2020/34 Türkiye-Libya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Hakkında 19/08/2020 Tarihli ve 2020/34 Sayılı Genelge

Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi arasında 13/9/1984 tarihinde Trablus'ta imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi ise 11/3/1985 tarihli ve 18691 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 1/9/1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin İdari Anlaşma 9/8/1985 tarihinde İstanbul'da imzalanarak 17 nci maddesine istinaden Sözleşme ile aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.

BİRİNCİ KISIM

GENEL AÇIKLAMALAR

Sözleşme; tanımlar, uygulamada mütekabiliyet esası, diğer ülkede çalışan işçilerin tabi olacakları mevzuat, yürürlükten kalkan Anlaşmaya istinaden kazanılmış haklar, idari yardımlaşma, anlaşmazlıkların çözümlenmesi ve yürürlük maddelerinden oluşmaktadır.

1. Kavramlar

Bu Genelgede geçen;

1. Akit taraflar: Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesini (Libya AHSC),

2. Bakanlık: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını,

3. Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumunu,

4. Mevzuat: Sosyal güvenlik yardımlarına ilişkin olarak akit taraf ülkelerinde yürürlükte bulunan mevzuat ile gelecekte yürürlüğe girecek olan kanun, tüzük ve yönetmelikleri,

5. Yetkili makam: Türkiye Cumhuriyeti bakımından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını, Libya AHSC bakımından Sosyal Güvenlik ilgili Genel Halk Komitesi Sekreterliğini,

6. Yetkili kurum: Mevzuatı uygulamakla görevli sosyal sigorta kurumunu,

7. Sözleşme: Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Libya AHSC Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesini,

8. İdari Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti ile Libya AHSC Arasında İmzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Uygulanmasına Dair İdari Anlaşmayı,

9. Yürürlükten Kaldırılan Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Cumhuriyeti Arasında 20/3/1976 tarihinde imzalanan Sosyal Güvenlik Anlaşmasını,

10. Yürürlükten Kaldırılan Anlaşmanın Uygulanması Hakkındaki İdari Anlaşma: Yürürlükten Kaldırılan Anlaşma ile ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Cumhuriyeti Arasında Arasında İmzalanan Sosyal Güvenlik Anlaşmasının Uygulama Şekilleri Hakkında İdari Anlaşmayı,

11. Daimi işçi: Akit taraflardan birinin vatandaşı olup, işveren tarafından diğer akit taraf ülkesinde proje uygulaması için gönderilen ve anılan işverenden ücret alan kimseyi,

12. Daimi olmayan işçi: Akit ülkelerden birinin vatandaşı olup, çalışılan ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olan kimseyi,

13. Sigorta hakları: Akit tarafların mevzuatında belirtilen aylıklar ve nakdi yardımları,

14. Ana ülke: İşçinin vatandaşı olduğu ülkeyi,

15. İşin yapıldığı ülke: İşçinin, toprakları üzerinde çalıştığı ülkeyi

ifade eder.

2. Sözleşmenin Uygulama Alanı

Sözleşmenin kişisel kapsamında akit taraflardan birinin vatandaşı olan işçiler yer almakta olup Sözleşme yalnızca, sigorta uygulaması bakımından işçilerin hangi ülke mevzuatına tabi kalacağına ilişkin hususları düzenlemektedir.

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen emekli sandıkları, Sözleşme kapsamında olup Sözleşme hükümleri bu kapsamda çalışanlar hakkında da uygulanacaktır. Bu kapsamda çalışanlar ve aylık sahipleri hakkında Libya yetkili kurumları ile yapılacak yazışmalara Kurum aracılık yapacaktır. Ancak taleplerin düzenlenerek Kuruma intikal ettirilmesi ile ilgili işlemler, ilgili sandık tarafından gerçekleştirilecektir.

İKİNCİ KISIM

SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI VE YAZIŞMALAR

BİRİNCİ BÖLÜM

UYGULANACAK MEVZUATIN BELİRLENMESİ

İki ülke arasındaki bildirimlerin yapılması için kullanılanacak formülerlerin ihdası için bir mutabakat bulunmadığından yürürlükte bulunan Sözleşmeye ilişkin bildirimler resmi yazışma yoluyla yapılacaktır.

Diğer yandan yürürlükten kaldırılan Anlaşmadan doğan aylık haklarına ilişkin taleplerin iletilmesinde T/L rumuzlu formülerler kullanılacak olup anılan formülerler Kurum intranet sayfasında “Kurumsal/ Dokümanlar/ Yurtdışı/ Formülerler” bölümünde yayınlanmıştır. Formülerler, bu Genelgede yer alan açıklamalar doğrultusunda, bilgilerin doğruluğu kontrol edildikten sonra bilgisayar ortamında doldurularak onaylanacaktır.

1. Diğer Akit Tarafa Çalışan Daimi İşçilerin Tabi Olacağı Mevzuat

İlgili hükümler: Sözleşmenin 3 ve 4 üncü maddeleri, İdari Anlaşmanın 2, 3 ve 5 inci maddeleri

Sözleşmenin 3 üncü maddesine göre diğer akit taraf ülkesinde daimi işçi statüsünde çalıştırılan kişiler ana ülkenin (vatandaşı olunan ülkenin) sigortasına tabi olup bu kişilerin yalnızca sağlık sigortası ile kısa vadeli sigorta primleri işin yapıldığı akit taraf mevzuatına göre ödenecektir. İdari Anlaşmanın 10 uncu maddesine göre Sözleşme kapsamında daimi işçi statüsünde çalışacak kimselere ilişkin listelerin ana ülke yetkili kurumunca düzenlenerek resmi mühürle tasdik edilmiş olması gerekmektedir.