2489 Kefalet Kanunu

10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayeli kuruluşlarda para, menkul kıymet ve ayniyatı alıp veren ve elinde tutan; memur, sözleşmeli personel ve işçiler (geçici işçiler hariç) için müteselsil kefalet usulü kabul edilmiş ve bu maksatla tüzel kişiliği haiz Kefalet Sandığı kurulmuştur. Bu Kanundaki memur ve müstahdem ibarelerinden bu fıkrada geçen kefalete tabi personel anlaşılır.

Sandık, Maliye Bakanlığının bağlı kuruluşudur. Sandık, Bakanlıkta görevli yöneticilerden Maliye Bakanınca seçilen üç kişiden oluşan idare heyeti tarafından yönetilir. İdare heyeti üyeleri, 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 34 üncü maddesi uyarınca kamu iktisadi teşebbüsleri yönetim kurulu başkanı ve üyeleri için Yüksek Planlama Kurulu tarafından belirlenen aylık ücretten aynı şekilde yararlandırılır.

İdare Heyeti bu kanuna ve Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmeliğe göre vazife görür.

Kefalet Sandığının sermayesi;

a) Kefalete bağlı görev alanların maaş veya ücretlerinden kesilen kefalet aidatından,

b) 10 uncu maddede sayılan para cezalarından,

c) Sandık sermayesinin işletilmesinden elde edilen kazançlardan,

d) Kefalete tabi personel çalıştıran kamu kurum ve kuruluşlarının gerektiğinde Sandığa yapacakları yardımlardan,

oluşur.

Kefalet aidatı; giriş aidatı ile aylık aidattan meydana gelir.

Giriş aidatı; (1500) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan tutardır. Giriş aidatı, ilk taksiti kefalete bağlı görevde tam olarak alınan ilk maaş veya ücretten başlamak üzere dört eşit taksitte kesilir.

Aylık aidat; (100) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan tutardır. Aylık aidat, giriş aidatının tamamının kesilmesini izleyen aydan itibaren her ay maaş veya ücretten kesilir.

Kendisine dört ayı aşmamak kaydıyla geçici olarak veya vekâlet suretiyle kefalete bağlı görev verilenler, bu madde hükmüne bağlı olmayıp (1500) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan tutarı kefalet gösterirler. Şu kadar ki, geçici olarak veya vekâlet suretiyle tayin olunanlar kefalete bağlı memurlardan iseler, ayrıca kefalet aranmaz. Ancak, bunlar aylık aidatı ödemeye devam ederler.

Bu kanuna tâbi daire ve müesseselerin para ve menkul kıymetlere ve ayniyata filen el sürmeyen muhasiblerile Muhasebei Umumiye Kanununun 83 üncü maddesinde yazılı mutemedler ve yolcu ve seyyahların beraberlerinde getirdikleri gümrük resmine tâbi eşya ile sergilere ve panayır ve pazarlara teşhir için getirilip satılan gümrük resmine tâbi eşyanın tahakkuk ettirilecek resimlerini tahsil ile mükellef kılınan muayene memurları kefalet usulüne tâbi tutulmazlar.

Bu kanunla kefalete bağlı tutulan memur ve müstahdemlerden herhangi birinin kat’iyet kesbetmiş hükümle tebeyyün eden zimmeti, sandığın her blânço senesini takip eden ayın sonunda alacaklı daire veya müesseseye verilir.

Ödenen zimmetler hükmün kat’iyet kesbettiği senede kefaletli memuriyette bulunanlara o sene bilançosundaki kâr kifayet etmediği takdirde - ayni sene blânçosundaki hisseleri nisbetinde garameten tevzi edilir.

Kefalete tabi personelden, kefalete tabi olmayan bir hizmete geçen veya vefat edenlerle herhangi bir nedenle kefaletli hizmetten ayrılmış olanların Sandıktan ilişkileri aşağıdaki şekilde kesilir:

a) Bunların 2 nci maddeye göre kesilmiş olan aidatları toplamından 4 üncü maddeye göre mahsup edilen tutarlar düşüldükten sonra kalanın ilk yarısı son üç yıllık faiziyle birlikte; vefat edenlerin varisleri ile emekli olanlara bir ay içinde, bunlar dışındaki nedenlerle kefaletli hizmetten ayrılmış olanlara ise izleyen yılın Mart ayı sonuna kadar geri verilir. Kefaletli hizmette üç yıldan daha az görev yapılması halinde görev süresi kadar faiz uygulanır.

b) Kalanın diğer yarısı ise üç yıl içinde tahakkuk eden şahsına ait zimmetlerle sandıktan ayrılmadan önceki sürelere ait ve 4 üncü maddeye göre kendine düşen zararlar karşılığı olarak alıkonulur. Üç yılın sonunda varsa yukarıda yazılı zimmetler mahsup edildikten sonra kalan tutar, üç yıllık faiziyle birlikte alacaklıya iade edilir.

