe bağlı sigortadan Fransız vatandaşları ile aynı koşullarda faydalanma hakları bulunmaktadır.

Diğer yandan, Türkiye’de Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında çalışan Fransız vatandaşının kendi ülkesinde isteğe bağlı sigortalı olabileceği, buna karşılık Fransa’da sigortalı olarak çalışan Türk vatandaşının aynı zamanda Türkiye’de isteğe bağlı sigortalı olabileceği de söz konusu maddenin üçüncü fıkrasında düzenlenmiştir.

Akit taraflardan birinde geçen isteğe bağlı sigortalılık süreleri ile diğer akit taraftaki zorunlu sigortalılık sürelerinin çakışması halinde, her bir akit taraf kendi mevzuatına göre geçen süreleri dikkate alacaktır.