Sandıkça verilen faiz haddi, Sandığın son üç yıl içinde sermayesine aldığı faizlerin nispetini geçemez.

İlk yarı tutarı ödenmeden önce tekrar kefaletli hizmete geçenlere, yukarıda belirtilen ödemeler yapılmaz. Ancak, ilk yarı tutarını aldıktan sonra üç yıl içinde tekrar kefaletli hizmete geçenlerin Sandıkta kalan diğer yarı tutarı, bu hizmetleri süresince sermaye olarak bunlar hesabına Sandıkta kalır.

Ancak suçları muhakeme ile sabit olduğu takdirde zimmete geçirilen para ve menkul kıymetleri ve ayniyatı verseler bile ihtilâs şeklinde zimmet yapanlar bir daha Devlet işlerinde kullanılmazlar. Yetim ve dulların hakları mahfuz kalmak şartile tekaüt hakkından da mahrum kalırlar.

Adiyen zimmettar olanlar hakkında Ceza Kanununun hükümleri tatbik edilmekle beraber bunlar da para ve ayniyatın alınıp verilmesi ve elinde tutulması gibi işlerde kullanılmazlar.

Zimmet veya ihtilas edilen para ve menkul kıymetlerle ayniyattan doğan kefalet sandığının alacakları, Devlet alacakları gibi rüçhanlıdır. Kefalet sandığının hak ve alacakları Maliye Vekâletince takip olunur.

Üçüncü maddede yazılı muhasipler, maiyetlerinde para ve menkul kıymetler ve ayniyat alıp vermekte ve elinde tutmakta olan memur ve müstahdemleri murakabeye mecburdurlar.

Yedinci maddedeki muhasipler maiyetlerinde para ve menkul kıymetlerle ayniyatı alıp vermekte ve elinde tutmakta olan memur ve müstahdemlerin koruyacakları para ve menkul kıymetleri ve ayniyatı şu müddetlerle murakabeye mecburdurlar.

A- Para ve menkul kıymetleri alıp verenleri en az her on beş günde bir, tahsildarları en az iki ayda bir ve her tahsilattan avdetini takip eden on gün içinde,

B- Ayniyat işlerinde;

İşin icaplarına göre ve en az senede bir defa,

C- Sefer ve seyahatte bulunan gemileri avdetlerinde.

Tahsil müdür ve müfettişlerinin muhasipler namına yaptığı murakabe dahi makbuldür.

Muhasiplerin mazeretleri halinde murakabe vekillerine düşer.

Muhasipler ihmal ve teseyyüplerinin ve sebep oldukları zararların derecelerine göre Memurin Kanununun 28, 29, 30, 31, 32, ve 33 üncü maddelerinde yazılı fiillerle mukayyet olmaksızın takdir ve tayin olunacak inzibatî cezalara da çarptırılır.

Kefalete bağlı memur ve müstahdemlerin maaş veya ücretlerinden kefalet karşılığını miadında kesmiyen veya kesip de bir ay içinde kefalet sandığı hesabına yatırmıyan muhasiplerin ceza olarak maaş veya ücretlerinin dörtte biri ve tekrar yapıldığı halde yarım maaş veya ücretleri kesilerek sandık hesabına irat kaydolunur. Ancak bunun bir yanlışlık veya mazerete müstenit bulunduğu anlaşıldığı veya eksik kestiği parayı şahsan tazmin ettirdiği takdirde Maliye Vekilinin tasvibi ile sandık idare heyetinin cezayi hafifletmek veya kaldırmak salâhiyeti vardır.

Kefalet sandığı sermayesi her türlü vergi ve resimlerden muaftır. Sahiplerine ret ve iade oluncıya kadar bu sandıktaki mevduat muhtemel tazminata karşı teminattır. Üçüncü şahısların bu paralar üzerine koyacakları hacizler paraların sahiplerine verileceği zaman tenfiz olunur.

Ordu ve jandarma mensuplarından para ve menkul kıymetleri ve ayniyatı alıp verenler ve ellerinde tutanlar bu kanuna bağlı olmayıp haklarında askerî kanun ve nizamlar tatbik olunur.

Bu Kanunun dışında kalan Devlet teşekkülleri (Hususî idareler ve belediyeler dahil) için lüzumuna göre bu kanunda yazılı esaslar dairesinde bir veya bir kaç kefalet sandığı tesis etmeğe ve bunlar için yönetmelikler çıkarmaya Cumhurbaşkanı mezundur.

1113 numaralı Kefalet Kanunu mülgadır.

A- Tasfiye müddeti: bu kanunun neşrinden sonra ilk tanzim edilecek blânço senesinin son günüdür. Bu tarihe kadar gangi daireye (Hususî idareler ve belediyeler dahil) ait olursa olsun kefalete bağlı memur ve müstahdemlerin aidatlarını almağa ve kat’iyet kesbederek ibraz edilen ilâmlardaki paraları ödemeğe sandık mecburdur. Blânçodan sonra ibraz edilen ve bu kanun dışındaki daire ve müesseseler lehine olan ilâmların muhtevası, tefrik edilen hisselerden verilmek üzere alâkadar dairelerden aranır.

B- Birinci fıkrada yazılı alacaklar alındıktan ve borçlar da verildikten sonra blânçoda kalan miktar; bu kanunun dışında kalan daire ve müesseselerin memur ve müstahdemlerinin son blânço tarihinde alacaklı bulundukları miktarlara göre tevzi edilir. Ancak hususî idareler ile belediye memurlarına tevzii lâzımgelen paralar kendilerine verilmiyerek alâkadarların hakları mahfuz kalmak şartile Dahiliye Vekâletince bu idareler ve belediyeler sandıklarına iptidaî sermaye olarak tahsis olunur. Bu memurların isimlerile blânçodaki bakiye alacaklarını ve blânçodaki sermayeden hisselerine düşen miktarlarını ihtiva eden birer cetvel cüzdanlarile daire ve müesseseler üzerine tanzim edilir. Bu cetvellerle birlikte her cetvele isabet eden bakiye nakit, ayrılan daire ve müesseselerin bağlı bulundukları vekâlet ve idare emrine millî bankalardan birisine blânço tarihinden en çok on beş gün sonra yatırılır.

C- (A) fıkrasındaki blânçodan evvel sandıktan ödenipte alâkadar zimmetlilerden henüz istifa edilemiyen alacaklardan tahsilat vukubuldukça yukarıki fıkrada yazılı daire ve müesseselere tasfiyedeki hisseleri nisbetinde taksim edilir.

İşbu hesap tasfiyesinden dolayı kefalet sandığı ile daire ve müesseseler arasında ihtilâf çıkarsa bunu son olarak Divanı Muhasebat Reisi hakem sıfatile halleder.

Bu kanunun mer’iyet kesbettiği tariha kadar kefaletli hizmetlerden her hangi bir suretle alâkaları kesilmiş bulunanlara bu kanunun mer’iyetinden sonra reddedilecek kefalet aidatları hakkında da bu kanun hükümleri tatbik olunur.

1/1/2009 tarihinden önce Sandıkla ilişkileri kesilmiş olanların aidatlarının geri verilmesinde, 5 inci maddenin değiştirilmeden önceki hükümleri uygulanır.

Bu Kanun, Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürlüğü ve bağlı ortaklıklarında, bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla mevcut statüleri devam ettiği sürece uygulanır.

Kefalet Sandığı yönetim kurulu başkan ve üyelerine, 25/6/2009 tarihli ve 5917 sayılı Kanunla bu Kanunun 1 inci maddesinde yapılan değişiklikten önceki düzenlemelere göre yapılan ödemeler nedeniyle bu kişiler ve sorumlular hakkında borç çıkarılmaz ve çıkarılmış olan borç tutarlarının tahsilinden vazgeçilerek borç takibi işlemine son verilir.

Bu kanun neşir tarihinden muteberdir.

Bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.